TÜRKİYE. ENERJİ POLİTİKASINDA ALTERNATİF BÖLGELERİ DOĞU AKDENİZ., BÖLÜM 2

TÜRKİYE. ENERJİ POLİTİKASINDA ALTERNATİF BÖLGELERİ DOĞU AKDENİZ., BÖLÜM 2

Türkiyenin Enerji Politikası, Alternatif Bölgeler, Doğu Akdeniz, Yrd. Doç. Dr. Serdar Kesgin, doğal gaz, Mavi Akım, Petrol, İsrail, Yunanistan, 

Bölge için en önemli pazar konumunda olan AB için enerji kaynaklarına ulaşımın çeşitlendirilmesi stratejik bir öneme sahiptir. 

Güney Kıbrıs’ın yıllık doğal gaz tüketiminin nüfusa ve gelişmişlik düzeyine oranla fazla olamayacağı düşünülecek olursa, tüketimden geriye kalan kısmın nasıl taşınacağı bir sorun olarak durmaktadır. Doğal gazın taşınması sorunu sadece Kıbrıs için değil, Levant Havzası’nda 

İsrail’in çıkardığı doğal gaz için de geçerlidir. İsrail çıkarmayı düşündüğü doğal gaz rezervlerinin yarısını satmayı planlamaktadır. 

GKRY çeşitli vesilelerle Güney Kıbrıs’ın enerji terminali olması gerektiğini vurgulamaktadır. Simerini gazetesine göre,  Limasol’da Eylül 2015’te  gerçekleştirilen uluslararası denizcilik konferansında bir konuşma yapan Rum Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis,  “Doğu Akdeniz’de yakın zamanda hidrokarbon yataklarının keşfi, Süveyş kanalının genişletilmesi ve diğer jeopolitik gelişmelerin Güney Kıbrıs’ın enerji kavşağı olma hedefini güçlendirdiğini” ifade etmiştir.10 

Güney Kıbrıslı yetkililer bir LNG tesisi kurulması için İsrailli yetkililer ile temasa geçmişlerdir. Ancak kurulması düşünülen LNG tesisinin maliyetli oluşu ve buna denizden taşıma maliyetinin de eklenecek olması; söz konusu projenin yürütülebilirliğini zayıflatmaktadır. 

    İSRAİL’IN ENERJİ KONUSUNA BU DENLİ YOĞUN İLGİ GÖSTERMESİ, SADECE KENDİ İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK İÇİN DEĞIL ORTADOĞU’DA BİR ENERJİ MERKEZİ OLMA ARZUSUNDAN DA KAYNAKLANMAKTADIR. 

İsrail’in enerji konusuna bu denli yoğun ilgi göstermesi, sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak için değil Ortadoğu’da bir enerji merkezi olma arzusundan da kaynaklanmaktadır. 

İsrail, Mısır doğalgazının İsrail üzerinden taşınmasını öngören Mısır-İsrail Doğalgaz Hattı’nın inşasını planlamaktadır. 

Başka bir proje de, boru hattı ile İsrail gazının Mısır’a gazın taşınıp buradaki mevcut LNG tesisinde sıvılaştırılması ve tankerlerle dünya piyasalarına ulaştırılması üzerinedir. 

Doğu Akdeniz doğal gazının taşınması konusundaki en makul ve en kısa yolun Türkiye üzerinden geçecek bir boru hattı olduğu 

öngörülmektedir. Doğu Akdeniz Boru Hattı’nın Kıbrıs üzerinden geçmesi ihtimali bulunsa da söz konusu hattın mesafesinin uzun olması nedeniyle yüksek maliyetli oluşu bu planın şansını azaltmaktadır. Ayrıca Türkiye’nin giderek artan enerji ve özellikle de doğalgaz ihtiyacı Türkiye’yi önemli bir alıcı konumuna getirmektedir. 

Enerji kaynaklı politikalar bölge sorunlarıyla irtibatlanmaya başlamıştır. 

Benzer şekilde ilişkilerin enerji zemininde şekillenmeye başladığı görülmektedir. 

Bu durum bölgesel kutuplaşmaları daha sert hale getirebileceği gibi ilişkilerin yumuşamasını da beraberinde getirebilecektir. 

Batılı enerji şirketlerinin çıkaracağı doğal gaz, birbiri ile sorun yaşayan ülkelerin işbirliği ile Avrupa ve dünya pazarlarına ulaştırılabilecektir. 

Son dönemlerde İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkilerinin normalleşme dönemine girmesine yönelik adımların atılmaya çalışılması, enerji konusunda Türkiye ile İsrail’in anlaşmaya varabileceği ihtimalini güçlendirmekte dir. İki ülke yetkililerinin açıklamaları, kısa sürede anlaşma sağlanır ise 2019 yılında denizden 475 km’lik bir hat ile Türkiye’ye gaz sevkiyatının başlayabileceği yönündedir. 

Türkiye’ye İsrail’den yıllık 30 milyar m³’lük gaz akışı sağlanabileceği, bunun 10 milyar m³’ ünün Türkiye tarafından kullanılabileceği hesaplanmaktadır. 11 . 

Bu miktar Türkiye’nin toplam gaz ithalatının yüzde 20’sine tekabül etmektedir. İlerleyen dönemlerde Mısır ve Kıbrıs’ın güneyinden çıkarılacak doğalgazın da söz konusu hatta eklenmesi ihtimali, hattın hayata geçirilebilirliğini güçlendirmektedir. 

Söz konusu hat sadece Türkiye için değil; AB’nin kritik enerji altyapı güvenliği ve fiyat avantajı için de önemlidir. 

Söz konusu gazın TANAP üzerinden Avrupa’ya taşınabileceği de belirtilmektedir. Doğu Akdeniz veya diğer komşu bölgeler merkezli gerçekleştirilecek projeler, Türkiye’nin ve Avrupa’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltması bakımından da önem kazanmaktadır. 

Zira hem Türkiye hem de Avrupa tükettiği doğal gazın yarısını Rusya’dan sağlamaktadır. 

Türkiye’nin bölgede enerji odaklı atacağı adımlar, bölgedeki enerji potansiyelinin değerlendirilmesi noktasında Türkiye’yi dışlayabilecek projelerin hayata geçirilmesinin de önünü kesebilecektir. Enerji merkezli politikalar siyasal gelişmelerin tetikleyicisi olup bu konularda ilk adımı atacak olana avantaj sağlayacak niteliklidir. 

Özellikle Kıbrıs ve Filistin meseleleri bu minvalde ele alınmalıdır. Türkiye üzerinden geçecek petrol ve doğal gaz boru hatlarının çeşitliliği, Türkiye’nin bir enerji terminali olma politikasını hayata geçirebilecek ve Ortadoğu denkleminde elini güçlendirecektir. 

DİPNOTLAR;

1 “Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu, Türkiye Petrolleri”, 

    http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSekt%C3%B6r+Raporu%2fHP_DG_SEKTOR_RPR.pdf, 

    Mayıs 2015, Erişimtarihi 31.03.2016. 

2  Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu 

3  Doğal Gaz Alım ve İhracat Anlaşmaları, BOTAŞ, http://www.botas.gov.tr/,Erişimtarihi30.03.2016. 

4 “Assessment of Undiscovered Oil and Gas Resources of the Levant Basin Province, Eastern Mediterranean”, 

    http://pubs.usgs.gov/fs/2010/3014/pdf/FS10-3014.pdf,   Mart2010  Erişimtarihi  27.03.2016. 

5  Sinan Hastorun, “The Mineral Industry of Cyprus”, 

   http://search. usa.gov/search?utf8=%E2%9C%93&affiliate=usgs&query=aphrodite+cyprus,   Erişim tarihi  25.03.2016. 

6 “Güney Kıbrıs Afrodit Sahasından Umutlu”, 

   http://www.enerjigunlugu.net/guney-kibris-afrodit-sahasindan-umutlu_12756.html#.VwI8_U-LSUk,17.03.2015,  Erişim tarihi 04.04.2016. 

7 “Egypt International Energy Data and Analysis”, 

 http://www.eia.gov/beta/international/analysis_includes/countries_long/Egypt/egypt.pdf,Erişim20.02.2016. 

8 InternationalEnergyStatistics, https://www.eia.gov/cfapps/ipdbproject/IEDIndex3.cfm?tid=3&pid=3&aid=6,Erişimtarihi28.03.2016. 

9 Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, Bilge Adamlar Kurulu Raporu: Doğu Akdeniz’de Enerji Keşiflerive Türkiye, Rapor no:59,  İstanbul,2013,S.22 

10 “Hedef Güney Kıbrıs’ın Enerji Kavşağı Olması”, 

    http://www. istanbulhaber.com.tr/hedef-guney-kibrisin-enerji-kavsagi-olmasihaber-233920.htm, 

    Erişim tarihi 17.09.2015, Erişim tarihi 03.04.2016. 

11 Merve Özdil, “Normalleşme Olursa İsrail-Türkiye Boru Hattı 2019’a Yetişebilir”, 

     http://www.hurriyet.com.tr/normallesme-olursaisrail-turkiye-boru-hatti-2019a-yetisebilir-40029001, 

    18.12.2015, Erişim tarihi14.02.2016. 

EKONOMİK VE STRATEJİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ 3 AYDA BİR YAYINLANIR. 

YIL 9 SAYI34 2016 / 2 

www.ekoavrasya.net

***