TÜRKİYE’DEKİ SEÇİM SÜREÇLERİNDE PKK’NIN SİLAHLI EYLEM STRATEJİLERİ., BÖLÜM 4

TÜRKİYE’DEKİ SEÇİM SÜREÇLERİNDE PKK’NIN SİLAHLI EYLEM STRATEJİLERİ., BÖLÜM 4

GRAFİK 8. SEÇİM SÜRECİNDEKİ PKK SALDIRI EĞRİSİ 

Seçimlerden önce 14 Mart-12 Haziran 2011 arasındaki üç aylık dönemde 
4 saldırı olmuştur. Saldırılarda 6 güvenlik görevlisi şehit olmuş ve 1 güvenlik 
görevlisi de yaralanmıştır. Saldırılar Diyarbakır (Kulp), Bingöl (Kiğı) ve Şırnak 
kırsallarıyla Şırnak (Silopi) ve Hakkari (Yüksekova) kent merkezlerinde 
gerçekleştirilmiştir. 

PKK’nın seçim öncesi süreçte iki önemli eylem dinamiği görüldü: Bunlardan 
birincisi kent merkezlerinde eylem gerçekleştirme niyeti, ikincisi de eylemlerin 
hedefinde emniyet (polis) kuvvetleri ve köy korucularının bulunmasıydı. Kent 
merkezlerindeki suikast tipi eylemlerle ve üç, dört kişilik terörist gruplarla emniyet tesislerine dönük baskın tipi eylem yöntemleri de PKK’nın bu ve bundan sonraki süreçte eylem pratikleri arasına girecek saldırı türleri arasında yer aldı. Bununla birlikte kent merkezlerinde gerçekleştirilen saldırıların 2009’daki yerel seçimlerde yüzde 73 ile Yüksekova’da, yüzde 60 ile Silopi’de kazanan DTP belediye alanı içinde düzenlenmesi de ayrıca dikkat çekiciydi. 
PKK’nın bu merkezlerdeki saldırılarının “Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi”- 
ni hedef aldığı, zira şiddetle varlığını sürdüren örgütün kamusal alanda kurduğu 
tahakkümden vazgeçip bunun bir barış sürecine dönüşmesini arzu etmediği görülmektedir. 

PKK’nın, DTP’nin yerel seçimlerde kazandığı bölgelerin şehir merkezlerinde 
eylem gerçekleştirerek hem taktik kolaylıklardan istifade etmek istediği 
hem de eylemlerinin kendi destekçileri tarafından normal karşılanabileceği 
düşüncesiyle bu kent merkezlerini seçtiği anlaşılmaktadır. Öte yandan kamu düzenini sağlayan polislere saldırmakla PKK’nın kamusal düzensizlikten bir fayda üretmeye gayret ettiği de söylenebilir. 

GRAFİK 9. SEÇİMLERDEN ÖNCEKİ DÖNEMDE TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 10. SEÇİMLERDEN ÖNCEKİ DÖNEMDE HEDEF TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 11. SEÇİMLERDEN ÖNCEKİ DÖNEMDE PKK SALDIRILARINDA 
ŞEHİT, YARALANMA VE KAÇIRILMA DURUMU 

HARİTA 3. SEÇİM ÖNCESİ DÖNEME AİT PKK SALDIRILARI 

12 Haziran seçimleri AK Parti’nin net zaferiyle sonuçlandı. Fakat AK Parti’nin 
bu zaferine karşı CHP ve BDP’den milletvekili seçilen tutuklu isimlerin serbest bırakılmaması sebebiyle bu partiler Meclisi boykot etti.33 

CHP, AK Parti’nin çabaları ve tutuklu isimlerin Meclise girebilmesine destek vermesinin ardından seçimlerden yaklaşık bir ay sonra Meclise geldi ve vekilleri yemin etti.34 

Öte yandan 2011 seçimleri sonrası Meclisin ana gündemi yeni anayasa yapımı oldu. Meclis Başkanı Cemil Çiçek’in yönetiminde partiler yeni anayasa yapımı için bir araya geldi. 12 Haziran seçimlerinde en büyük sürprizi ise BDP gerçekleştirdi. Kimsenin tahmin etmediği bir şekilde BDP vekil sayısını 22’den 36’ya yükseltti. Diyarbakır, Hakkari, İstanbul, Mardin, Şırnak ve Van’da oy oranını ve çıkardığı vekil sayısını artıran BDP daha önce vekil kazanamadığı Adana, Ağrı, Bingöl, Kars ve Mersin’den de vekil çıkardı. Öte yandan başta Hatip Dicle olmak üzere vekil seçilen KCK tutuklularının serbest bırakılmaması sonucunda Meclisi boykot etti ve vekiller Diyarbakır’da toplandı.35 14 Temmuz’da ise DTK demokratik özerklik ilan etti.36 

Seçimlerden sonra 13 Haziran-11 Eylül 2011 arasındaki üç aylık dönemde 
27 saldırı olmuştur. Saldırılarda 58 güvenlik görevlisi ve 4 sivil şehit olmuş ve 59 güvenlik görevlisi ve 11 sivil yaralanmıştır. 4 güvenlik görevlisi ile 2 kamu görevlisi de kaçırılmıştır. Saldırılar Tunceli, Diyarbakır, Bingöl, Siirt, Şırnak, Hakkari ve Mardin kırsallarıyla bu illerin ilçe merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Seçim sonrası saldırılara ait istatistik ve analizler şu şekildedir: 

GRAFİK 12. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 13. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE HEDEF TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 14. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE PKK SALDIRILARINDA 
ŞEHİT, YARALANMA VE KAÇIRILMA DURUMU 

      PKK’nın 2011 seçimleri öncesi ve sonrası üç aylık dönemlerdeki saldırılarının 
sayısı, saldırı türleri ile hedef türlerindeki fazlalık ve saldırıların gerçekleştiği 
alanların genişliği oldukça dikkat çekiciydi. PKK saldırılarındaki yöntem, hedef 
ve alan genişliği terör örgütünün biriktirdiği kapasitenin de bir göstergesiydi. Saldırıların gerçekleştiği kırsal-kentsel mekanlar da bu kapasitenin bir göstergesi olmakla birlikte PKK’nın kendine müzahir siyasi partilerce kentsel alanlarda eylem yapabilecek koşulları sağlayacak şekilde örgütün eylem alanlarında istihbarat, lojistik, finans ve insan kaynağı katkısı sağlayabilecek sosyal inşa süreçlerini işlettiği de görüldü. Diğer bir ifadeyle PKK bu dönemdeki saldırılarıyla yerel ve bölgesel ölçekte gücünü konsolide ederek daha geniş ölçekli siyasal etki oluşturabilecek bir eylem stratejisi benimsedi. Ayrıca BDP’nin PKK ile şiddet ve uzlaşmazlık zemininde hareket ettiği süreçte HDP çevresinde devletin güvenlik operasyonlarını sorunsallaştırıp bir mağduriyet yaratmaya çalıştığı görüldü.37 

HARİTA 4. SEÇİM SONRASI DÖNEME AİT PKK SALDIRILARI 

2011 yerel seçimlerinden sonraki PKK saldırıları seçim öncesindeki saldırılara 
oranla yüzde 350 artış göstermiştir. Saldırı türlerinde yüzde 100, hedef tiplerinde de yüzde 100 artış gözlemlenmiştir. Bu süreçte PKK’nın da kendine müzahir siyasi partiler gibi demokratik özerklik söylemine sıklıkla vurgu yaptığı görülmüştür. PKK ve HDP ekseninden –seçimlerde ezici bir üstünlük sağlayan– AK Parti’nin seçim başarısını akamete uğratacak iki hamle gelmiştir: Bunlardan birincisi 14 Temmuz 2011’de Silvan’da operasyondan dönen askeri birliğe düzenlenen saldırı, ikincisi ise DTK’nin aynı gün demokratik özerklik ilan etmesidir.38 

7 HAZIRAN 2015 GENEL SEÇIMLERI 

Türkiye 7 Haziran 2015 seçimlerine giderken kırılgan bir zeminde devam eden 
Çözüm Süreci, başkanlık sistemi ve Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) yüzde 10’luk seçim barajını geçme ihtimali gündemdedir. Çözüm Süreci 7 Haziran seçimleri öncesinde yaşanan siyasi atmosferin şekillenmesine en fazla etki eden gündem konusudur. Süreç boyunca önemli aşamalar kaydedilmiş, nitekim sene başında siyasal düzlemde tarihi adımlar atılmıştır. Dolmabahçe Mutabakatı ve PKK lideri Abdullah Öcalan’ın örgüte yönelik silahsızlanma çağrısı yapması sürecin siyasal düzlemde geldiği aşamanın önemini göstermektedir. Ancak siyasal düzlemde varılan uzlaşma örgüt kademesinde karşılık bulamamış, sahada benzer bir aşama kaydedilememiş ve mutabakat sağlanamamıştır. Her iki taraf da ortak amaçta buluşsa da yöntem ve anlayış bakımından farklılaşmıştır. HDP, PKK ve Öcalan arasında yaşanan görüş farklılığı da süreci olumsuz etkileyen önemli bir unsur olmuştur. PKK doğu ve güneydoğu illerinde kışkırtma ve çatışma ortamı yaratmaya çalışmış ve HDP’ye oy vermesi için halk üzerinde baskı kurmuştur. HDP ise PKK ile arasına mesafe koymada zorlanmış ve Figen Yüksekdağ’ın “Biz sırtımızı YPJ’ye, YPG’ye ve PYD’ye yaslıyoruz” açıklamasıyla da HDP’nin Kürt sorununu demokratik yollardan çözme vaadi samimiyetini kaybetmiştir.39 Sonuç olarak seçim yaklaştıkça sürece dair belirsizlik artmış ve Çözüm Süreci 7 Haziran öncesi çıkmaza girmiştir.

7 Haziran öncesinde siyasetin bir diğer gündemi sistem değişikliği ihtiyacı 
ve başkanlık sistemi olmuştur. Başkanlık sistemi daha önce zaman zaman 
gündeme gelmişse de AK Parti’nin seçim beyannamesinde yer bularak 
ilk kez Haziran seçimleri öncesinde sistem sorununa bir çözüm olarak masaya 
yatırılmıştır. Muhalefet partileri ise başkanlık sistemine karşı çıkmıştır. HDP 
“Seni Başkan Yaptırmayacağız” söylemi ile Erdoğan karşıtı politikanın odağını 
kendi Türkiyelileşme politikasıyla birleştirmiştir.40 Bu minvalde parti 7 
Haziran öncesinde MHP ve CHP ile de ortak söylemde buluşabilmiştir. HDP 
Türkiyelileşme siyasetiyle herkesi kucaklama iddiasında bulunurken öte yandan 
barajı geçtiği takdirde barış getirme sözü vermiştir. Bu söylem yer yer 
baraj geçilmezse barışın da gelmeyeceği tehdidine kadar varmıştır.41 HDP seçim öncesinde Selahattin Demirtaş’ın popüler liderliğinden de yararlanmıştır. 

Sonuç olarak Türkiye 7 Haziran 2015’te Çözüm Süreci’nin çatırdamaya başladığı, çatışma ortamının sürece rağmen devam ettiği ve seçim sonucuna göre oluşabilecek siyasal istikrarsızlığa yönelik endişelerin olduğu sert bir siyasi 
atmosferde seçimlere gitmiştir. 7 Haziran 2015 genel seçimlerinden önceki ve sonraki üç aylık dönemleri kapsayan 9 Mart-6 Eylül 2015 arasındaki altı aylık süreçte PKK saldırı eğrisi grafik 15’te gösterilmiştir. PKK bu süreçte 225 saldırı gerçekleştirmiş, saldırıların tamamına yakını seçim sonrasındaki üç aylık dönemde düzenlenmiştir. 

GRAFİK 15. SEÇİM SÜRECİNDEKİ PKK SALDIRI EĞRİSİ 

Seçimlerden önce 9 Mart-7 Haziran 2015 arasındaki üç aylık dönemde 
Giresun kırsalında 1 saldırı gerçekleşmiş, bu saldırıda 1 güvenlik görevlisi 
şehit olmuştur. 

Seçimlerden sonra 13 Haziran-1 Eylül 2015 arasındaki üç aylık dönemde 
ise 224 saldırı düzenlenmiştir. Saldırılarda 42 güvenlik görevlisi, 2 kamu görevlisi ve 12 sivil şehit olmuş ve 68 güvenlik görevlisi, 8 kamu görevlisi ve 62 
sivil yaralanmıştır. 3 güvenlik görevlisi, 15 kamu görevlisi, 1 siyasetçi ve 1 sivil 
de kaçırılmıştır. Saldırılar Tunceli, Diyarbakır, Bingöl, Siirt, Şırnak, Hakkari ve 
Mardin gibi PKK’nın klasik eylem alanlarının yanı sıra Şanlıurfa, Gaziantep, 
Osmaniye, Hatay ve İstanbul’da da görülmüştür. Saldırılar bu dönemde kırsal 
alanlarda başlayıp kent merkezlerine kaymıştır. Seçim sonrası saldırılara ait istatistik ve analiz şu şekildedir: Saldırı tiplerine göre yüzde 33,5 ile yol kesme ve araç kundaklama en fazla gerçekleştirilen eylem, buna mukabil en fazla saldırı düzenlenen hedef ise yüzde 40,2’lik oranla özel girişimlerdir. PKK’nın bu süreçte başlatmaya çalıştığı ayaklanma girişimine bağlı olarak kent merkezlerindeki saldırıların artışı da dikkat çekicidir.

GRAFİK 16. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 17. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE HEDEF TİPLERİNE GÖRE PKK SALDIRILARI 

GRAFİK 18. SEÇİMLERDEN SONRAKİ DÖNEMDE PKK SALDIRILARINDA 
ŞEHİT, YARALANMA VE KAÇIRILMA DURUMU 

HARİTA 5. SEÇİM SONRASI DÖNEME AİT PKK SALDIRILARI 

7 Haziran 2015 genel seçim sürecinde seçimlerden sonraki PKK saldırıları 
seçim öncesindeki saldırılara oranla yüzde 22 bin 300 artış göstermiştir. 
Saldırı türlerindeki artış yüzde 900, hedef tiplerindeki artış ise yüzde 600 olarak 
gözlemlenmiştir. Bu süreçte PKK müzakerelerle ilgili beklentilerini açıklarken 
müzakerelerin başlamamasını çatışma ilanı olarak değerlendirmiş ve 
Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılmasını istemiştir.42 

Bu dönemdeki saldırıların artışını aynı zamanda Suriye’deki gelişmelerle de paralel okumak gerekir. 
DEAŞ’a karşı mücadele kapsamında PYD ile ABD arasında kurulan ittifaktan 
cesaretlenen PKK’nın saldırılarının karakterini örgütün Suriye pratiğine dönüştürdüğü göz ardı edilmemelidir. 

AK Parti yüzde 40,8 oy oranı ve 258 sandalye sayısıyla seçimlerden birinci 
parti olarak çıkmıştır. CHP oyların yüzde 24,9’u ile 132 sandalye elde ederek 
ikinci parti olmuştur. MHP oyların yüzde 16,2’sini alarak 80 milletvekili 
kazanmıştır. Seçimlere ilk kez katılan HDP yüzde 10 seçim barajını geçerek 
aldığı yüzde 13,1 oy oranıyla TBMM’de 80 milletvekiliyle temsil edilmeye hak 
kazanmıştır. Seçim sonuçlarına göre hiçbir siyasi parti tek başına iktidar olabilmek için gerekli olan 276 sandalye sayısına ulaşamamıştır. Koalisyon hükümeti kurma çalışmalarının sonuçsuz kalmasıyla Başbakan Ahmet Davutoğlu 
hükümet kurma görevini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a iade etmiş, 
Cumhurbaşkanı Erdoğan da erken seçim kararı almış ve sonrasında YSK seçim 
tarihi olarak 1 Kasım 2015’i belirlemiştir. 

BU BÖLÜM DİPNOTLARI;

33. “Yemin Boykotu Gölgesinde Açılış”, NTV, 28 Haziran 2011. 
34. “Yemin Krizi Çözüldü, CHP’liler Yemin Etti”, Hürriyet, 11 Temmuz 2011. 
35. 2011’de Türkiye. 
36. “Demokratik Özerklik İlan Edildi”, NTV, 14 Temmuz 2011.
37. Mehmet Barlas, “BDP Muhalefeti AK Parti İktidarını da Yanlışa İtiyor”, Sabah, 22 Ağustos 2011. 
38. “Diyarbakır’da 13 Şehit”, Milliyet, 14 Temmuz 2011; “DTK’dan ‘Demokratik Özerklik’ Kararı”, Hürriyet, 14 Temmuz 2011.
39. “Figen Yüksekdağ: Sırtımızı YPJ’ye YPG’ye ve PYD’ye Yaslıyoruz”, Milliyet, 19 Mayıs 2015. 
40. Burhanettin Duran, “HDP’nin İmkan ve Açmazları”, Sabah, 16 Haziran 2015. 
41. “Ya Barajı Aşarız Ya Dağa Çıkarız”, Sabah, 4 Haziran 2015.
42. “Cemil Bayık: Apo Kongreye Gelmezse PKK Silah Bırakmaz”, Milliyet, 10 Mart 2015.


5. CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,

***