Savaş ve Kahramanlık üzerine.. Kimler Kahraman olabilir? BÖLÜM 4
Kahraman Yetiştirmek..
Neden kahramanlara ihtiyaç duyarız? En çok sıralanan nedenler şunlardır29;
- Kahraman olmaya hazır olarak doğuyoruz; Bundan 50 yıldan fazla zaman önce Freud’un öğrencisi Carl Gustav Jung’ın ortaya attığı teoriye göre hepimiz milyonlarca yıldan beri evrimleşmiş bazı ortak tecrübeleri yansıtan ve bizi ilk örnek teşkil eden bilinç altımızdaki bazı imajlar, fikirler veya düşüncelerle doğuyoruz30. Bu örneklerin amacı bizi ortak tecrübelere
hazırlamaktır ve iki tipi vardır; kahramanlar ve şeytanlar. Yapılan çağdaş çalışmalar Jung’ın teorisini destekliyor. Yeni doğmuş bebeklerin dil, rakam lar, ailesinin yüzüne bakışı hatta ahlaki olarak yakınlık kurduğu kişileri tercihi bu özelliklere dayanıyor. Özetle insanlar belirli tip insanlara ve görevlere içgüdüsel olarak hazır şekilde doğuyor ve kahramanlıklar da buna dâhildir.
- Gençken bizi kahramanlar eğitir; Araştırmalara göre insanlara kahramanları sorulduğunda ilk akıllarına gelenler aile üyeleri ve onları yetiştirenler olmuş. Bizi hayata en çok hazırlayanlar genç, hassas ve gelişmekte olduğumuz bir dönemde yanımızda olanlardır. Onların
kendilerini bizi yetiştirmeye ve korumaya kendilerini adamaları nedeni ile biz onları ilk kahramanlarımız olarak görürüz.
- Kahramanlar kayıp niteliklerimizi ortaya çıkarır; Kahramanlar bizi doğru ve yanlış hakkında eğitir. Çoğu hikâyeler bize hayatta başarılı olacak davranışları göstermek, daha iyi bir toplum yaratmak ve kötülüklerin üstesinden gelmek için öğretici niteliktedir. Sizin iyiye, sağlığa ve yetişkin rol modele en çok ihtiyaç duyduğunuz gençlik çaglarınızda örnek davranış lar sağlarlar. Ancak, yetişkinler de kahraman modellere ihtiyaç duyar. Kahramanlar bize diğerleri ortak olarak yaşamak ihtiyaç duyduğumuz nitelik çeşitlerini sağlar.
- Kahramanlar zorda olduğumuzda bizi korur; Sinema ve hikâyelerdeki süper kahramanlar gücü temsil eder, tehlikeden hemen korur ve her şeyi yoluna sokar. Bu özellikler toplumun gerçek kahramanlarına (asker, polis, itfaiye, patlayıcı uzmanı vb.) olan hayranlığının temelidir.
- Kahramanlar yere düştüğümüzde bizi kaldırır; İnsanların hayatta kaçınılmaz olarak bazen işleri kötü gider, başarısız olurlar. Başarısız evlilikler, işten atılmalar, sağlık problemleri hayatımızın ortak birer tecrübesidir. Böyle durumlarda zorlukların üstesinden gelmek için kahramanlar bize ilham verir. Duygusal, fiziksel ya da ruhsal olarak düştüğümüzde kahramanlarımız bizi ayağa kaldırır.
- Kahramanlar bize ümit verir; Kişisel refah seviyemizden ayrı olarak, dünyanın genel olarak içinde olduğu savaşlar, yoksulluk, kıtlık ve huzursuzluğun farkındayızdır. Kahramanlar bu yoğun karanlık içinde bize umut ışığı verir. Kahramanlar bize dünyada işler ne kadar kötü olursa olsun bazılarının doğru işler yaptığını ve iyi insanlar olduğunu kanıtlar.
- Kahramanlar bizim tercih ettiğimiz dünyayı yaşanır hale getirirler; Kahramanlar, terör, korku gibi nedenlerle kültürel değerlerimizi değiştir meye yönelik saldırılardan bizi korur, kendi moral değerlerimiz içindeki bir dünyada yaşamamıza yardım eder. Bu yüzden ölmüş kahramanlara ve hayatta iken iyi şeyler yapanlara minnettarlık duymaya devam ederiz.
- Kahramanlar bize dramatik ve eğlendirici hikâyeler sağlar; Psikologlara göre iyinin gücü çok ilgi çekici bir anlatım konusudur. Tarihin başlangıcından beri kahramanların hikâyeleri ve kahramanlık mitleri insanların ilgisini çekmiş tir. Geçmişin asil kahramanlarının yerine bugünün eğlence dünyası insanların yeni kahramanlara ihtiyaç duyduğunun farkında olarak hikâyeler üretmektedir.
- Kahramanlar problem çözer; Araştırmalara göre insanların kahramanları sadece moral değerleri korumaz, toplumun en karmaşık problemlerini de çözer. Aşının bulunması, yeni ziraat yöntemleri, kurşun geçirmez yeleğin yapılması bunlar içinde sayılabilir. Kahramanlar sadece cesaretleri ilde değil akılları ile de bize yön verir, hayatları kurtarır.
- Kahramanlar adalet dağıtır; Dünyadaki her kültürden insan adalet konusunda güçlü bir istek duyar. Kahramanlar, adalet ve düzenin korunmasına hizmet ederler.
Kahramanlara olan ihtiyacımızın altında; hayatta kalmak, bakım, büyümek, eğitim, emniyet, güvenlik, iyileşmek, mutluluk, sağlık, ümit, vizyon ve adalet gibi temel insan ihtiyaçları bulunmaktadır. Hiçbirimiz başkalarının yardımı olmadan bunları sağlayamayız. Bazen ümit etmek, başarmak ya da kurtulmak için olağanüstü insanlara yani kahramanlara ihtiyaç duyarız.
Madalya alan herkese cesaretinin nereden geldiğini sorarsanız, hepsi de eğitim diyecektir; bildiğiniz şeylere güvenirsiniz. Birçoğu mantıklı insanların yapamayacağı şeyleri yapar, çünkü böyle eğitilmiştir ve bildiklerine güveniyor dur. 2008 yılında Çin’in Szechuan eyaletinde meydana gelen depremde bir okul yıkıntısından kurtulan dokuz yaşındaki bir Çinli çocuk geri dönüp yardım isteyen iki arkadaşını kurtarır. Kendisine arkadaşlarını neden kurtardığı sorulduğunda şu cevabı verir; “Bugün ben okulda nöbetçi idim, arkadaşlarımı korumak görevimdi.” Bir çocuk kahramanı harekete geçiren başkalarını kurtarmayı nöbetçinin görevi olarak görmesi olmuş. Dünyanın sessiz kahramanlarını ortaya çıkarmak, ortalama insandaki kahramanlık duygusunu uyandırmak için çeşitli araştırmalar ve eğitim programları hazırlanıyor. Bu çalışmaların varsayımında bütün kahramanların aslında sıradan insanlar oldukları ancak eylemlerinin olağanüstü olduğu varsayımı bulunmaktadır. Birçok büyük kahraman projesi çeşitli araştırmalar ile şu genel sonuçlara ulaşmışlar31;
- Kahramanlar etrafımızdadır; Araştırmaya katılan deneklerden sadece %20’si yukarıdaki tanımlara uyan kahraman vasfına sahip olduğuna gösteriyor. %72’si bir diğerine ancak acil durumlarda yardım ediyor. %16; haksızlığa, %6’sı yabancılara; %15’i adaletsiz otoriteye karşı harekete geçiyor ama bunlar kahramanlık ölçüleri içinde değildir.
- Fırsatlar önemlidir; Kahramanlıkların çoğu daha fazla insanın yaşadığı ve daha fazla ihtiyaç duyulan şehirlerde meydana geliyor.
- Eğitim fark ettiriyor; Daha fazla eğitim alanın kahraman olma ihtimali artıyor, bunun nedeni olarak da daha fazla durum farkındalığı görülüyor.
- Gönüllülük esastır; Deneklerin ancak üçte biri büyük ölçüde gönüllülük gösteriyor, bu haftada 59 saate kadar ulaşıyor.
- Cinsiyet; Erkekler kadınlara göre daha fazla kahramanca eyleme giriyor. Bunun nedeni olarak kadınların kahramanca olan eylemleri pek de öyle görmemeleri olarak değerlendiriliyor. Bunun daha çok arkadaşlık ve dostluk için olduğunu düşünüyorlar.
- Irk; ABD’deki çalışmalarda siyahlar, beyazlardan 8 kat daha fazla kahramanlık gösteriyor. Bu fırsatlarla da ilgili olabilir.
- Hayat hikayesi; Felaketler içinde ya da kişisel bir travma içinde yaşamak insanları üç kez daha kahraman veya gönüllü yapıyor.
Kahramanlara sadece ordularda değil, sivil hayatta da örneğin şirketlerde de ihtiyaç var. Kahraman yetiştirmek için gençler ve çocuklar için farklı programlar uygulanıyor. Bu eğitimde kahramanca eylemler, yetenekler ve kapasite farkındalığı üzerinde duruluyor. Pasifizm yaratan sosyal faktörler üzerinde durularak onları olumlu eyleme geçirecek ilham verici konular
üzerinde çalışılıyor. Kahramanlar için sosyal alışkanlıklar inşa ediliyor. Başlangıç olarak “ben” yerine “biz” diye düşünmek öğretiliyor.
Sonuç..
Kahramanlar korkusuz insanlar değildir, korku ve riski iyi yöneten kişilerdir. Sonunda kahraman olarak anılmasınız da iyi kalbiniz ve yaptığınız güzel şeylerle hatırlanmalısınız. Kahraman, bencilce çıkarları için büyük işler başaran kişi değildir. Tıpkı savaşta her vurulan askerin kahraman olmadığı gibi kahramanlık şans veya aptallıkla da olmaz. Tanrı, kendi yaşamımızda başarılı olmamızı veya bir şeyleri keşfetmeyi bize bırakır. Kahraman, korkmuş ve kafası karışık olsa dahi hayallerinin peşinde denemeye devam eder. Dünyayı daha iyi kılmak için kurduğunuz hayallerinizi gerçekleştir meniz sizi kahraman yapar. Anti-kahramanlar, hayatın içinde her fırsatta kendini önemli göstermeye çalışan, sistemden her durumda kendi şahsına rant sağlamaya çalışanlardır. Gerçek kahramanlar “isimsiz” olanlar yani “meçhul asker” dediklerimizdir. Kahramanlar olmadan zorba ülke ya da kişilere karşı insanlık onurumuzla dik durarak, mücadele ederek barışçı çözümlere nasıl varabiliriz? Gerideki tüm insanlar için canını vermeyi göze alan kahramanlar olmadan, topraklarımızı, namusumuzu, değerlerimizi ve kültürümüzü saldırganlar karşısında nasıl koruyabiliriz? İşte onlar bizim
askerimizdir, Mehmetçik’tir. Türk milletinin çocukları olarak o günkü şartlarda savaş meydanlarını doldurmuş, cesaretle savaşmış, bazıları gazi bazıları şehit olmuşlardır. Size gelecek olursak.. Büyük işleri sadece risk alan ve imkânsıza ulaşan insanlar başarır. Bu da sizi kahraman yapar. Mark Twain’in sözlerine kulak verelim; “Hayatınızda iki gün çok önemlidir.
Doğduğunuz gün ve hayattaki misyonunuzu anladığınız gün.” Artık misyonu nuza uygun bir şekilde harekete geçme, hayallerimizi gerçekleştir me ve kahramanlık zamanıdır.
Başarısızlıklara rağmen denemekten ve ‘mutlu son’dan vazgeçmemeliyiz. İnsanlığın gelişmesi, kalbinin atması ve şeytanlarla mücadele için daha çok kahramana ihtiyacımız var.
DİPNOTLAR
1 David A. Smith, George S. Patton: A Biography (Greenwood Biographies), Greenwood (New York, 2003), 78.
2 Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C. II, (Ankara, 1997), 128.
3 TDK, www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=177629
4 Oxford Dictionary, https://en.oxforddictionaries.com/definition/hero
Cambridge Learner’s Dictonary, https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/learner-english/hero
5 Rob Cipriano, What is a Hero, Huffingtonpost, (Sep 06, 2014).
6 Sait Yılmaz, Ulusal Savunma Strateji, Savaş ve Teknoloji, Kumsaati Yayınları, (İstanbul, 2009), 17.
7 Michael Dolski, Sam Edwards, John Buckley (Eds.), D-Day in History and Memory: The Normandy Landings
in International Remembrance and Commemoration, University of North Texas Press, (Denton, 2014), 176.
8 Daily Mail, 'I'm Laying with Six Dead Guys Around Me', (June 6th, 2011).
9 Muzaffer Erendil, Askeri Tarih ve Türklerde Askeri Tarih Çalışmaları, Genelkurmay Basımevi, (Ankara, 1990), 152.
10 George W. Cawrych, Türk Silahlı Kuvvetleri Askeri Kültürü, ABD Kurmay Koleji Harp Tarihi Bölümü, Harp
Akademileri Komutanlığı Yayınları, (İstanbul, 2002), 31.
11 Enver Behnan, Kemal Atatürk ve Millî Mücadele Tarihi, Rafet Zaimler Yayınevi, (İstanbul, 1958), 508.
12 Turhan Seçer, Anılarla Çanakkale Cephesi ve Neticesi, Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yayınları, (Ankara, 2008),
13 DHA, Şehit Astsubay Üstçavuş Musa Özalkan’ın Vasiyeti Yürekleri Yaktı, (23 Ocak 2018).
14 George ve Meredith Friedman, Savaşın Geleceği 21. Yüzyılda Güç, Teknoloji ve Amerikan Egemenliği, (Çev.)
Enver Gürsel, Pegasus Yayınları, (İstanbul, 2015), s.488.
15 Patrick M. Morgan, International Security Problems and Solutions, CQ Press, (Washington D.C., 2006), 17.
16 Matin Van Creveld, The Transformation of War, Free Press, (New York, 1991), 49.
17 Friedman, ibid, (2015), 34.
18 FM 22-51, Leaders' Manual For Combat Stress Control, War Psychiatry Textbook Of Military Medicine, (29
September 1994).
19 Lawrence Freedman, The Third World War, Survival, 53(4), 2001/02), 61-68.
20 William Wallace, Iraq War Changes U.S. Army Doctrine, Defense News. (April 7, 2008), 46.
21 Stephen Peter Rosen, War and Human Nature, Princeton University Press, (Princeton NJ, 2005), 28.
22 David Robson, The Reason Why Everyday Heroes Emerge in Atrocities, BBC, (17 November 2015).
23 Philip Zimbardo, What Makes a Hero? Big İdeas, (January 18, 2011).
24 Paul J. Zak, The Neuroeconomics of Trust, SSRN, (August 2005). https://ssrn.com/abstract=764944
25 Philip Zimbardo, C. Haney, W.C. Banks, A Study of Prisoners and Guards in a Simulated Prison, National
Research Review, 30, 4-17.
26 Philip Zimbardo, What Makes a Hero? Big İdeas, (January 18, 2011).
27 Liz Bureman, 5 Types of Anti-Heroes, The Write Practice, (June 10, 2013).
28 Onur Şahin, Hepimizin İçinde Bir Anti-Kahraman Olduğunun 15 Kanıtı, Onedio, (15 Mayıs 2015).
29 Scott T. Allison, George R. Goethals, 10 Reasons Why We Need Heroes, Richmond.edu, (May 17, 2013).
30 Carl Gustav Jung, Jung Psikolojisi, Yason Yayıncılık, (2014).
31 Philip Zimbardo, What Makes a Hero? Big İdeas, (January 18, 2011).
***
