DOĞU AKDENİZ’DE DENİZ YETKİ ALANLARININ PAYLAŞILMASI SORUNU VE TÜRKİYE BÖLÜM 5
4. SONUÇ VE ÖNERİLER
Hâli hazırda Türkiye’nin ise Karadeniz haricinde, antlaşmalarla sınırlandırılmış münhasır ekonomik bölge niteliğinde deniz yetki alanı bulunmamaktadır.110 Doğu Akdeniz’in yanı sıra, Orta ve Batı Akdeniz’de birçok devlet arasında deniz yetki alanlarının belirlenmesine yönelik çeşitli antlaşmalar yapılmış ve münhasır ekonomik bölge ilanında bulunulmuştur.111
Doğu Akdeniz’de GKRY ve Yunanistan; uluslararası hukuk ve meşruiyete aykırı olarak, diğer kıyıdaş devletler ile ikili ya da çok taraflı sınırlandırma antlaşmaları akdetmekte ve fiili uygulamalarda bulunmaktadır. Bu suretle Türkiye’nin canlı,112 cansız kaynaklardan yararlanmasını engellemek ve Türkiye’yi uluslararası kamuoyu nezdinde emrivakilerle karşı karşıya bırakmak istemektedir.113
Yunanistan ve GKRY ikilisi, bu amaç doğrultusunda uluslararası kamuoyunu kullanmakta ve etkilemektedir. Bu hususa alakalı olarak, Türkiye’ye Antalya Körfezi’nde küçük bir alan bırakan deniz yetki alanları haritasının Avrupa Birliği ve Birliğe bağlı bazı kuruluşlar tarafından kullanılması örnek verilebilir.114
Ayrıca somut örneklerden biri de Avrupa Birliği Komisyonu'nun 14 Ekim 2009'da açıkladığı 2009 yılı Türkiye İlerleme Raporu’nun 32’nci sayfasında “Bölgesel Konular ve Uluslararası Yükümlülükler” başlığı altında yer alan “Kıbrıs” alt başlığının 4’üncü paragrafında Akdeniz'deki petrol arama çalışmaları konusunun yer almasıdır.
Yunanistan ve GKRY ikilisi, bu amaç doğrultusunda uluslararası kamuoyunu kullanmakta ve etkilemektedir. Bu hususa alakalı olarak, Türkiye’ye Antalya Körfezi’nde küçük bir alan bırakan deniz yetki alanları haritasının Avrupa Birliği ve Birliğe bağlı bazı kuruluşlar tarafından kullanılması örnek verilebilir.114
Ayrıca somut örneklerden biri de Avrupa Birliği Komisyonu'nun 14 Ekim 2009'da açıkladığı 2009 yılı Türkiye İlerleme Raporu’nun 32’nci sayfasında “Bölgesel Konular ve Uluslararası Yükümlülükler” başlığı altında yer alan “Kıbrıs” alt başlığının 4’üncü paragrafında Akdeniz'deki petrol arama çalışmaları konusunun yer almasıdır.
Bu raporda Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nden yana bir tavır sergilenerek, Türk Deniz Kuvvetleri’nin Akdeniz'deki sivil petrol arama çalışmalarına engel olmasını kınayan ifadelere yer verilmiştir.
Türkiye, bugüne kadar bölgedeki haklarını korumaktaki kararlılığını göstermek üzere, sismik araştırmalar dâhil 115 devlet uygulamaları 116 yapmış ve muhtemel MEB’indeki haklarına tecavüz girişimlerinin başarıyla bertaraf etmiştir.117 Bununla birlikte 032º16'18’’D boylamı ile 027º22’D ile 028º00’D boylamları arasında ve 34º00’K enlemi kuzeyinde kalan sahalarda hakları olduğunu çeşitli vesilelerle münferit olarak beyan etmiştir.118
Ancak Türkiye’nin henüz Birleşmiş Milletler’e GKRY’nin yaptığına benzer bir MEB bildirgesi ya da diğer kıyıdaş devletlerle deniz yetki alanı sınırlandırma antlaşması mevcut değildir.
Yunanistan ve GKRY ise halen Doğu Akdeniz’de tek başına inisiyatif alma girişimlerine devam etmektedir.119 GKRY’nin başta ruhsat verdiği 12 numaralı120 saha olmak üzere Kıbrıs adasının güneyinde hidrokarbon kaynakları arama ve çıkarma faaliyetleri sürmektedir.
Yunanistan ve GKRY ise halen Doğu Akdeniz’de tek başına inisiyatif alma girişimlerine devam etmektedir.119 GKRY’nin başta ruhsat verdiği 12 numaralı120 saha olmak üzere Kıbrıs adasının güneyinde hidrokarbon kaynakları arama ve çıkarma faaliyetleri sürmektedir.
Açıkça anlaşılacağı üzere, Türkiye bugüne kadar izlediği düşey hatlar, sınırlı ilgili kıyı ve kısıtlı sayıda ilgili kıyıdaş gibi eksik teknik ve yaklaşımlar nedeni ile deniz yetki alanını minimalist bir yaklaşımla ortaya koymuştur. GKRY ise izlediği yaklaşımla hem hak ettiğinden çok daha büyük bir deniz yetki alanında hak iddia etmiş hem de bu iddialarını imzaladığı antlaşmalarla fiilen hayata geçirmiştir. Esasen GKRY’nin imzaladığı bu antlaşmalar aynı zamanda Türkiye’nin İsrail ve Lübnan ve hatta Mısır ile antlaşma yapma imkânının ortadan kaldırılmasına yönelik hamlelerdir. Gerek GKRY’nin Libya ve Yunanistan ile gerekse Yunanistan’ın GKRY, Libya, Mısır ve hatta İsrail ile yapmaya çalıştığı MEB antlaşmalarına dair haberler bu hamlelerin artarak devam ettiğini göstermektedir.121
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları üzerindeki hak ve menfaatlerine zarar getirecek en kötü senaryo; GKRY ile Yunanistan’ın deniz yetki alanlarının paylaşımına dair bir antlaşmayı imzalamasıdır.122
Bu kötü senaryo gerçekleşmeden, Doğu Akdeniz’de öngörülen münhasır ekonomik bölgenin iç hukuk düzenlemeleri ile paralel olarak ilan edilmesi önemli bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. Zira bugün için Birleşmiş Milletler’e tek taraflı MEB ilan ettiğini duyuran 32 devlet bulunmaktadır.123
Bu kötü senaryo gerçekleşmeden, Doğu Akdeniz’de öngörülen münhasır ekonomik bölgenin iç hukuk düzenlemeleri ile paralel olarak ilan edilmesi önemli bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. Zira bugün için Birleşmiş Milletler’e tek taraflı MEB ilan ettiğini duyuran 32 devlet bulunmaktadır.123
Ayrıca, Türkiye’nin milli uygulama tarihinde Karadeniz’de önce MEB ilan etmiş, daha sonra kıyıdaşlarla sınırlandırma antlaşmaları akdetmiş olması buna benzer bir örneği oluşturmaktadır.124
Ancak henüz Türkiye’nin bir "Münhasır Ekonomik Bölge Kanunu" mevcut değildir.125
Türkiye bugüne kadar sadece düşey hatlar ile sınırlandırma yapmayı öngörmüş ve dolayısıyla ilgili kıyı ve kıyıdaşları çok sınırlı tutmuştur.
Bu eksik teknik ve yaklaşım nedeni ile deniz yetki alanını minimalist bir yaklaşımla ortaya koymuştur. Hâlbuki Türkiye’nin deniz hukukunun ilgili hüküm ve prensipleri ile uluslararası mahkeme ve hakem kararları ışığında Mısır ve KKTC’nin yanı sıra İsrail, Libya, Lübnan ve Suriye ile ilgili kıyıdaşlar olmaları nedeni ile deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına dair antlaşmalar imzalaması mümkündür ve gereklidir. Bu şekilde imzalanacak antlaşmalar Türkiye’nin olduğu kadar, bahse konu kıyıdaşların da (GKRY ile deniz yetki alanları sınırlandırma antlaşmaları akdetmelerine nazaran) menfaatinedir.
Türkiye’nin İsrail ve Mısır ile yapabileceği bu sınırlandırma antlaşmalarına istinaden, Kıbrıs Adası güneyinde GKRY’nin ilan ettiği 1, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11 ve 12’nci parsellerinde MEB haklarına sahip olması söz konusudur.
Diğer yandan, KKTC de müstakil ve egemen bir devlet olarak deniz yetki alanlarına sahiptir ve her devlet gibi gerek MEB ilan etme ve gerekse
sınırlandırma antlaşmaları akdetme hakkı vardır. Yapılan çalışmalarda KKTC’nin, Türkiye, Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır ile deniz yetki alanları sınırlandırmasına esas olan karşılıklı kıyıları bulunduğu görülmektedir. Bu durumda KKTC’nin, GKRY’nin ilan ettiği 3 ve 13 numaraları parsellerin tümünde, 2, 9 ve şu anda sondaj faaliyeti icra ettiği 12 numaralı parsellerin ise bir kısmında doğrudan haklarının mevcut olduğunu ifade etmek mümkündür.
sınırlandırma antlaşmaları akdetme hakkı vardır. Yapılan çalışmalarda KKTC’nin, Türkiye, Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır ile deniz yetki alanları sınırlandırmasına esas olan karşılıklı kıyıları bulunduğu görülmektedir. Bu durumda KKTC’nin, GKRY’nin ilan ettiği 3 ve 13 numaraları parsellerin tümünde, 2, 9 ve şu anda sondaj faaliyeti icra ettiği 12 numaralı parsellerin ise bir kısmında doğrudan haklarının mevcut olduğunu ifade etmek mümkündür.
Bu çerçevede, Türkiye ve KKTC’nin uluslararası deniz hukuku çerçevesinde öncelikle Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarını kapsamlı olarak yeniden belirleyerek MEB ilan etmesi ve müteakiben ilgili tüm kıyıdaşlarla antlaşmalar akdetmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
“Akdeniz'de Zehirli Balık Uyarısı.” Radikal Gazetesi, 24 Temmuz 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012.
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&Articl eID=890102&CategoryID=85.
“Case Concerning The Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya/Malta).” ICJ Reports No.68, 3 June 1985.
“Court of Arbitration for the Delimitation of Maritime Areas Between Canada and France: Decision on Case Conserning Delimitation of Maritime Areas (Saint Pierre and Miquelon).” ILM, Vol. 31, 10 June 1992.
“Court of Arbitration for the Delimitation of The Continental Shelf (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and The French Republic).” 30 June 1977.
“Delimitation of The Continental Shelf (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and The French Republic), 30 June 1977.” İçinde International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. I. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
“Guine/Guinea-Bissau Maritime Delimitation Case (Court of Arbitration Constituted Under an Agreement of 18 February 1983).” 14 Şubat
“Hristosyas Türkiye'yi BM'ye Şikayet Etti.” Hürriyet Gazetesi, 24 Kasım 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=10431556.
“Mediterranean Sea.” Erişim tarihi 12 Ekim 2011. http://www.essentialcrystalsalt.com/crystal-salt/dead-sea-salt-scrub- reviews.
“Mısır Yeniden Rumlara Destek Çıktı.” Milliyet Gazetesi, 8 Ağustos 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/08/08/son/sondun21.asp.
“Osmanlı Döneminde Bir İmparatorluk Dili Olarak Türkçe.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.osmanli.org.tr/osmanlidaegitim.php?bolum=7&id=200.
“Osmanlı Tarihi Uygarlığı.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.scribd.com/doc/75580345/72036939-Osmanl%C4%B1- Tarihi-Uygarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.
“Rumlar Ege’nin Güneyine de Göz Dikti.” CNNTURK, 10 Şubat 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/02/10/son/sonsunll.asp.
“Samsun-Ceyhan Boru Hattı Projesi’nde Önemli Adım.” 22 Ocak 2010. Erişim tarihi 18 Mart 2011. http://www.sanayiden.com/tr/haber/4/samsun-ceyhan-boru-hatti- projesi-8217;nde-onemli-adim.html.
“TPAO, Akdeniz'deki petrol arama çalışmalarına başlıyor.” Milliyet Gazetesi, 29 Mart 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/03/29/son/soneko19.asp.
“Turkish oil exploration ship sets out to contest Cyprus drill rights.” Erişim tarihi 14 Ekim 2011. http://www.cyprus- mail.com/cyprus/turkish-oil-exploration-ship-sets-out-contest-cyprus- drill-rights/20110924.
“Türkiye Dediğini Yapar .” Akşam Gazetesi, 13 Ağustos 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.aksam.com.tr/turkiye-dedigini-yapar- -61139h.html.
“Türkiye'ye Akdeniz'de Büyük Oyun.” Bugün Gazetesi, 29 Kasım 2011. Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://medyarazzi.com/haber/20111129/452762/0/turkiye-ye-akdeniz- buyuk-oyun.html.
14 Eylül 2007 tarihli NAVAREA III NAVTEX Servisi Ulusal Koordinatörler Toplantısı Tutanağı.
19 Ocak 2006 tarihli NAVAREA III NAVTEX Servisi Ulusal Koordinatörler Toplantısı Tutanağı.
Acer, Yücel. “Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılması ve Türkiye.” Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi Cilt 1 Sayı 1 (2005).
Akçadağ, Göknur. “Kara Denize Hakimdir İlkesi-2.” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.turkishny.com/drgoeknur-akcada/66738-kara- denize-hakimdir-ilkesi-2-.
Armaoğlu, Fahir. Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1989.
Ataergin, Selim., Caner, Oğuz. Türk Deniz Mevzuatı Cilt II. İstanbul: Beta Yayınları, 2006.
Ataergin, Selim., Caner, Oğuz. Türk Deniz Hukuku İle İlgili Mevzuat Notlu-Açıklamalı-Karşılaştırmalı-İçtihatlı. İstanbul: Beta Yayınları,
Başeren, Sertaç Hami. Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı- Dispute Over Eastern Mediterranean Maritime Jurisdiction Areas. İstanbul: İlke Yayınevi, 2011.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de Gerilim….” Cumhuriyet Strateji Dergisi, 20 Ağustos 2007.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden….” Cumhuriyet Strateji Dergisi, 14 Mayıs 2007.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden….” Erişim tarihi 9 Ekim 2011.
http://www.tudav.org/index.php?option=com_content&view=article&id= 95%3Adou-akdeniz-serhat-h-baeren&catid=40%3Amuenhasr- ekonomik-boelge&Itemid=54&lang=tr.
Başeren, Sertaç Hami. Ege Sorunları (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No.15). İstanbul: TÜDAV Yayınları, 2003.
Baykal, Ferit Hakan. Deniz Hukuku Çalışmaları. İstanbul: Alfa Basım Yayım, 1998.
Birleşmiş Milletler. “Law of the Sea Bulletin No.54.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012.
http://www.un.org/depts/los/doalos_publications/LOSBulletins/bulletinpd f/bulletin54e.pdf.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 7 Ocak 2012. http://www.un.org/depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFIL ES/table_summary_of_claims.pdf.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 7 Ocak 2012.
http://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/STATE FILES/LBN.htm.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/STATE FILES/SYR.htm.
Brown, E.D.. The International Law of the Sea, vol. I. Aldershot: Dartmouth, 1994.
Bulunç, Ahmet Zeki. “Doğu Akdeniz Sorunu ve KKTC'ne Etkileri.” Ocak 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.bilayvakfi.org.tr/konferanslar/doguakdeniz/doguakdeniz2.p df.
Caminos, H. (ed.). Law of The Sea (The Library of Essays in International Law). Burlington-USA, 2001.
Charney, I. J., and Alexander, M. L.. International Maritime Boundaries, Vol II. 1991.
Christopher, Johnson. “Oil Exploration Costs Rocket As Risks Rise.” 11 Şubat 2010. Erişim tarihi 15 Şubat 2012. http://graphics.thomsonreuters.com/0210/OIL_PLRSK0210.gif.
Christopher, Johnson. “Oil Exploration Costs Rocket As Risks Rise.” 11 Şubat 2010. Erişim tarihi 15 Şubat 2012. http://www.reuters.com/article/2010/02/11/us-oil-exploration-risk- analysis-idUSTRE61A28X201002011.
Churchill, R.R., Lowe, A.V.. The Law of the Sea, third edition. Manchester: Manchester University Press, 1999.
Çetingil, Ergon., Kender, Rayegan. Deniz Ticareti Hukuku-Temel Bilgiler Takip Hukuku ve Deniz Sigortaları ile Birlikte. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2011.
Çolakoğlu, Bayram. “Papandreu'dan Sert Açıklama.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://balturk.org.tr/papandreudan-sert-aciklama/. Daşdemir, Cengiz. “Mısır’ın Bölge Ülkeleri ve Türkiye’ye Yönelik Stratejik Yaklaşımı.” Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. “Dz.K.K.lığının NATO Faaliyetlerine Katılım Durumu.” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/DzKKUluslarArasiGorevler/NATO_Faal iyetleri.php.
Dilek, Bahadır Selim. “Akdeniz'de Sanal Petrol Oyunu.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.emo.org.tr/ekler/c03b704bd986e_ek.pdf?dergi=508.
Doğan, Ertuğrul., Burak, Semlin., Akkaya, M. Ali. Kıyı Kanunu ve İlgili Mevzuat Yeni Kıyı Kanunu Tasarısı Ekli. İstanbul: Beta Yayınları, 2006.
Dumlu, İrfan Galip. “Türkiye'ye Büyük Sömürge Planı.” 29 Kasım 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. www.haberform.com/haber/rum- yunanistan-somurge-rum-ve-yunanistanin-türkiyeyi-somurme-plani- 89776.htm.
Durham Üniversitesi. “Albanian Constituonal Court Nullifies Maritime Boundary Agreement with Greece.” 10 Şubat 2010. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. www.dur.ac.uk/ibrulnews/boundary_news/?temno=9534& rehref=%2Fibru%2Fnews%2F&resubj=Boundary+news%20Headlines
Ergün, Çağdaş Evrim., Duran, Gökhan Yaşar. Uluslararası Hukukta Adalar. Ankara: Çakmak Yayınevi, 2011. Erişim tarihi 11 Ekim 2011. http://www.cyprusweekly.com.cy/main/92,1,283,0,14593-.aspx.
Erişim tarihi 14 Ekim 2011.
http://www.tasam.org/modules.php?name=news&file=article&sid= 308.htm.
Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.sfakia-crete.com/forum2/read.php?3,4992.
Erişim tarihi 23 Eylül 2011. http://www.sana.sy/tur/237/2010/11/04/317205.htm.
Erkin, Müfide Zehra. “AB’nin Kıbrıs Stratejisi….” Cumhuriyet Gazetesi. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://cumhuriyet.com.tr/?hn=211208.
Erksan, Metin. Mare Nostrum Bizim Deniz, Yunan Sorunu. Adıyaman: Hil Yayınları, 1999.
Eroğlu, Derviş. “Türk Tarafı Eşdeğerde Adımları Atmaktan Çekinmeyecek.” Erişim tarihi 12 Ekim 2011. www.pressturk.com/dunya/haber/18038/kktcden-rumlara-petrol ve doğalgaz-uyarisi.html.
Fasıl, Ahmet. “Jeopolitik Konuma Farklı Bir Bakış.” Erişim tarihi 16 Şubat konuma-farkli-bir-bakis/.
http://www.hikayeler.net/yazilar/45522/jeopolitik
Gounaris, M.. “The Particularity Of The Aegean Sea And The New Regulation Of The International Law Of The Sea, in Mediterranean Sea and the Aegean.” 2008.
Gürdeniz, Cem. “Security, Stâbility and Co-operation in The Meditarranean Region: building a vision.” 1st International Conference on Mediterranean and Middle East’da sunulmuştur, Roma, Kasım 2005.
Has, Kerim. “Rusya’nın Suriye Denklemindeki Yeri: İkili ve Bölgesel Çıkarlar.” USAK Stratejik Gündem, 6 Eylül 2011.
Imersia Gazetesi, 8 Kasım 2010 tarihli haberi ve Eleftherotipia Gazetesi, 27 Aralık 2010 tarihli haberi.
International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. I. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. II. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
İstanbul Üniversitesi. “İstanbul Üniversitesi Yunus Araştırma Gemisi Yurda Döndü.” 24 Kasım 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://ssp.istanbul.edu.tr/duyurular/duyuru_icerik.php?1510=.
İzmir Deniz Ticaret Odası. “Türk Denizciliğine Tarihsel Bir Bakış.” Erişim tarihi 5 Ekim 2011.
http://www.dtoizmir.org/turkdenizciligi.pdf.
Jones, Dow. “Cyprus, Israel define Sea Border for Energy Search.” 17 Aralık 2010. Erişim tarihi 17 Aralık 2010. http://www.rigzone.com/news/article.asp?a_id=102276&hmpn=1.
Karyotis, Theodoros. “Türkiye, Mısır ile Deniz Sınırları Çiziyor.” Ethnos Gazetesi, 11 Ocak 2010.
Kaya, Şenay. “Uluslararası Deniz Hukuku Kapsamında Doğu Akdeniz Sorunları.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007.
Kepecioğlu, Halil. “Doğu Akdeniz'de Petrol Krizi ve Türk Dış Politikası.” Yayınlanmamış Tez Çalışması, Silahlı Kuvvetler Akademisi, İstanbul, 2007.
Kılıç, Altemur. “1571 yılındaki Fetihten Günümüze Kıbrıs Gerçeği.” 20 Şubat 2011. Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.ilk-kursun.com/2011/02/1571-yilindaki-fetihten- gunumuze-kibris-gercegi/.
Kuran, Selami. Uluslararası Deniz Hukuku. İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2009.
Kurumahmut, Ali. Ege’de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998.
Kutluk, Deniz. Hazar-Kafkas Petrolleri, Türk Boğazları, Çevresel Tehdit (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No.16). İstanbul: TÜDAV Yayınları, 2003.
Meligonis, Yorgos. “İsrail Yunanistan’ın MEB’ini tanıdı.” Avgi Gazetesi, 19 Şubat 2011.
Ocakoğlu, Neslihan. Gaz Hidratlar ve Önemi: Türkiye Çevresinde Denizlerde Gaz Hidrat ve Hidrat ve Sığ Gaz Aramaları. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, 2009.
Özman, M. Aydoğan. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 1984.
Özman, M. Aydoğan. Deniz Hukuku-I. Ankara: Vedat Kitapçılık, 2006.
Öztürk, Osman Metin. Kıbrıs Annan Belgeleri I, II, III Üzerine Değerlendirmeler. Ankara: Gazi Kitapevi, 2004.
Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk. Ankara: Beta Yayınları, 2003.
Pipes, Daniel. Greater Syria: The History of an Ambition. London: Oxford University Press, 1990.
Prescott, Victor., and Schofield, Clive H.. The Maritime Political Boundaries of the World. Netherlands:Martinus Nijhoff Publishers, 2005.
Robertson, Jessica. “Natural Gas Potential Assessed in Eastern Mediterranean.” 4 Ağustos 2010. Erişim tarihi 1 Eylül2011. http://www.usgs.gov/newsroom/article.asp?ID=2435.
Seale, Pat. Struggle For Syria: A Study of Post-War Arab Politics 1945- 1958. London: I. B.Tauris &CoLtd Publisher, 1968.
Sezer, Sema. “Doğu Akdeniz’de Rum Petrol Arama Ruhsatları ve Ekonomik Bölge Antlaşmaları.” Doğu Akdeniz Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi (DAÜSAM)’nin “International Conference on Middle East and North Cyprus Relations: Perspectives in Political, Economic and Strategic Issues” başlıklı konferansında sunulmustur, Gazi Magosa, 20-21 Mart 2008.
Slomanson, W.R.. Fundamental Perspectives on International Law, fourth edition. San Diego/California-USA: Thomas Jefferson School of Law, 2003.
Suriye Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı. Erişim tarihi 4 Eylül 2011. http:/www.petroleum.gov.sy.
Suriye Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı. Erişim tarihi 4 Eylül 2011. http:/www.gpc-sy.com.
Süveyş Kanalı Resmi İnternet Sitesi. “Süveyş Kanalı Seyir İstatistikleri.” Erişim tarihi 8 Ekim 2011. http://www.suezcanal.gov.eg/TRstat.aspx?reportId=4.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “181 sayılı açıklama.” Erişim tarihi 5 Ağustos 2011. www.mfa.gov.tr.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye Cumhuriyeti’nin 2 Mart 2004 Tarih ve 2004/Turkuno DT/4739 Sayılı Notası.” 2004.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye Cumhuriyeti’nin 23 temmuz 2007 Tarih ve un.doc. A/61/1011-s/2007/456 Sayılı Notası.” 2007.
T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı. “Ceyhan İŞGEM'in temeli atıldı.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Haberler.aspx?ref=326.
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. “Deniz Taşıtları ve Denizyolu Taşıma İstatistikleri.” Erişim tarihi 7 Eylül 2011. http://www.denizcilik.gov.tr/dm/istatistikler/ResmiIstatistikler/.
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. “Deniz Taşıtları ve Denizyolu Taşıma İstatistikleri.” Erişim tarihi 11 Eylül 2011. http://www.denizcilik.gov.tr//tr/istatistik -dosyalar/brosur/default.htm.
Tiryakioğlu, İ.Ethem. “Dünkü ve Bugünkü Türkiye-Mısır İlişkileri.” Stratejik Etüdler Bülteni XIII/65 (Ocak 1979).
Toluner, Sevin. Milletlerarası Hukuk Açısından Türkiye’nin Bazı Dış Politika Sorunları. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2010.
Topsoy, Fevzi. Denize İlişkin Bilimsel Araştırmalar (MSR) ve Türkiye. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011. Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi (UHP) Cilt 2 Sayı 5 (2006): 50-74.
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği. “İhracatçı Limanlara Sığmıyor.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.utikad.org.tr/haberler/default.asp?id=8583.
USGS Fact Sheet 2010-3027. “Undiscovered Oil and Gas of the Nile Delta Basin, Eastern Mediterranean.” Erişim tarihi 24 Ağustos 2011. http://geology.com/usgs/nile-delta-oil-and-gas/.
Yıldız, Dursun. Akdeniz’in Doğusu (Tarihi Geçmişi, Stratejik Önemi ve Su Sorunu Açısından). İstanbul: Bizim Yayınlar Kitapevi, 2008.
Yıldız, Dursun. Doğu Akdeniz'de Isınan Sular. İstanbul: Bizim Kitaplar Yayınevi, 2009.
Yüce, Yöney. "Exclusive Area of Conflict." 20 Eylül 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://bianet.org/english/minorities/132830-exclusive- area-of-conflict.
Zubari, İsmail. “Samandağ’ın Tarihçesi.” Haziran 1998. Erişim tarihi 3 Kasım 2011. http://www.angelfire.com/sd/samandag/yenitarih.html.
BU BÖLÜM DİPNOTLARI:
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&Articl eID=890102&CategoryID=85.
“Case Concerning The Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya/Malta).” ICJ Reports No.68, 3 June 1985.
“Court of Arbitration for the Delimitation of Maritime Areas Between Canada and France: Decision on Case Conserning Delimitation of Maritime Areas (Saint Pierre and Miquelon).” ILM, Vol. 31, 10 June 1992.
“Court of Arbitration for the Delimitation of The Continental Shelf (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and The French Republic).” 30 June 1977.
“Delimitation of The Continental Shelf (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland and The French Republic), 30 June 1977.” İçinde International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. I. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
“Guine/Guinea-Bissau Maritime Delimitation Case (Court of Arbitration Constituted Under an Agreement of 18 February 1983).” 14 Şubat
“Hristosyas Türkiye'yi BM'ye Şikayet Etti.” Hürriyet Gazetesi, 24 Kasım 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=10431556.
“Mediterranean Sea.” Erişim tarihi 12 Ekim 2011. http://www.essentialcrystalsalt.com/crystal-salt/dead-sea-salt-scrub- reviews.
“Mısır Yeniden Rumlara Destek Çıktı.” Milliyet Gazetesi, 8 Ağustos 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/08/08/son/sondun21.asp.
“Osmanlı Döneminde Bir İmparatorluk Dili Olarak Türkçe.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.osmanli.org.tr/osmanlidaegitim.php?bolum=7&id=200.
“Osmanlı Tarihi Uygarlığı.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.scribd.com/doc/75580345/72036939-Osmanl%C4%B1- Tarihi-Uygarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.
“Rumlar Ege’nin Güneyine de Göz Dikti.” CNNTURK, 10 Şubat 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/02/10/son/sonsunll.asp.
“Samsun-Ceyhan Boru Hattı Projesi’nde Önemli Adım.” 22 Ocak 2010. Erişim tarihi 18 Mart 2011. http://www.sanayiden.com/tr/haber/4/samsun-ceyhan-boru-hatti- projesi-8217;nde-onemli-adim.html.
“TPAO, Akdeniz'deki petrol arama çalışmalarına başlıyor.” Milliyet Gazetesi, 29 Mart 2007. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.milliyet.com.tr/2007/03/29/son/soneko19.asp.
“Turkish oil exploration ship sets out to contest Cyprus drill rights.” Erişim tarihi 14 Ekim 2011. http://www.cyprus- mail.com/cyprus/turkish-oil-exploration-ship-sets-out-contest-cyprus- drill-rights/20110924.
“Türkiye Dediğini Yapar .” Akşam Gazetesi, 13 Ağustos 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.aksam.com.tr/turkiye-dedigini-yapar- -61139h.html.
“Türkiye'ye Akdeniz'de Büyük Oyun.” Bugün Gazetesi, 29 Kasım 2011. Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://medyarazzi.com/haber/20111129/452762/0/turkiye-ye-akdeniz- buyuk-oyun.html.
14 Eylül 2007 tarihli NAVAREA III NAVTEX Servisi Ulusal Koordinatörler Toplantısı Tutanağı.
19 Ocak 2006 tarihli NAVAREA III NAVTEX Servisi Ulusal Koordinatörler Toplantısı Tutanağı.
Acer, Yücel. “Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılması ve Türkiye.” Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi Cilt 1 Sayı 1 (2005).
Akçadağ, Göknur. “Kara Denize Hakimdir İlkesi-2.” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.turkishny.com/drgoeknur-akcada/66738-kara- denize-hakimdir-ilkesi-2-.
Armaoğlu, Fahir. Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1989.
Ataergin, Selim., Caner, Oğuz. Türk Deniz Mevzuatı Cilt II. İstanbul: Beta Yayınları, 2006.
Ataergin, Selim., Caner, Oğuz. Türk Deniz Hukuku İle İlgili Mevzuat Notlu-Açıklamalı-Karşılaştırmalı-İçtihatlı. İstanbul: Beta Yayınları,
Başeren, Sertaç Hami. Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı- Dispute Over Eastern Mediterranean Maritime Jurisdiction Areas. İstanbul: İlke Yayınevi, 2011.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de Gerilim….” Cumhuriyet Strateji Dergisi, 20 Ağustos 2007.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden….” Cumhuriyet Strateji Dergisi, 14 Mayıs 2007.
Başeren, Sertaç Hami. “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden….” Erişim tarihi 9 Ekim 2011.
http://www.tudav.org/index.php?option=com_content&view=article&id= 95%3Adou-akdeniz-serhat-h-baeren&catid=40%3Amuenhasr- ekonomik-boelge&Itemid=54&lang=tr.
Başeren, Sertaç Hami. Ege Sorunları (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No.15). İstanbul: TÜDAV Yayınları, 2003.
Baykal, Ferit Hakan. Deniz Hukuku Çalışmaları. İstanbul: Alfa Basım Yayım, 1998.
Birleşmiş Milletler. “Law of the Sea Bulletin No.54.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012.
http://www.un.org/depts/los/doalos_publications/LOSBulletins/bulletinpd f/bulletin54e.pdf.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 7 Ocak 2012. http://www.un.org/depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/PDFFIL ES/table_summary_of_claims.pdf.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 7 Ocak 2012.
http://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/STATE FILES/LBN.htm.
Birleşmiş Milletler. “UN, 2011, Table of claims to maritime jurisdiction (as at 15 July 2011).” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.un.org/Depts/los/LEGISLATIONANDTREATIES/STATE FILES/SYR.htm.
Brown, E.D.. The International Law of the Sea, vol. I. Aldershot: Dartmouth, 1994.
Bulunç, Ahmet Zeki. “Doğu Akdeniz Sorunu ve KKTC'ne Etkileri.” Ocak 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.bilayvakfi.org.tr/konferanslar/doguakdeniz/doguakdeniz2.p df.
Caminos, H. (ed.). Law of The Sea (The Library of Essays in International Law). Burlington-USA, 2001.
Charney, I. J., and Alexander, M. L.. International Maritime Boundaries, Vol II. 1991.
Christopher, Johnson. “Oil Exploration Costs Rocket As Risks Rise.” 11 Şubat 2010. Erişim tarihi 15 Şubat 2012. http://graphics.thomsonreuters.com/0210/OIL_PLRSK0210.gif.
Christopher, Johnson. “Oil Exploration Costs Rocket As Risks Rise.” 11 Şubat 2010. Erişim tarihi 15 Şubat 2012. http://www.reuters.com/article/2010/02/11/us-oil-exploration-risk- analysis-idUSTRE61A28X201002011.
Churchill, R.R., Lowe, A.V.. The Law of the Sea, third edition. Manchester: Manchester University Press, 1999.
Çetingil, Ergon., Kender, Rayegan. Deniz Ticareti Hukuku-Temel Bilgiler Takip Hukuku ve Deniz Sigortaları ile Birlikte. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2011.
Çolakoğlu, Bayram. “Papandreu'dan Sert Açıklama.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://balturk.org.tr/papandreudan-sert-aciklama/. Daşdemir, Cengiz. “Mısır’ın Bölge Ülkeleri ve Türkiye’ye Yönelik Stratejik Yaklaşımı.” Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. “Dz.K.K.lığının NATO Faaliyetlerine Katılım Durumu.” Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/DzKKUluslarArasiGorevler/NATO_Faal iyetleri.php.
Dilek, Bahadır Selim. “Akdeniz'de Sanal Petrol Oyunu.” Erişim tarihi 16 Şubat 2012. http://www.emo.org.tr/ekler/c03b704bd986e_ek.pdf?dergi=508.
Doğan, Ertuğrul., Burak, Semlin., Akkaya, M. Ali. Kıyı Kanunu ve İlgili Mevzuat Yeni Kıyı Kanunu Tasarısı Ekli. İstanbul: Beta Yayınları, 2006.
Dumlu, İrfan Galip. “Türkiye'ye Büyük Sömürge Planı.” 29 Kasım 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. www.haberform.com/haber/rum- yunanistan-somurge-rum-ve-yunanistanin-türkiyeyi-somurme-plani- 89776.htm.
Durham Üniversitesi. “Albanian Constituonal Court Nullifies Maritime Boundary Agreement with Greece.” 10 Şubat 2010. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. www.dur.ac.uk/ibrulnews/boundary_news/?temno=9534& rehref=%2Fibru%2Fnews%2F&resubj=Boundary+news%20Headlines
Ergün, Çağdaş Evrim., Duran, Gökhan Yaşar. Uluslararası Hukukta Adalar. Ankara: Çakmak Yayınevi, 2011. Erişim tarihi 11 Ekim 2011. http://www.cyprusweekly.com.cy/main/92,1,283,0,14593-.aspx.
Erişim tarihi 14 Ekim 2011.
http://www.tasam.org/modules.php?name=news&file=article&sid= 308.htm.
Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.sfakia-crete.com/forum2/read.php?3,4992.
Erişim tarihi 23 Eylül 2011. http://www.sana.sy/tur/237/2010/11/04/317205.htm.
Erkin, Müfide Zehra. “AB’nin Kıbrıs Stratejisi….” Cumhuriyet Gazetesi. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://cumhuriyet.com.tr/?hn=211208.
Erksan, Metin. Mare Nostrum Bizim Deniz, Yunan Sorunu. Adıyaman: Hil Yayınları, 1999.
Eroğlu, Derviş. “Türk Tarafı Eşdeğerde Adımları Atmaktan Çekinmeyecek.” Erişim tarihi 12 Ekim 2011. www.pressturk.com/dunya/haber/18038/kktcden-rumlara-petrol ve doğalgaz-uyarisi.html.
Fasıl, Ahmet. “Jeopolitik Konuma Farklı Bir Bakış.” Erişim tarihi 16 Şubat konuma-farkli-bir-bakis/.
http://www.hikayeler.net/yazilar/45522/jeopolitik
Gounaris, M.. “The Particularity Of The Aegean Sea And The New Regulation Of The International Law Of The Sea, in Mediterranean Sea and the Aegean.” 2008.
Gürdeniz, Cem. “Security, Stâbility and Co-operation in The Meditarranean Region: building a vision.” 1st International Conference on Mediterranean and Middle East’da sunulmuştur, Roma, Kasım 2005.
Has, Kerim. “Rusya’nın Suriye Denklemindeki Yeri: İkili ve Bölgesel Çıkarlar.” USAK Stratejik Gündem, 6 Eylül 2011.
Imersia Gazetesi, 8 Kasım 2010 tarihli haberi ve Eleftherotipia Gazetesi, 27 Aralık 2010 tarihli haberi.
International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. I. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
International Boundary Cases: The Continental Shelf, Vol. II. Cambridge: Grotius Publications Limited, 1992.
İstanbul Üniversitesi. “İstanbul Üniversitesi Yunus Araştırma Gemisi Yurda Döndü.” 24 Kasım 2008. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://ssp.istanbul.edu.tr/duyurular/duyuru_icerik.php?1510=.
İzmir Deniz Ticaret Odası. “Türk Denizciliğine Tarihsel Bir Bakış.” Erişim tarihi 5 Ekim 2011.
http://www.dtoizmir.org/turkdenizciligi.pdf.
Jones, Dow. “Cyprus, Israel define Sea Border for Energy Search.” 17 Aralık 2010. Erişim tarihi 17 Aralık 2010. http://www.rigzone.com/news/article.asp?a_id=102276&hmpn=1.
Karyotis, Theodoros. “Türkiye, Mısır ile Deniz Sınırları Çiziyor.” Ethnos Gazetesi, 11 Ocak 2010.
Kaya, Şenay. “Uluslararası Deniz Hukuku Kapsamında Doğu Akdeniz Sorunları.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007.
Kepecioğlu, Halil. “Doğu Akdeniz'de Petrol Krizi ve Türk Dış Politikası.” Yayınlanmamış Tez Çalışması, Silahlı Kuvvetler Akademisi, İstanbul, 2007.
Kılıç, Altemur. “1571 yılındaki Fetihten Günümüze Kıbrıs Gerçeği.” 20 Şubat 2011. Erişim tarihi 26 Ekim 2011. http://www.ilk-kursun.com/2011/02/1571-yilindaki-fetihten- gunumuze-kibris-gercegi/.
Kuran, Selami. Uluslararası Deniz Hukuku. İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2009.
Kurumahmut, Ali. Ege’de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998.
Kutluk, Deniz. Hazar-Kafkas Petrolleri, Türk Boğazları, Çevresel Tehdit (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayın No.16). İstanbul: TÜDAV Yayınları, 2003.
Meligonis, Yorgos. “İsrail Yunanistan’ın MEB’ini tanıdı.” Avgi Gazetesi, 19 Şubat 2011.
Ocakoğlu, Neslihan. Gaz Hidratlar ve Önemi: Türkiye Çevresinde Denizlerde Gaz Hidrat ve Hidrat ve Sığ Gaz Aramaları. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, 2009.
Özman, M. Aydoğan. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 1984.
Özman, M. Aydoğan. Deniz Hukuku-I. Ankara: Vedat Kitapçılık, 2006.
Öztürk, Osman Metin. Kıbrıs Annan Belgeleri I, II, III Üzerine Değerlendirmeler. Ankara: Gazi Kitapevi, 2004.
Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk. Ankara: Beta Yayınları, 2003.
Pipes, Daniel. Greater Syria: The History of an Ambition. London: Oxford University Press, 1990.
Prescott, Victor., and Schofield, Clive H.. The Maritime Political Boundaries of the World. Netherlands:Martinus Nijhoff Publishers, 2005.
Robertson, Jessica. “Natural Gas Potential Assessed in Eastern Mediterranean.” 4 Ağustos 2010. Erişim tarihi 1 Eylül2011. http://www.usgs.gov/newsroom/article.asp?ID=2435.
Seale, Pat. Struggle For Syria: A Study of Post-War Arab Politics 1945- 1958. London: I. B.Tauris &CoLtd Publisher, 1968.
Sezer, Sema. “Doğu Akdeniz’de Rum Petrol Arama Ruhsatları ve Ekonomik Bölge Antlaşmaları.” Doğu Akdeniz Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi (DAÜSAM)’nin “International Conference on Middle East and North Cyprus Relations: Perspectives in Political, Economic and Strategic Issues” başlıklı konferansında sunulmustur, Gazi Magosa, 20-21 Mart 2008.
Slomanson, W.R.. Fundamental Perspectives on International Law, fourth edition. San Diego/California-USA: Thomas Jefferson School of Law, 2003.
Suriye Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı. Erişim tarihi 4 Eylül 2011. http:/www.petroleum.gov.sy.
Suriye Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı. Erişim tarihi 4 Eylül 2011. http:/www.gpc-sy.com.
Süveyş Kanalı Resmi İnternet Sitesi. “Süveyş Kanalı Seyir İstatistikleri.” Erişim tarihi 8 Ekim 2011. http://www.suezcanal.gov.eg/TRstat.aspx?reportId=4.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “181 sayılı açıklama.” Erişim tarihi 5 Ağustos 2011. www.mfa.gov.tr.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye Cumhuriyeti’nin 2 Mart 2004 Tarih ve 2004/Turkuno DT/4739 Sayılı Notası.” 2004.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. “Türkiye Cumhuriyeti’nin 23 temmuz 2007 Tarih ve un.doc. A/61/1011-s/2007/456 Sayılı Notası.” 2007.
T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı. “Ceyhan İŞGEM'in temeli atıldı.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://kosgeb.gov.tr/Pages/UI/Haberler.aspx?ref=326.
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. “Deniz Taşıtları ve Denizyolu Taşıma İstatistikleri.” Erişim tarihi 7 Eylül 2011. http://www.denizcilik.gov.tr/dm/istatistikler/ResmiIstatistikler/.
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. “Deniz Taşıtları ve Denizyolu Taşıma İstatistikleri.” Erişim tarihi 11 Eylül 2011. http://www.denizcilik.gov.tr//tr/istatistik -dosyalar/brosur/default.htm.
Tiryakioğlu, İ.Ethem. “Dünkü ve Bugünkü Türkiye-Mısır İlişkileri.” Stratejik Etüdler Bülteni XIII/65 (Ocak 1979).
Toluner, Sevin. Milletlerarası Hukuk Açısından Türkiye’nin Bazı Dış Politika Sorunları. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2010.
Topsoy, Fevzi. Denize İlişkin Bilimsel Araştırmalar (MSR) ve Türkiye. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011. Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi (UHP) Cilt 2 Sayı 5 (2006): 50-74.
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği. “İhracatçı Limanlara Sığmıyor.” Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://www.utikad.org.tr/haberler/default.asp?id=8583.
USGS Fact Sheet 2010-3027. “Undiscovered Oil and Gas of the Nile Delta Basin, Eastern Mediterranean.” Erişim tarihi 24 Ağustos 2011. http://geology.com/usgs/nile-delta-oil-and-gas/.
Yıldız, Dursun. Akdeniz’in Doğusu (Tarihi Geçmişi, Stratejik Önemi ve Su Sorunu Açısından). İstanbul: Bizim Yayınlar Kitapevi, 2008.
Yıldız, Dursun. Doğu Akdeniz'de Isınan Sular. İstanbul: Bizim Kitaplar Yayınevi, 2009.
Yüce, Yöney. "Exclusive Area of Conflict." 20 Eylül 2011. Erişim tarihi 17 Şubat 2012. http://bianet.org/english/minorities/132830-exclusive- area-of-conflict.
Zubari, İsmail. “Samandağ’ın Tarihçesi.” Haziran 1998. Erişim tarihi 3 Kasım 2011. http://www.angelfire.com/sd/samandag/yenitarih.html.
BU BÖLÜM DİPNOTLARI:
101 “Albanian Constituonal Court Nullifies Maritime Boundary Agreement with Greece,” 10.02.2010, Durham Üniversitesi, erişim tarihi 17.02.2012,
www.dur.ac.uk/ibrulnews/boundary_news/?temno=9534&rehref=%2Fibru%2Fnews%2F&resubj=Boundary+news%20Headlines.
102 Deniz yetki alanlarının sınırlandırılması maksadıyla uluslararası uygulamada; hakkaniyet, eşit uzaklık, oransallık, coğrafyanın üstünlüğü, kapatmama,
özel ve beşeri koşullar ile diğer koşulların (adalar ve diğer coğrafi formasyonlar) değerlendirilmesi gibi genel prensipler kullanılmaktadır.
Deniz yetki alanlarının belirlenmesi için her durumda uygulanabilen önceden belirlenmiş, standart kriterler bulunmamaktadır.
Bu kapsamda, uluslararası yargı kararlarında ön plana çıkan prensipler, “coğrafyanın üstünlüğü” ve “kapatmama” prensipleridir.
“Coğrafya” ile kastedilen, iki ülke arasında sınırlandırmaya konu olan alandaki anakara coğrafyasıdır. Kıyıların uzunluğu, kıyı çizgisi üzerindeki kıvrımlar,
girinti ve çıkıntılar kural olarak elde edilecek deniz alanını belirleyen önemli coğrafî faktörlerdir.
Coğrafyanın üstünlüğü kapsamında dikkate alınan bir diğer husus ise, adaların ortay hatta göre coğrafi konumudur. Bu çerçevede, iki ana kara arasındaki ortay hattın ters tarafında kalan adalar, kendi kara suları kadar deniz yetki alanına sahip olabilmektedir.
Sınırlandırmada dikkate alınan bir başka önemli prensip ise, “kapatmama” prensibidir. Bu prensip çerçevesinde, mahkeme kararlarında; Kıta Sahanlığı
genişliğinin tespitinde her ülkeye kendi kıyılarına yakın alanların bırakılmasının gerektiği, bir ülkenin yakınındaki deniz alanının bir başka ülkeye verilmesi ile sonuçlanan bir sınırlandırmanın, hakkaniyete aykırı olduğu vurgulanmıştır. “Coğrafyanın Üstünlüğü” ile birlikte değerlendirilen “Kapatmama” prensibi; bir ana kara ile bu ana karanın karşısında bulunan bir adanın, deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında birbirleriyle eşit etkiye sahip olamayacağının bir ifadesidir. Dolayısıyla “ortay hattın” kuzeyinde kalan Kıbrıs Adası ile Yunan adalarının ters tarafta bulunmaları ve Anadolu sahillerinin önünü kapatmak suretiyle Türkiye’nin denize açılımını engelleyecek coğrafi bir konumda olmaları nedeniyle, söz konusu adaların sadece karasuları kadar deniz yetki alanlarına sahip olması gerekmektedir. Bu kapsamda, mahkeme; Karadeniz’de Romanya ile Ukrayna arasındaki davada Yılan Adası’na sadece karasuları kadar deniz yetki alanı tanımıştır.
Sonuç olarak, “Coğrafyanın Üstünlüğü” ve “Kapatmama” prensipleri ile bu kapsamda uygulanan ortay hat metoduna konu olan adalara karasuları kadar
deniz yetki alanı tanınması gerekmektedir.
103 -1977 tarihli İngiltere-Fransa Davası’nda; ortay hattın ters tarafındaki İngiltere’ye ait Kanal Adaları, sınırlandırma sonucunda sadece karasuları genişliğinde Kıta Sahanlığına sahip olabilmiştir.
-1983 tarihli Gine-Gine Bissau Davası’nda mahkeme, ortay hattın ters tarafında yer alan Alcatraz Adaları’na, karasuları kadar deniz yetki alanı tanımıştır.
-1982 tarihli Tunus-Libya Davası’nda, mahkeme ortay hatta göre Tunus sahillerine yakın olan Kerkenna ve Cerbe Adalarından Kerkenna’ya “yarım etki” tanımış, bölgedeki diğer unsurların daha önemli olduğunu belirterek Cerbe Adası’nı ise sınırlandırmada hiç dikkate almamıştır.
-1992 tarihli Kanada-Fransa Saint Pierre & Miquelon Davası’nda mahkeme, Kanada sahillerine yakın Fransız Adaları’na (Saint Pierre & Miquelon) ana karalara tanınan deniz yetki alanları kadar yetki tanımamıştır.
-1999 tarihinde Eritre-Yemen Davası’nda Yemen’in egemenliğinde olduğu mahkeme kararı ile teyit edilen Jabal al-Tayr ve Zubayr adalarına karasuyu genişliği kadar deniz yetki alanı tanınmış ve iki ülke arasında ortay hattın belirlenmesinde bahse konu adalar dikkate alınmamıştır.
-2009 tarihli Romanya ile Ukrayna arasında Karadeniz’deki deniz yetki alanlarının paylaşımına ilişkin uyuşmazlığın çözülmesi konusunda mahkeme tarafından Ukrayna’ya ait olan ve ortay hattın ters tarafında yer alan Yılan Adası’na karasuyu kadar deniz yetki alanı tanınmıştır.
104 -Doğu Akdeniz’de sınırlandırmaya esas teşkil edecek deniz alanında ortay hat, Anadolu ile Afrika kıtası sahilleri arasında doğu-batı ekseninde ilerlemektedir.
-Bu eksenin kuzeyinde Yunanistan’a ait Girit, Kerpe, Kaşot, Rodos adaları ile Kıbrıs Adası bulunmaktadır.
-Sınırlandırmanın yapılacağı coğrafya dikkate alındığında, bahse konu adaların bu eksenin kuzeyinde yer aldığı görülmektedir.
-Türkiye ve Mısır arasında bir sınırlandırma antlaşması yapılması durumunda, şayet bu adalar, Mısır’a ait olmuş olsaydı ters tarafta kalan adalar durumunda olacak ve karasuları kadar deniz yetki alanlarına sahip olmuş olacaktı.
-Dolayısıyla bu adaların Yunanistan’a veya başka bir devlete ait olmuş olması durumu değiştirmeyecek ve bu adalara coğrafi konumları sebebiyle farklı bir sınırlandırma prensip ve metodu uygulanmayacaktır.
-Nitekim 1969 tarihli Kuzey Denizi Davası’nda bu prensip UAD tarafından, “coğrafyanın yeniden şekillendirilmesi söz konusu olamaz” biçiminde ifade edilmiş ve “iki veya daha fazla sayıda ülke arasındaki sınırlandırmanın bölgenin bütün ilgili unsurları dikkate alınarak hakkaniyet prensipleri temelinde hakça bir çözüme ulaşılacak şekilde yapılması gerektiği” vurgulanmıştır.
-Benzer şekilde, 2009 tarihli Romanya ile Ukrayna arasında Karadeniz’deki deniz yetki alanlarının paylaşımına ilişkin uyuşmazlığın çözülmesi konusunda mahkeme tarafından Ukrayna’ya ait olan ve ortay hattın ters tarafında yer alan Yılan Adası’na karasuyu kadar deniz yetki alanı tanınmıştır.
105 Şöyle ki Kıbrıs Adası haricinde ana karalar esas alınarak Türkiye, Lübnan, İsrail ve Mısır kıyıları deniz sınırlandırmasına esas teşkil eden ilgili kıyılar olarak kabul edildiğinde;
-Türkiye ile Lübnan arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında Lübnan’a doğru asgari 0.25 oranında,
-Türkiye ile İsrail arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında İsrail’e doğru asgari 0.75 oranında,
-Türkiye ile Mısır arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında Mısır’a doğru asgari 0.25 oranında aşağı kayacağını,
-Hülasa bu ülkelerle Türkiye arasındaki deniz yetki alanlarının sınırlandırmasının bu şekilde tezahür edebileceği söylenebilecektir.
106 UAD, hakkaniyet ilkesine göre kararını vermiş ve hakkaniyet ölçüsünde bir ada ile ana kara arasındaki sınırlandırmanın ana kara devleti olan Libya lehinde sonuçlanması gerektiğine hükmetmiştir.
Victor Prescott and Clive H.Schofield, The Maritime Political Boundaries of the World (Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers, 2005), 389-390.
107 UAD’ın 3 Şubat 2009 tarihinde açıkladığı Ukrayna-Romanya arasındaki Yılan (Serpent) Adası’nın konu edildiği sınırlandırma davasına ilişkin kararında, Yılan Adası eşit uzaklık ilkesine göre yapılan sınırlamada dikkate alınmamış olup adaya sadece 12 mil karasuyu verilmiştir.
108 0-180º istikametinde sadece boylamları dikkate alarak dikey hatların kullanılması yerküre haritasına 2 boyutlu bakılmasından kaynaklanan ciddi bir
eksikliktir. Bu durumda sadece kuzey-güney ya da doğu-batı hattında ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespit edilebilmektedir. Esasen yerküre haritasına 3 boyutlu bakılarak, 360º’yi kapsayacak şekilde farklı açılar kullanılarak çeşitli istikametlerde ortay hat belirlenmesi gerekmektedir. GKRY, Yunanistan, Mısır, Lübnan ve İsrail’in kullandığı yöntem de bu şekildedir. Böylece sadece kuzey-güney ya da doğu-batı hattında ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespit edilmesi yerine, ara yönlerde de ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespiti ile deniz yetki alanları belirlenmesi mümkün olmaktadır.
109 Sertaç Hami Başeren, Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı-Dispute Over Eastern Mediterranean Maritime Jurisdiction Areas (İstanbul: İlke Yayınevi, Eylül 2011).
110 Karadeniz’de, deniz yetki alanları, sahildar devletler arasında yapılan anlaşmalarla sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede, ilk sınırlandırma anlaşması
23 Haziran 1978 tarihinde SSCB ile “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti Arasında Karadeniz’de
Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Hakkındaki Anlaşma” yapılmıştır. Bu anlaşmanın 1’inci maddesine göre 12 adet koordinat tespit edilmiştir.
SSCB’nin dağılmasından sonra Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Gürcistan ile ayrı ayrı yapılan anlaşmalarla bu koordinatların geçerlilikleri teyit edilmiş, koordinatlar ın aynı zamanda MEB sınırlandırmasını teşkil ettiği onaylanmıştır. 4 Aralık 1997 tarihinde Bulgaristan ile Deniz Yetki Alanları sınırlandırması gerçekleştirilmiştir. Yapılan anlaşmanın 4’üncü maddesinde, 9’uncu nokta ile 10’uncu nokta arasındaki Kıta Sahanlığı ve MEB çizgisinin çizilmesine ilişkin olarak tarafların, böyle bir çizimin ileride uygun bir zamanda yapılacak müzakerelerde sonuçlandırılması konusunda anlaştıkları belirtilmektedir.
Bunun sebebi ise Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan arasında deniz yetki alanları sınırlandırmasının yapılmamış olmasıdır.
111 Akdeniz’de;
a.İtalya ile Yunanistan, Hırvatistan, Arnavutluk, Fransa, Slovenya, İspanya, Tunus, Sırbistan-Karadağ arasında,
b.Malta ile Libya,
c.Monako ile Fransa,
ç.Fransa ile İspanya,
d.Libya ile Tunus arasında deniz yetki alanlarının belirlenmesine yönelik çeşitli anlaşmalar yapıldığı bilinmektedir.
112 Söz konusu olan denizalanın derinliği yer yer 3.000 metreye kadar ulaşmaktadır. 1.000 metrelik derinliklerde yoğun olarak bulunan binlerce ton Kırmızı Karides stokları en bilinenidir. Ama asıl önemlisi göçmen ve büyük sürü oluşturan balıklardır. Örneğin, orkinos, tulina ve tombik gibi. Yakın zamanda,
tulina ve kılıç balıklarını avlayan balıkçı sayısındaki artış bize buradaki 1 millik bir alanın bile ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Bu bölgeler göçmen olan ve sürü oluşturan sardalya, palamut ve lüfer gibi balıkların da beslenme alanıdır. Yine Rodos döngüsü nedeniyle oluşan verimli
balıkçılık kendini burada da göstermektedir. Halen trol, gırgır, parekata ve yüzen ağlarla buralarda balıkçılık yapılmaktadır. Doğu Akdeniz’in en verimli kalamar ve sübye alanları bu bölgedeki derin sularda bulunur ve avlanmaları giderek artmaktadır. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi veya Yunanistan’ın bu bölgede şimdilik güçlü bir balıkçılık filosunun olmaması bizi yanıltmamalıdır. Çünkü AB’nin doğu Akdeniz hatta Karadeniz’e balıkçı filosu gönderme konusundaki çabası ve isteği bilinmektedir. Bir başka ifadeyle bu deniz alanından gasp edilmeye çalışılan sadece doğal gaz veya petrol değil aynı zamanda Türkiye’nin gıda güvenliği için önemli olan su ürünleridir ki bu konu tartışmalar sırasında bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde atlanmakta dır.
Oysa kıyı devleti (Türkiye) Münhasır Ekonomik Bölgesinde avlanacak su ürünlerinin miktarını belirlemede ve bu bölgede kaynakları kullanmaya yetkilidir.
113 “Akdeniz'de Zehirli Balık Uyarısı,” Radikal Gazetesi, 24.07.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=890102&CategoryID=85.
deniz yetki alanı tanınması gerekmektedir.
103 -1977 tarihli İngiltere-Fransa Davası’nda; ortay hattın ters tarafındaki İngiltere’ye ait Kanal Adaları, sınırlandırma sonucunda sadece karasuları genişliğinde Kıta Sahanlığına sahip olabilmiştir.
-1983 tarihli Gine-Gine Bissau Davası’nda mahkeme, ortay hattın ters tarafında yer alan Alcatraz Adaları’na, karasuları kadar deniz yetki alanı tanımıştır.
-1982 tarihli Tunus-Libya Davası’nda, mahkeme ortay hatta göre Tunus sahillerine yakın olan Kerkenna ve Cerbe Adalarından Kerkenna’ya “yarım etki” tanımış, bölgedeki diğer unsurların daha önemli olduğunu belirterek Cerbe Adası’nı ise sınırlandırmada hiç dikkate almamıştır.
-1992 tarihli Kanada-Fransa Saint Pierre & Miquelon Davası’nda mahkeme, Kanada sahillerine yakın Fransız Adaları’na (Saint Pierre & Miquelon) ana karalara tanınan deniz yetki alanları kadar yetki tanımamıştır.
-1999 tarihinde Eritre-Yemen Davası’nda Yemen’in egemenliğinde olduğu mahkeme kararı ile teyit edilen Jabal al-Tayr ve Zubayr adalarına karasuyu genişliği kadar deniz yetki alanı tanınmış ve iki ülke arasında ortay hattın belirlenmesinde bahse konu adalar dikkate alınmamıştır.
-2009 tarihli Romanya ile Ukrayna arasında Karadeniz’deki deniz yetki alanlarının paylaşımına ilişkin uyuşmazlığın çözülmesi konusunda mahkeme tarafından Ukrayna’ya ait olan ve ortay hattın ters tarafında yer alan Yılan Adası’na karasuyu kadar deniz yetki alanı tanınmıştır.
104 -Doğu Akdeniz’de sınırlandırmaya esas teşkil edecek deniz alanında ortay hat, Anadolu ile Afrika kıtası sahilleri arasında doğu-batı ekseninde ilerlemektedir.
-Bu eksenin kuzeyinde Yunanistan’a ait Girit, Kerpe, Kaşot, Rodos adaları ile Kıbrıs Adası bulunmaktadır.
-Sınırlandırmanın yapılacağı coğrafya dikkate alındığında, bahse konu adaların bu eksenin kuzeyinde yer aldığı görülmektedir.
-Türkiye ve Mısır arasında bir sınırlandırma antlaşması yapılması durumunda, şayet bu adalar, Mısır’a ait olmuş olsaydı ters tarafta kalan adalar durumunda olacak ve karasuları kadar deniz yetki alanlarına sahip olmuş olacaktı.
-Dolayısıyla bu adaların Yunanistan’a veya başka bir devlete ait olmuş olması durumu değiştirmeyecek ve bu adalara coğrafi konumları sebebiyle farklı bir sınırlandırma prensip ve metodu uygulanmayacaktır.
-Nitekim 1969 tarihli Kuzey Denizi Davası’nda bu prensip UAD tarafından, “coğrafyanın yeniden şekillendirilmesi söz konusu olamaz” biçiminde ifade edilmiş ve “iki veya daha fazla sayıda ülke arasındaki sınırlandırmanın bölgenin bütün ilgili unsurları dikkate alınarak hakkaniyet prensipleri temelinde hakça bir çözüme ulaşılacak şekilde yapılması gerektiği” vurgulanmıştır.
-Benzer şekilde, 2009 tarihli Romanya ile Ukrayna arasında Karadeniz’deki deniz yetki alanlarının paylaşımına ilişkin uyuşmazlığın çözülmesi konusunda mahkeme tarafından Ukrayna’ya ait olan ve ortay hattın ters tarafında yer alan Yılan Adası’na karasuyu kadar deniz yetki alanı tanınmıştır.
105 Şöyle ki Kıbrıs Adası haricinde ana karalar esas alınarak Türkiye, Lübnan, İsrail ve Mısır kıyıları deniz sınırlandırmasına esas teşkil eden ilgili kıyılar olarak kabul edildiğinde;
-Türkiye ile Lübnan arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında Lübnan’a doğru asgari 0.25 oranında,
-Türkiye ile İsrail arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında İsrail’e doğru asgari 0.75 oranında,
-Türkiye ile Mısır arasındaki ilgili kıyılara istinaden ortay hattın karşılıklı kıyı uzunlukları dikkate alındığında Mısır’a doğru asgari 0.25 oranında aşağı kayacağını,
-Hülasa bu ülkelerle Türkiye arasındaki deniz yetki alanlarının sınırlandırmasının bu şekilde tezahür edebileceği söylenebilecektir.
106 UAD, hakkaniyet ilkesine göre kararını vermiş ve hakkaniyet ölçüsünde bir ada ile ana kara arasındaki sınırlandırmanın ana kara devleti olan Libya lehinde sonuçlanması gerektiğine hükmetmiştir.
Victor Prescott and Clive H.Schofield, The Maritime Political Boundaries of the World (Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers, 2005), 389-390.
107 UAD’ın 3 Şubat 2009 tarihinde açıkladığı Ukrayna-Romanya arasındaki Yılan (Serpent) Adası’nın konu edildiği sınırlandırma davasına ilişkin kararında, Yılan Adası eşit uzaklık ilkesine göre yapılan sınırlamada dikkate alınmamış olup adaya sadece 12 mil karasuyu verilmiştir.
108 0-180º istikametinde sadece boylamları dikkate alarak dikey hatların kullanılması yerküre haritasına 2 boyutlu bakılmasından kaynaklanan ciddi bir
eksikliktir. Bu durumda sadece kuzey-güney ya da doğu-batı hattında ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespit edilebilmektedir. Esasen yerküre haritasına 3 boyutlu bakılarak, 360º’yi kapsayacak şekilde farklı açılar kullanılarak çeşitli istikametlerde ortay hat belirlenmesi gerekmektedir. GKRY, Yunanistan, Mısır, Lübnan ve İsrail’in kullandığı yöntem de bu şekildedir. Böylece sadece kuzey-güney ya da doğu-batı hattında ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespit edilmesi yerine, ara yönlerde de ilgili kıyı ve kıyıdaş devlet tespiti ile deniz yetki alanları belirlenmesi mümkün olmaktadır.
109 Sertaç Hami Başeren, Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı-Dispute Over Eastern Mediterranean Maritime Jurisdiction Areas (İstanbul: İlke Yayınevi, Eylül 2011).
110 Karadeniz’de, deniz yetki alanları, sahildar devletler arasında yapılan anlaşmalarla sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede, ilk sınırlandırma anlaşması
23 Haziran 1978 tarihinde SSCB ile “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti Arasında Karadeniz’de
Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Hakkındaki Anlaşma” yapılmıştır. Bu anlaşmanın 1’inci maddesine göre 12 adet koordinat tespit edilmiştir.
SSCB’nin dağılmasından sonra Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Gürcistan ile ayrı ayrı yapılan anlaşmalarla bu koordinatların geçerlilikleri teyit edilmiş, koordinatlar ın aynı zamanda MEB sınırlandırmasını teşkil ettiği onaylanmıştır. 4 Aralık 1997 tarihinde Bulgaristan ile Deniz Yetki Alanları sınırlandırması gerçekleştirilmiştir. Yapılan anlaşmanın 4’üncü maddesinde, 9’uncu nokta ile 10’uncu nokta arasındaki Kıta Sahanlığı ve MEB çizgisinin çizilmesine ilişkin olarak tarafların, böyle bir çizimin ileride uygun bir zamanda yapılacak müzakerelerde sonuçlandırılması konusunda anlaştıkları belirtilmektedir.
Bunun sebebi ise Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan arasında deniz yetki alanları sınırlandırmasının yapılmamış olmasıdır.
111 Akdeniz’de;
a.İtalya ile Yunanistan, Hırvatistan, Arnavutluk, Fransa, Slovenya, İspanya, Tunus, Sırbistan-Karadağ arasında,
b.Malta ile Libya,
c.Monako ile Fransa,
ç.Fransa ile İspanya,
d.Libya ile Tunus arasında deniz yetki alanlarının belirlenmesine yönelik çeşitli anlaşmalar yapıldığı bilinmektedir.
112 Söz konusu olan denizalanın derinliği yer yer 3.000 metreye kadar ulaşmaktadır. 1.000 metrelik derinliklerde yoğun olarak bulunan binlerce ton Kırmızı Karides stokları en bilinenidir. Ama asıl önemlisi göçmen ve büyük sürü oluşturan balıklardır. Örneğin, orkinos, tulina ve tombik gibi. Yakın zamanda,
tulina ve kılıç balıklarını avlayan balıkçı sayısındaki artış bize buradaki 1 millik bir alanın bile ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Bu bölgeler göçmen olan ve sürü oluşturan sardalya, palamut ve lüfer gibi balıkların da beslenme alanıdır. Yine Rodos döngüsü nedeniyle oluşan verimli
balıkçılık kendini burada da göstermektedir. Halen trol, gırgır, parekata ve yüzen ağlarla buralarda balıkçılık yapılmaktadır. Doğu Akdeniz’in en verimli kalamar ve sübye alanları bu bölgedeki derin sularda bulunur ve avlanmaları giderek artmaktadır. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi veya Yunanistan’ın bu bölgede şimdilik güçlü bir balıkçılık filosunun olmaması bizi yanıltmamalıdır. Çünkü AB’nin doğu Akdeniz hatta Karadeniz’e balıkçı filosu gönderme konusundaki çabası ve isteği bilinmektedir. Bir başka ifadeyle bu deniz alanından gasp edilmeye çalışılan sadece doğal gaz veya petrol değil aynı zamanda Türkiye’nin gıda güvenliği için önemli olan su ürünleridir ki bu konu tartışmalar sırasında bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde atlanmakta dır.
Oysa kıyı devleti (Türkiye) Münhasır Ekonomik Bölgesinde avlanacak su ürünlerinin miktarını belirlemede ve bu bölgede kaynakları kullanmaya yetkilidir.
113 “Akdeniz'de Zehirli Balık Uyarısı,” Radikal Gazetesi, 24.07.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=890102&CategoryID=85.
Yunus-S Araştırma gemisindeki 20 kişilik ekiple 15 gündür Akdeniz’de çalıştıklarını belirten Prof. Dr. Öztürk, Türkiye’de ilk kez Akdeniz’de uluslararası sularda araştırma yapıldığını kaydetti. Akdeniz’de oluşturulan “Münhasır Ekonomik Bölge”nin Türkiye’ye kapatılmak istendiğini ifade eden Prof. Dr. Öztürk, bu bölgede Türkiye’ye çok küçük bir alan teklif edildiğini ancak Türkiye’nin bunu kabul etmediğini vurguladı. Münhasır Ekonomik Bölge’de hem canlı, hem cansız kaynakların korunması ve işletilmesi ile ülkelerin nüfuz alanının çok önemli olduğuna dikkat çeken Prof.Dr. Öztürk şöyle konuştu: “Akdeniz’de oluşturulan Münhasır Ekonomik Bölge’de canlı kaynaklar balık, balina, yunus ve aklınıza ne gelirse korunması ile petrol ve maden gibi cansız kaynakların korunması ve işletilmesi çok önemli. Türkiye dışındaki ülkeler, bu alanlarda 200 millik alanda hak ilan ederler.
Akdeniz’in yeni durumu budur. Bunu tetikleyen mekanizma AB’dir. AB buralarını Avrupa suları olarak ilan etmiştir. Fakat AB’nin Avrupa suları ilan
ettiği alanlar, Türkiye’nin tanımadığı alanlardır. Dolayısıyla bizim açımızdan Avrupa suları, sınırları ve tanımları olmayan, şimdilik bilinmeyen alanlardır.
AB’ye girecek Türkiye’nin bu alanlarda da hakkı olmalıdır. Hem balıkçılık ve seyrüsefer hem de petrol kaynakları açısından.”
114 Bölgede uluslararası hukuka uygun olarak Türkiye’nin hakkı olan 145.000 km2’lik kıta sahanlığı alanının sadece 41.000 km2’sinin Türkiye’ye bırakıldığını
gösteren haritalar.
115 “TPAO, Akdeniz'deki petrol arama çalışmalarına başlıyor,” Milliyet Gazetesi, 29.03.2007, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/03/29/son/soneko19.asp.
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Araştırma Grubu Direktörü ve Arama Daire Başkanı Ahmet Faruk Öner’in 2008 yılı Nisan ayında Antalya,
Mersin ve İskenderun körfezlerinde 12 milin içerisinde yer alan, bir miktar da 12 milin dışında kalan alanlarda TPAO'nun sahip olduğu ruhsatlarda farm out (kiraya vermek-ortak bulma) sürecini başlatacaklarını bildirdiği basın toplantısında; “münhasır ekonomik bölge sınırlarımız belli olmadığı sürece bu alanlar içerisinde arama yapmak hayli sıkıntı arz etmektedir” şeklindeki sözleri basında yer almıştır.
116 “İstanbul Üniversitesi Yunus Araştırma Gemisi Yurda Döndü,” İstanbul Üniversitesi, 24.11.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://ssp.istanbul.edu.tr/duyurular/duyuru_icerik.php?1510=.
“Doğu Akdeniz'de münhasır ekonomik bölge ilanı, bu ülkelerdeki kirlenmenin belirlenmesi ve izlenmesi, Doğu Akdeniz'in canlı kaynaklarının korunması ve işletilmesi, yeni balıkçılık alanlarının keşfi, küresel ısınmanın denizsel boyutlarının incelenmesi, bakteriyolojik kirlenme gibi çok yönlü amaçlarla yapılan ve çok önemli verilerin elde edildiği Yunus-S Araştırma Gemisi Seferi bir ay sürdü.”
117 “Hristosyas Türkiye'yi BM'ye Şikâyet Etti,” Hürriyet Gazetesi, 24.11.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=10431556.
Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, sözde “Rum münhasır ekonomik bölgesi” içerisinde Rum yönetimi hesabına petrol araştırması yapan
yabancı bandıralı bir geminin 13 Kasım’da Türk savaş gemisi tarafından engellendiği iddiasıyla Türkiye'yi BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun'a şikâyet etti.
118 17 Şubat 2003 tarihli GKRY-Mısır MEB Anlaşmasına karşı olarak, Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği tarafından 2 Mart 2004 tarihinde BM Genel Sekreterliğine bir nota verilerek MEB sınırlarının uluslararası hukuka göre ilgili ülkelerle hakkaniyet ilkesi çerçevesinde tespit edilmesi gerektiği, GKRY’nin tüm adayı temsil etmediği ve 32º16'18”D boylamının batısında kalan deniz alanında Türkiye’nin uluslararası hukuktan doğan haklarının mevcut olduğu BM nezdinde ilan edilmiş, bu şekilde ilk kez Türkiye’nin Kıbrıs Adası’nın batısındaki kıta sahanlığı sınırının boylamı kayda geçirilmiştir.
Benzer bir nota 4 Ekim 2005 tarihinde, BM Türkiye Daimi Temsilcisi tarafından BM Genel Sekreterine gönderilmiştir. Ayrıca, Mayıs 2008’de Dışişleri
Bakanlığı tarafından hazırlanan ve ABD General Dynamics Advanced Information Systems (GDAIS) şirketi nezdinde girişim yapılarak verilen haritada, 28°D boylamının batısında da Türkiye’nin hakları olduğu özellikle belirtilmiştir.
3 Ocak 2008 tarihinde, Fugro Engineers BV firmasına bağlı SRV KOMMANDER JACK isimli araştırma gemisinin acenteliğini yapan “Yakın Doğu Deniz Acenteliği A.Ş.” bahse konu geminin Ocak 2008 başlarında Antalya kara sularının 70 mil açığında, Türkiye’nin Münhasır Ekonomik Sahasında Japon Firması FİJUTSU adına araştırma yapacağını T.C.Dışişleri Bakanlığı Denizcilik Havacılık Genel Müdür Yardımcılığına bildirmiş ve izin talep etmiştir.
Bu talebe istinaden 032º 16' 18’’ D boylamı ile 027º 22’ D ile 029º 00’ D boylamları arasında ve 34º 00’ K enlemi kuzeyinde kalan sahalarda bahse
konu şirkete izin verilmiştir.
119 Sertaç Hami Başeren, “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden…,” erişim tarihi 09.10.2011,
http://www.tudav.org/index.php?option=com_content&view=article&id=95%3Adou-akdeniz-serhat-h-baeren&catid=40%3Amuenhasr-ekonomik-boelge&Itemid=54&lang=tr.; Ahmet Zeki Bulunç, “Doğu Akdeniz Sorunu ve KKTC'ye Etkileri,” Panel Ocak 2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.bilayvakfi.org.tr/konferanslar/doguakdeniz/doguakdeniz2.pdf.
Büyükelçi Ahmet Zeki Bulunç da verdiği konferansta bu yönde düşünceler belirtmiştir; “Mısır Yeniden Rumlara Destek Çıktı,” Milliyet Gazetesi, 08.08.2007,
erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/08/08/son/sondun21.asp.
Mısır, Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nin Doğu Akdeniz'de petrol arama çabalarına yeniden destek verdi. Mısır'ın Lefkoşa Büyükelçisi Muhammed Abdel Hakam,
Türkiye'nin olumsuz tepkisi ile ilgili olarak da “Kıbrıs Cumhuriyeti egemen bir devlet, AB ve BM üyesidir” dedi.
120 12 Haziran 2009’da Dışişleri Bakanlığında yapılan toplantıda verilen bilgiler şu şekildedir: Sahada arama icra eden NOBLE ENERGY, orta büyüklükte bir
ABD petrol şirketidir. 1998 yılından itibaren İsrail açıklarında faaliyette bulunmaktadır. 2000 yılında Mari-B sahasında doğalgaz bulmuştur.
2004 yılından bu yana 6 kuyuda üretim yapmaktadır. 2008 yılında arama faaliyetlerine yeniden başlamıştır. İsrail MEB’inde Tamar ve Dalit sahalarında
büyük miktarda doğalgaz bulmuştur. (140 ve 14 milyar m³ - çıplak değeri yaklaşık 45 milyar $).Tamar sahasında 2012’de üretime geçecektir.
Söz konusu sahalar 12 no’lu parsele yakındır. Şirket GKRY’nin 2007’de açtığı ihalede 12 no’lu parselin imtiyaz hakkını almıştır. 2008 yılında GKRY ile 3+2 yıl kontrat imzalamıştır. 2009’un 2. yarısında 12 no’lu parselde 3D sismik araştırma yapacaktır. 2010 yılında da platform getirerek sondaj çalışmalarına başlayacaktır. GKRY bu yılın sonunda kalan 12 parsel için ihaleye çıkacaktır.
121 Erişim tarihi 11.10.2011, http://www.cyprusweekly.com.cy/main/92,1,283,0,14593-.aspx.
122 “Rumlar Ege’nin Güneyine de Göz Dikti,” CNNTURK, 10.02.2007, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/02/10/son/sonsunll.asp.
Eleftheros gazetesine istinaden verilen haberde, 21 Şubat 2007’de Yunanistan’a gidecek olan Papadopolus’un birinci gündem maddesinin Kıbrıs Adası ile Yunanistan arasında MEB anlaşması imzalamak olduğunu, ancak Yunanistan’ın şu aşamada buna sıcak bakmadığı, yeni hedef bölgenin Türkiye, Yunanistan, Libya ve Kıbrıs’ın kesiştiği bölge olduğu basında yer almıştır.
123 Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Hindistan, Endonezya, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Norveç, Pakistan, Filipinler, Polonya, Portekiz, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İngiltere, ABD, Libya, GKRY, Suriye, İsrail, Lübnan.
124 Karadeniz’de deniz yetki alanları sahildar devletler arasında yapılan antlaşmalarla sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede, ilk sınırlandırma antlaşması
23 Haziran 1978 tarihinde SSCB ile “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti arasında Karadeniz’de Kıta
Sahanlığı Sınırlandırması Hakkındaki Antlaşma” yapılmıştır. Bu antlaşmanın 1’inci maddesine göre 12 adet koordinat tespit edilmiştir. SSCB’nin dağılmasından sonra Ukrayna, RF ve Gürcistan ile ayrı ayrı yapılan antlaşmalarla bu koordinatların geçerlilikleri teyit edilmiş, bu koordinatların aynı zamanda MEB sınırlandırmasını teşkil ettiği onaylanmıştır.
4 Aralık 1997 tarihinde Bulgaristan ile Deniz Yetki Alanları sınırlandırması gerçekleştirilmiştir. Yapılan antlaşmanın 4’üncü maddesinde, 9’uncu nokta ile
10’uncu nokta arasındaki Kıta Sahanlığı ve MEB çizgisinin çizilmesine ilişkin olarak tarafların, böyle bir çizimin ileride uygun bir zamanda yapılacak müzakerelerde sonuçlandırılması konusunda anlaştıkları belirtilmektedir. Bunun sebebi ise Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan arasında deniz yetki alanları sınırlandırmasının yapılmamış olmasıdır.
125 “Türk Denizciliğine Tarihsel Bir Bakış,” İzmir Deniz Ticaret Odası, erişim tarihi 05.10.2011,
http://www.dtoizmir.org/turkdenizciligi.pdf.
DOĞU AKDENİZ DE DENİZ YETKİ ALANLARININ PAYLAŞILMASI SORUNU VE TÜRKİYE
Akdeniz’in yeni durumu budur. Bunu tetikleyen mekanizma AB’dir. AB buralarını Avrupa suları olarak ilan etmiştir. Fakat AB’nin Avrupa suları ilan
ettiği alanlar, Türkiye’nin tanımadığı alanlardır. Dolayısıyla bizim açımızdan Avrupa suları, sınırları ve tanımları olmayan, şimdilik bilinmeyen alanlardır.
AB’ye girecek Türkiye’nin bu alanlarda da hakkı olmalıdır. Hem balıkçılık ve seyrüsefer hem de petrol kaynakları açısından.”
114 Bölgede uluslararası hukuka uygun olarak Türkiye’nin hakkı olan 145.000 km2’lik kıta sahanlığı alanının sadece 41.000 km2’sinin Türkiye’ye bırakıldığını
gösteren haritalar.
115 “TPAO, Akdeniz'deki petrol arama çalışmalarına başlıyor,” Milliyet Gazetesi, 29.03.2007, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/03/29/son/soneko19.asp.
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Araştırma Grubu Direktörü ve Arama Daire Başkanı Ahmet Faruk Öner’in 2008 yılı Nisan ayında Antalya,
Mersin ve İskenderun körfezlerinde 12 milin içerisinde yer alan, bir miktar da 12 milin dışında kalan alanlarda TPAO'nun sahip olduğu ruhsatlarda farm out (kiraya vermek-ortak bulma) sürecini başlatacaklarını bildirdiği basın toplantısında; “münhasır ekonomik bölge sınırlarımız belli olmadığı sürece bu alanlar içerisinde arama yapmak hayli sıkıntı arz etmektedir” şeklindeki sözleri basında yer almıştır.
116 “İstanbul Üniversitesi Yunus Araştırma Gemisi Yurda Döndü,” İstanbul Üniversitesi, 24.11.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://ssp.istanbul.edu.tr/duyurular/duyuru_icerik.php?1510=.
“Doğu Akdeniz'de münhasır ekonomik bölge ilanı, bu ülkelerdeki kirlenmenin belirlenmesi ve izlenmesi, Doğu Akdeniz'in canlı kaynaklarının korunması ve işletilmesi, yeni balıkçılık alanlarının keşfi, küresel ısınmanın denizsel boyutlarının incelenmesi, bakteriyolojik kirlenme gibi çok yönlü amaçlarla yapılan ve çok önemli verilerin elde edildiği Yunus-S Araştırma Gemisi Seferi bir ay sürdü.”
117 “Hristosyas Türkiye'yi BM'ye Şikâyet Etti,” Hürriyet Gazetesi, 24.11.2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=10431556.
Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas, sözde “Rum münhasır ekonomik bölgesi” içerisinde Rum yönetimi hesabına petrol araştırması yapan
yabancı bandıralı bir geminin 13 Kasım’da Türk savaş gemisi tarafından engellendiği iddiasıyla Türkiye'yi BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun'a şikâyet etti.
118 17 Şubat 2003 tarihli GKRY-Mısır MEB Anlaşmasına karşı olarak, Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği tarafından 2 Mart 2004 tarihinde BM Genel Sekreterliğine bir nota verilerek MEB sınırlarının uluslararası hukuka göre ilgili ülkelerle hakkaniyet ilkesi çerçevesinde tespit edilmesi gerektiği, GKRY’nin tüm adayı temsil etmediği ve 32º16'18”D boylamının batısında kalan deniz alanında Türkiye’nin uluslararası hukuktan doğan haklarının mevcut olduğu BM nezdinde ilan edilmiş, bu şekilde ilk kez Türkiye’nin Kıbrıs Adası’nın batısındaki kıta sahanlığı sınırının boylamı kayda geçirilmiştir.
Benzer bir nota 4 Ekim 2005 tarihinde, BM Türkiye Daimi Temsilcisi tarafından BM Genel Sekreterine gönderilmiştir. Ayrıca, Mayıs 2008’de Dışişleri
Bakanlığı tarafından hazırlanan ve ABD General Dynamics Advanced Information Systems (GDAIS) şirketi nezdinde girişim yapılarak verilen haritada, 28°D boylamının batısında da Türkiye’nin hakları olduğu özellikle belirtilmiştir.
3 Ocak 2008 tarihinde, Fugro Engineers BV firmasına bağlı SRV KOMMANDER JACK isimli araştırma gemisinin acenteliğini yapan “Yakın Doğu Deniz Acenteliği A.Ş.” bahse konu geminin Ocak 2008 başlarında Antalya kara sularının 70 mil açığında, Türkiye’nin Münhasır Ekonomik Sahasında Japon Firması FİJUTSU adına araştırma yapacağını T.C.Dışişleri Bakanlığı Denizcilik Havacılık Genel Müdür Yardımcılığına bildirmiş ve izin talep etmiştir.
Bu talebe istinaden 032º 16' 18’’ D boylamı ile 027º 22’ D ile 029º 00’ D boylamları arasında ve 34º 00’ K enlemi kuzeyinde kalan sahalarda bahse
konu şirkete izin verilmiştir.
119 Sertaç Hami Başeren, “Doğu Akdeniz’de İş İşten Geçmeden…,” erişim tarihi 09.10.2011,
http://www.tudav.org/index.php?option=com_content&view=article&id=95%3Adou-akdeniz-serhat-h-baeren&catid=40%3Amuenhasr-ekonomik-boelge&Itemid=54&lang=tr.; Ahmet Zeki Bulunç, “Doğu Akdeniz Sorunu ve KKTC'ye Etkileri,” Panel Ocak 2008, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.bilayvakfi.org.tr/konferanslar/doguakdeniz/doguakdeniz2.pdf.
Büyükelçi Ahmet Zeki Bulunç da verdiği konferansta bu yönde düşünceler belirtmiştir; “Mısır Yeniden Rumlara Destek Çıktı,” Milliyet Gazetesi, 08.08.2007,
erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/08/08/son/sondun21.asp.
Mısır, Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nin Doğu Akdeniz'de petrol arama çabalarına yeniden destek verdi. Mısır'ın Lefkoşa Büyükelçisi Muhammed Abdel Hakam,
Türkiye'nin olumsuz tepkisi ile ilgili olarak da “Kıbrıs Cumhuriyeti egemen bir devlet, AB ve BM üyesidir” dedi.
120 12 Haziran 2009’da Dışişleri Bakanlığında yapılan toplantıda verilen bilgiler şu şekildedir: Sahada arama icra eden NOBLE ENERGY, orta büyüklükte bir
ABD petrol şirketidir. 1998 yılından itibaren İsrail açıklarında faaliyette bulunmaktadır. 2000 yılında Mari-B sahasında doğalgaz bulmuştur.
2004 yılından bu yana 6 kuyuda üretim yapmaktadır. 2008 yılında arama faaliyetlerine yeniden başlamıştır. İsrail MEB’inde Tamar ve Dalit sahalarında
büyük miktarda doğalgaz bulmuştur. (140 ve 14 milyar m³ - çıplak değeri yaklaşık 45 milyar $).Tamar sahasında 2012’de üretime geçecektir.
Söz konusu sahalar 12 no’lu parsele yakındır. Şirket GKRY’nin 2007’de açtığı ihalede 12 no’lu parselin imtiyaz hakkını almıştır. 2008 yılında GKRY ile 3+2 yıl kontrat imzalamıştır. 2009’un 2. yarısında 12 no’lu parselde 3D sismik araştırma yapacaktır. 2010 yılında da platform getirerek sondaj çalışmalarına başlayacaktır. GKRY bu yılın sonunda kalan 12 parsel için ihaleye çıkacaktır.
121 Erişim tarihi 11.10.2011, http://www.cyprusweekly.com.cy/main/92,1,283,0,14593-.aspx.
122 “Rumlar Ege’nin Güneyine de Göz Dikti,” CNNTURK, 10.02.2007, erişim tarihi 17.02.2012,
http://www.milliyet.com.tr/2007/02/10/son/sonsunll.asp.
Eleftheros gazetesine istinaden verilen haberde, 21 Şubat 2007’de Yunanistan’a gidecek olan Papadopolus’un birinci gündem maddesinin Kıbrıs Adası ile Yunanistan arasında MEB anlaşması imzalamak olduğunu, ancak Yunanistan’ın şu aşamada buna sıcak bakmadığı, yeni hedef bölgenin Türkiye, Yunanistan, Libya ve Kıbrıs’ın kesiştiği bölge olduğu basında yer almıştır.
123 Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Şili, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Hindistan, Endonezya, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, Norveç, Pakistan, Filipinler, Polonya, Portekiz, Rusya, Güney Afrika, Güney Kore, İngiltere, ABD, Libya, GKRY, Suriye, İsrail, Lübnan.
124 Karadeniz’de deniz yetki alanları sahildar devletler arasında yapılan antlaşmalarla sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede, ilk sınırlandırma antlaşması
23 Haziran 1978 tarihinde SSCB ile “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Hükümeti arasında Karadeniz’de Kıta
Sahanlığı Sınırlandırması Hakkındaki Antlaşma” yapılmıştır. Bu antlaşmanın 1’inci maddesine göre 12 adet koordinat tespit edilmiştir. SSCB’nin dağılmasından sonra Ukrayna, RF ve Gürcistan ile ayrı ayrı yapılan antlaşmalarla bu koordinatların geçerlilikleri teyit edilmiş, bu koordinatların aynı zamanda MEB sınırlandırmasını teşkil ettiği onaylanmıştır.
4 Aralık 1997 tarihinde Bulgaristan ile Deniz Yetki Alanları sınırlandırması gerçekleştirilmiştir. Yapılan antlaşmanın 4’üncü maddesinde, 9’uncu nokta ile
10’uncu nokta arasındaki Kıta Sahanlığı ve MEB çizgisinin çizilmesine ilişkin olarak tarafların, böyle bir çizimin ileride uygun bir zamanda yapılacak müzakerelerde sonuçlandırılması konusunda anlaştıkları belirtilmektedir. Bunun sebebi ise Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan arasında deniz yetki alanları sınırlandırmasının yapılmamış olmasıdır.
125 “Türk Denizciliğine Tarihsel Bir Bakış,” İzmir Deniz Ticaret Odası, erişim tarihi 05.10.2011,
http://www.dtoizmir.org/turkdenizciligi.pdf.
DOĞU AKDENİZ DE DENİZ YETKİ ALANLARININ PAYLAŞILMASI SORUNU VE TÜRKİYE
***
