TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ., BÖLÜM 28

TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ.,  BÖLÜM 28  

İdare Stratejisi ve Projeler 

. İdarenin etkinliğinin, uygulamalardaki bütünlüğünün ve devamlılığın sağlanması, 
. Kapsamlı ve uzun vadeli bir çözüm stratejisinin geliştirilmesi, uygulanması ve uygulamanın izlenerek sonuçlandırılması, 
. Geliştirilen projelerin bölgeyi ve göç coğrafyasını tam olarak kapsaması ile diğer kültür gruplarıyla etkileşim gözlenen konularda bütün ülkede uygulanması, 
. Kamu görevlilerinin hatalarının en aza indirilmesi ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi, 
. Yeni bir değerlendirme ve atama sistemi geliştirilmesi, 
. Bölgeye her alanda/bütün birimlerde kaliteli personel atanması, 
. Kamu görevlilerinin bölgede görev yapmalarını sağlayacak ve teşvik edici maddi ve manevi tedbirlerin alınması, 
. Bölgeye gönderilecek idarecilerin ve diğer kamu görevlilerinin seçiminde bölgenin sosyolojik yapısının da dikkate alınması, güvenlikten birinci 
  derecede sorumlu mülki idare amirlerinin, emniyet ve asayişe ilişkin görev ve sorumluluklarına paralel olarak; atama, disiplin ve sicil yetkilerinin 
  yeniden düzenlenmesi, 
. Bölgeye atanan bütün kamu görevlilerine göreve gitmeden önce oryantasyon eğitimi verilmesi, ayrıca, bölgede bulundukları süre içerisinde 
  de sürekli olarak eğitim verilerek muhtemel hataların en aza indirilmesi ve hizmet kalitesinin artırılması, 
. Hata yapan kamu görevlilerinin ceza olarak bölgeye gönderilmemesi, bölgenin sürgün yeri olmaktan çıkarılması, 
. Kamu görevlilerinde rotasyon sağlanması, 
. İdarecilerin yerel yönetimlere farklı bakışının düzeltilmesi, 
. Bölgede başarılı olan idarecilerin yaptıkları örnek uygulamalar konusunda diğer idareciler de bilgilendirilerek başarılı idare örneklerinden istifade 
  edilmesi ve yaygınlaştırılması, 
. Bölgedeki üst düzey kamu görevlilerinin halkın içinde/yanında/arasında yaşamalarının sağlanması, bunun bir değerlendirme kriteri haline 
  getirilmesi, 
. Halkın üretken hale getirilmeye çalışılması, 
. Kırsalda öğretmen ve din görevlileri arasında işbirliği ve kaynaşma sağlanması, 
. Kanaat önderleriyle işbirliği yapılması, 
. Halka pozitif ayrımcılık uygulanması ve olumlu hizmetlerin hızlandırılması, 
. Faili meçhullerin faillerinin bulunması ve cezalandırılması, 
. Sadece yerinden olmuşlara değil, köyünü terk etmeyenlere de yardım yapılması, 
. Bölge milletvekillerinin güvenliğin sağlandığı bir ortamda, TBMM'de halkın gerçek sorunlarına anlatabilme yetisine kavuşturulması, 
. Köye dönüş yerine, göç edenlerin bulundukları yerlerde rehabilite edilmesi, 
. Bölgenin sorunları için sosyal bilimcilerin seferber edilmesi, 
. Adalet sisteminin daha fazla gecikilmeden düzeltilmesi, 
. Bölgede yaşayan insanların kamu dairelerindeki sorunlarını halledebilmek için ana dillerinde irtibat sağlayabilecekleri personelin bulundurulması, 
. Mevzuatta gerekli hukuki düzenlemelerin yapılması, 
. Etnik ayrımcılığa neden olan uygulamaların ortadan kaldırılması, 
. İllerde ve ilçelerde mülki amirlerin başkanlığında halk platformları kurulması, halk günleri adı altında düzenli olarak STK temsilcileri ve 
  halkın ileri gelenleriyle görüşülmesi, böylece halkın sorunlarının dinlenmesinde kısa yol oluşturularak sorunların en kısa zamanda 
  çözülmesine imkân sağlanması, 
. Şiddet kültürünün zayıflatılması, 
. Etnik kökene veya bölgesel esaslara dayalı düzenlemeler yapılmaması. 

Sosyo-Ekonomik Stratejiler ve Projeler 

Ekonomik Strateji ve Projeler 

Tarım ve Hayvancılığın geliştirilmesi: Bölgedeki refahı ve istihdamı artırabilmek için; bölgede sanayi, ticaret ve turizm gibi sektörleri dışlamadan emek 
yoğun sektör olan tarım ve hayvancılığın öncelikle geliştirilmesi gerekmektedir. 

Tarım ve hayvancılığın geliştirilebilmesi için de; AB'ye uyum sürecine hız verilerek sektörün yapısal değişim ve gelişiminin sağlanması, yaygın durumda olan yolsuzlukla etkin bir şekilde mücadele edilmesi, daha etkin bir proje değerlendirme ve izleme sisteminin geliştirilmesi, tarımsal piyasalardaki rekabeti tesis edecek ve fiyat istikrarı sağlayacak politikaların geliştirilmesi, Türkiye'de farklı bölgelerin tarımsal açıdan mukayeseli üstünlükleri belirlenerek tarımsal desteklerin buna göre yeniden yapılandırılması, belirlenecek politikaların bütüncül olarak ele alınması (örneğin süt sığırcılık desteği ile okul sütü projesinin bir arada düşünülmesi gibi) önem taşımaktadır. 

Bu alanda nihai hedef, özel sektörü teşvik ederek her aileye en az geçinebilecek derecede iş imkânı meydana getirmek, bu maksatla diğer sektörleri de 
ihmal etmeden özellikle tarım ve hayvancılığı azami derecede desteklemektir. 

Ticaret, Sanayi ve Turizm Stratejisi ve Projeler 

Bu alandaki hedef; kentlerde işsizliği en aza indirecek istihdam potansiyeli oluşturmak, bunun için de öncelik hizmet yoğunluklu sektörde olmak üzere, 
maliyetin düşürülerek rekabetin aşılabilmesi bakımından hammadde kaynağı bölgede olan ve komşu ülkelere ihracat imkânı yüksek olan ürünlerin üretilmesine imkân sağlayacak şekilde sanayileşmenin sağlanması olmalıdır. 

Sağlık Stratejisi ve Projeler 

Sağlık hizmetleri; devletin sosyal devletin bir gereği olmasının yanında, gösterilen şefkat ve ilgiyle bölge insanının gönlüne girilmesinde en önemli 
vasıtalarından birisi durumundadır. Bu nedenle, sağlık hizmetlerinde son dönemde yaşanan olumlu gelişmeler, daha da geliştirilerek devam ettirilmelidir. 

C. Güvenlik Boyutu 

. Terörle mücadelenin bütün boyutlarıyla sinerji sağlayacak şekilde Başbakanın başkanlık edeceği Terörle Mücadele Genel Kurulu tarafından yürütülmesi, 
. Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı'nın Başbakanlığa bağlı olarak, Terörle Mücadele Genel Kurulu'nun sekreteryasını, stratejik planlamalarını, bu planların 
  izleme ve uygulamalarını takip ve koordine edecek bir yapıya kavuşturulması, 
. Terörle mücadeleye katılan kuruluşlar ve birimlerin Terörle Mücadele Genel Kurulu'na düzenli rapor göndermesi, 
. Terörle Mücadele Genel Kurulu yönlendirmesi ile sinerji sağlanacak şekilde istihbarat örgütleri arasında etkili bir koordinasyon ve işbirliği 
  sağlanması, istihbarat bilgi ve değerlendirmelerinin karşılıklı olarak paylaşılması, düzenli bir şekilde istihbarat raporları hazırlanması ve 
   raporların kurullarda değerlendirilmesi, 
. İl bazında, mülki amirlerin terörle mücadeledeki lider rolünün artırılarak kamu birimleri, güvenlik güçleri ve halk arasında olması gereken 
  koordinasyonun sağlanması ve iletişim sorunlarının giderilmesi, 
. Örgütün eylemlerini sürdürmek için kullandığı finansal kaynaklarının tespit edilmesi ve bunlara ağır yaptırımlar uygulanması, 
. Mücadelenin yalnızca güvenlik güçleri ile değil toplumun her kesimiyle 
   beraber ve işbirliği içerisinde yürütülmesi (devletin bütün resmi organları ve STK'larla işbirliği yapılması), 
. Gücün gerektiğinde ve yeteri kadar kullanılması, halkı rahatsız etmeden 
  hedefe yönelik istihbarata dayalı operasyonlar yapılması, 
. Eylemsizlik ve barışçıl yöntemlerin esas alınması, ancak zafiyete meydan verilmemesi, 
. PKK ile doğrudan veya aracılarla devlet unsurları tarafından uygun bir formatta görüşülerek şiddetin en aza indirilmesine ve mümkünse örgütün 
  silah bırakmasının sağlanmaya çalışılması, ancak buna güvenilmemesi ve tedbirin elden bırakılmaması, 
. Silah bırakmaya karşılık uygun bir zamanlamayla affın stratejik bir adım olarak düşünülmesi ancak affın çözüm arayışının ön koşulunu 
  oluşturmaması, 
. Lider ekibinin başka ülkelerde ikamete zorlanması, 
. Af kapsamına giren örgüt üyelerine belirli bir süre psikolojik rehabilitasyon desteği verilmesi (Rehabilitasyon merkezi oluşturulması), 
. Göç etmiş vatandaşlarımıza yakın ilgi gösterilmesi, sorunlarının çözülmesi, 
. Bölgede pilot yerleşim yerleri tespit edilerek TOKİ yardımıyla sağlıklı iskân imkânları sağlanması, gettolaşmanın önlenmesi, 
. Çocuklara eğitim imkânları sağlanarak örgütün istismarına maruz kalmalarının önlenmesi, 
. Çeşitli sebeplerden dolayı yerel yönetimlerin yerine getiremediği alt yapı hizmetlerinin merkezi idare tarafından finanse edilmesi, 
. Koruculuk sisteminin ıslahı, 
. Örgüt silahları bırakıncaya kadar koruculuk sisteminin devam ettirilmesi, 
. Örgüt silah bıraksa bile görevde olan korucuların geleceklerinin garanti altına alınarak küstürülmemesi ve bu konuda taahhütte bulunulması, 
. Korucu çocuklarının kazanılmasına/kaybedilmemesine yönelik özel programlar hazırlanması ve destek sağlanması, 
. Sistemi kendi özel menfaatleri doğrultusunda kullanmaya çalışma, devletin gücünü kullanarak yakın çevrelerindekilere baskıda bulunma, kaçakçılık 
  yapma vb. adi suçlar kapsamındaki hataları yapan korucuların önce ikaz edilerek kazanılmaya çalışılması, ıslah olmadıkları takdirde sistemden 
  çıkarılması, 
. Jandarma ve polisin halkla ilişkilerinin geliştirilmesi ve diyaloglarının artırılması: Bu kapsamda; güvenlik personelinin bölge ve mesleki 
   konularla ilgili olarak eğitilmesi; halkla diyalogu geliştirecek ziyaretlerin gerçekleştirilmesi; okullardaki çocuklarla iletişimin geliştirilmesi, Emniyet 
   hizmetleri, gerek personel sayısının azlığı gerekse iş yükünün ağırlığından dolayı ve mevcut personele gerekli eğitim ve destek verilemediği için arzu 
   edilen kalitede olamamaktadır. Personel sayısı artırılarak personel başına düşen iş yükü azaltılmalı ve geriye kalan zaman meslek içi eğitime 
   ayırarak personelin mesleki kalitesi yükseltilmelidir, Askerlik ve polisliğin organize suçlar, istihbarat gibi ulusal düzeyde koordineyi gerektiren 
   hizmetleri dışında kalan yerel asayiş hizmetleri, gelişmiş ülkelerde var olan uygulamalar örnek alınarak, o bölgeden istihdam edilen polisler 
   tarafından yürütülmelidir. Bir şehrin trafik akışının düzenlenmesi veya bir mahalle kavgasına müdahale edilmesi gibi hizmetlerin, o insanların dil ve 
   kültürünü bilen görevliler tarafından yürütülmesi daha verimli hizmet üretilmesine imkân sağlayabilir, 
. Şark hizmeti için bölgeye tayini çıkan memurların göreve başlamadan önce bölgenin hassasiyetleri konusunda bir "oryantasyon" eğitimi almaları 
   gerekmektedir. Emniyet Genel Müdürlüğü Eğitim Dairesi Başkanlığı'nın Ankara'daki "akıllı sınıfı" aracılığı ile verilebilecek böyle bir eğitim 
   Türkiye'de akıllı sınıf imkânı olan bütün illerden izlenebilecektir. Şark görevi için tayini çıkan memurların bulundukları ilden ayrılmadan ve 
   gidecekleri ilde göreve başlamadan önce akıllı sınıf ortamında alacakları birkaç günlük eğitim bile onları zihinsel anlamda bölgedeki hizmete hazırlayacaktır, 
. İl ve ilçe merkezlerindeki kalabalık yerlerde güvenlik tedbirlerinin teknolojik imkânlarla desteklenmesi: 
  Bu kapsamda; MOBESE kamera sisteminin yaygınlaştırılması; sokak aydınlatmasının geliştirilmesi, karanlık alan bırakılmaması. 

D. Uluslararası Boyut 

. Dışişleri mensupları tarafından yurtdışı kamuoyu, basın ve hükümetleri nezdinde PKK'nın olumsuz propagandalarına karşı doğru bilgilendirme yapılması, 
. Komşu ülkelerle yürütülen ortak güvenlik ve işbirliği çalışmalarının artırılarak devam ettirilmesi, 
. Sınır dışındaki (özellikle Kuzey Irak) teröristlerin takibi, ülkeye girişinin önlenmesi ve etkisiz hale getirilmesi, 
. Silahlı İnsansız Hava Araçları'nın (SİHA) ABD'nin Predator'u gibi milli olarak üretilmesi ve hedeflerin etkisiz hale getirilmesinde Kuzey Irak sınırı ile Kandil bölgesinde kullanılması, 
. SİHA'lara sahip oluncaya kadar silahsız İHA'ların gözlem ve tespit amaçlı olarak kullanılması ve operasyonel faaliyetlerle teröristlerin etkisiz hale getirilmesi, 
. Terörle uluslararası zeminde mücadele edebilecek birimlerin kurulması, 
. Kuzey Irak'a operasyon yapılabilmesi imkânının sürekli olarak muhafaza edilmesi, 
. Örgütün finans kaynaklarından birisi olan Akdeniz'deki kaçakçılık ve uyuşturucu faaliyetlerinin önlenmesi, 
. Üçlü mekanizmadan (Türkiye, ABD ve Irak) etkili olarak istifade edilmesi, 
. Kuzey Irak'taki sınıra yakın bölgedeki kampların terörist gruplardan temizlenmesi veya en azından rahat bir yaşama mekânı olmaktan çıkarılması, 
. Kandil üzerinde baskı oluşturularak örgütün pazarlık gücünün zayıflatılması, 
. PKK'nın terör örgütü olarak kabul edilmesinin sağlanması, 
. Avrupa ülkeleri ile güçlü ekonomik ve siyasi ilişkiler tesis edilmesi, 
. Bölgesel terörün bitirilmesi amacıyla bölge ülkeleri arasında güvenlik alanında işbirliği sağlanması, 
. Terör suçlularının iadesinin sağlanması, 
. İKÖ'nün daha etkili ve fonksiyonel hale getirilerek terörizmle mücadelede işbirliği yapılması, 
. Örgütün ideolojisi ve faaliyetleri anlatılarak uluslararası arenada yalnızlaşmasına katkı sağlanmalı, 
. Lobicilik faaliyetlerine ağırlık verilmesi, 
. Örgüt lehine uluslararası alanda yürütülen propaganda faaliyetlerinin önlenmesi veya etkilerinin azaltılması. 


Genel Değerlendirme 

Özetle rapor demokratikleşme, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik, güvenlik ve uluslararası ilişkiler olmak üzere dört boyutlu bir strateji ortaya koymuştur; fakat bu başlıklar altında açıklanan projeler/önerilerin somut ve yapıcı öneriler olduğu söylenemez. Raporda yer alan öneriler terörizmle mücadelenin temel göstergeleri olmakla birlikte PKK'yı bitirecek ve bölgeyi güçlendirecek yeni, ayrıntılı ve spesifik projeler içermemektedir. Rapor eğitimin, ekonominin ve sağlığın geliştirilmesine, diyaloğun kurulmasına, demokratik değerlerin arttırılmasına, Kürtlere çeşitli haklar verilmesine, terörle mücadelede eşgüdüme, güvenliğin arttırılmasına ve toplumsal rehabiliteye vurgu yapmıştır. Fakat bu öneriler terörle mücadele ile ilgisi yanında tüm ülkede yapılası zorunlu uygulamaları içermektedir. Bu bakımdan rapor bir "temenni" raporundan öteye gitmemektedir. Dahası bu öneriler zaten devletin temel politikalarını oluşturmaktadır. Söz konusu önerilere bakacak olursak: 

. Kırsal bölgelere özgü eğitim sorunları ve giderilmesi, 
. Öğrencilerin okula uyum sorunlarının giderilmesi, 
. Eğitimin yaygınlaştırılması, 
. Örgütün okullardaki etkisinin/istismarının kırılması, 
. Bölge üniversitelerindeki öğretim üyesi kadrolarının tamamlanması, 
. Sivil toplum kuruluşlarının ön plana çıkarılması, desteklenmesi ve güvenliklerinin sağlanması, 
. Bölgedeki sosyal yapının ıslahı, 
. Aile yapısının güçlendirilmesi, 
. Farklı etnik ve kültür gruplarıyla evliliklerin teşvik edilmesi, 
. Kadınlara dönük sosyal projeler geliştirilerek sosyal hayata katılımlarının teşvik edilmesi, 
. Bakılabilecek ve ilgilenilebilecek sayıda sağlıklı ve eğitimli çocuk sahibi olunmasının teşviki ve desteklenmesi, 
. Müftülerin ildeki dini hizmetlere daha yakından nezaretinin artırılması, 
. Devletin dinsiz olduğu yönündeki örgüt propagandasının etkisiz kılınması, 
. Örgütün din adamları üzerindeki baskısının kırılması, 
. Örgütlerin (PKK ve Hizbullah) dini istismar faaliyetlerinin etkilerinin zayıflatılması, 
. Toplumsal entegrasyonun güçlendirilmesi, 
. Sosyal damgalama (etiketleme) ile mücadele edilmesi, 
. Toplumsal empatinin geliştirilmesi, 
. Kürt olmayan vatandaşlarda görülen Kürtler hakkındaki yanlış kanaatlerin düzeltilmesi, 
. Örgüte yakın partilerde yer alanların dışlanmaması, irtibatın ve diyalogun sürdürülmesi, 
. Yaygın olarak talep edilen kültürel hakların karşılanması, 
. Gönül birliğinin tesisine çalışılması, 
. Bölgeye uygulanan insani ve medeni yaklaşımın devam ettirilmesi, 
. Devlete karşı minnet ve güven duygularının güçlendirilmesi, 
. Hapishanelerdeki gençlerin rehabilite edilmesi, 
. Ilımlı siyasi grupların desteklenmesi, 
. Barış ortamının muhafazası, 
. Bölge insanının misafirperverlik vb. iyi yönlerinin ön plana çıkarılması, 
. Hamasi milliyetçiliğin amelî milliyetçiliğe dönüştürülmesi, 
. Diyalog platformları oluşturulması, 
. Bütün topluma gerçekleştirilebilir ortak hedefler verilmesi, 
. Kültürler arası iletişim ve pozitif etkileşimin sağlanması, 
. Toplumsal önemi olan sorunların tartışılması, 
. Dış kamuoyunun bilgilendirilmesi, 
. TRT-6'nın izlenme oranının artırılması, 
. Kapsamlı ve uzun vadeli bir çözüm stratejisinin geliştirilmesi, uygulanması ve uygulamanın izlenerek sonuçlandırılması, 
. Geliştirilen projelerin bölgeyi ve göç coğrafyasını tam olarak kapsaması ile diğer kültür gruplarıyla etkileşim gözlenen konularda bütün ülkede uygulanması, 
. Bölgeye her alanda/bütün birimlerde kaliteli personel atanması, 
. İdarecilerin yerel yönetimlere farklı bakışının düzeltilmesi, 
. Halkın üretken hale getirilmeye çalışılması, 
. Halka pozitif ayrımcılık uygulanması ve olumlu hizmetlerin hızlandırılması, 
. Faili meçhullerin faillerinin bulunması ve cezalandırılması, 
. Bölgenin sorunları için sosyal bilimcilerin seferber edilmesi, 
. Adalet sisteminin daha fazla gecikilmeden düzeltilmesi, 
. Şiddet kültürünün zayıflatılması, 
. Örgütün eylemlerini sürdürmek için kullandığı finansal kaynaklarının tespit edilmesi ve bunlara ağır yaptırımlar uygulanması, 
. Göç etmiş vatandaşlarımıza yakın ilgi gösterilmesi, sorunlarının çözülmesi, 
. Çocuklara eğitim imkânları sağlanarak örgütün istismarına maruz kalmalarının önlenmesi, 
. Sınır dışındaki (özellikle Kuzey Irak) teröristlerin takibi, ülkeye girişinin önlenmesi ve etkisiz hale getirilmesi, 
. Terörle uluslararası zeminde mücadele edebilecek birimlerin kurulması, 
. PKK'nın terör örgütü olarak kabul edilmesinin sağlanması, 
. Avrupa ülkeleri ile güçlü ekonomik ve siyasi ilişkiler tesis edilmesi, 
. Lobicilik faaliyetlerine ağırlık verilmesi. 

Yukarıdaki önerilerden anlaşılacağı üzere rapor terörle mücadele ve Kürt Sorunu'nun ortadan kalkmasına yönelik köklü bir öneri raporu değil ülkenin temel sorunlarına eğilmiş bir temenni raporudur. Dahası bu öneriler hâlihazırda devletin temel hedeflerini oluşturmaktadır. Örneğin, bölgenin ekonomik bakımdan güçlendirilmesi, eğitimli nüfusun arttırılması, bölgedeki sağlık hizmetinin daha kalite hale getirilmesi, uluslararası arenada güçlü konuma gelinmesi, PKK'nın bölgedeki etkinliğinin kırılması, sınır güvenliğinin güçlendirilmesi… Bu bakımdan raporun terörle mücadele ya da Kürt Sorunu bağlamında etkin bir rapor olduğu söylenemez. 

3.3.2. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Merkezi: Dağdan İniş-PKK Nasıl Silah Bırakır? 

TESEV'in Cengiz Çandar tarafından hazırlanan bu raporunun köklü reformları dile getiren bir rapor olduğu söylenebilir. Rapor Kürt Sorunu ile PKK ve 
Öcalan'nın ayrılmazlığına vurgu yapmış PKK'yı bir terör örgütünden yerine bir Kürt isyanı olarak değerlendirmiştir. Rapor ayrıca verilerini çok sayıda kişi ile yapılan mülakata dayandırmıştır. Raporun öneriler başlığı altında ise şu maddeler (Çandar, 2011: 97-103) yer almaktadır: 

. Taraflar (Devlet ve PKK) arasında çözüm yönünde yol alınabilmesi için öncelikle bir güven ortamının yaratılması, bu amaçla KCK Davası'nın düşürülmesi, 
. PKK'nin "eylemsizlik" halinin sürekli kılınması, 
. Kürtlerin TBMM'de en geniş, adil ve gerçekçi temsilinin mümkün kılınması, 
. Kürt Sorunu'nun çözümüne ilişkin hukuki çerçevenin hayata geçirilmesi, 
. Kürtlere Türkiye'de yeni bir "statü" kazandırılması: Rapor çalışması sırasında yaptığımız araştırma ve görüşmelerden Kürtlerin elde edeceği bu yeni "statü"den, Kürtlerin Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde siyasi hayatta en geniş demokratik katılımla yer alması ve bu çerçevede yine Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde kendilerini yönetebilme konumunda bulunmalarının kastedildiğini çıkarmaktayız, 
. Abdullah Öcalan'ın tutsaklık şartlarında yeni bir düzenleme yapılması: Abdullah Öcalan'ın, çözüm için değerlendirilmesi gereken, çözümün "partneri" rolünü üstlenecek çok önemli bir siyasi aktör olduğu, rapor çalışmasında görüşülen hemen herkesin üzerinde birleştiği bir noktadır. Buradan hareketle, Öcalan'ın tutsaklık şartlarında yapılacak yeni bir düzenleme de, sorunun çözümü ve "dağdan iniş"in sağlanabilmesi açısından kaçınılmaz görülmektedir. Tutsaklık şartlarında yapılacak yeni düzenleme, kısa vadede şartların iyileştirilmesinden orta vadede Öcalan'ın serbest kalmasına dek uzanan bir düzlemde ele alınabilir, 
. "Dağdakiler" için aşamalı bir af uygulanması: Af başlığı altında, veya bu sözcüğün doğurabileceği tepki nedeniyle, bir başka isim verilerek 
yapılabilecek benzer bir düzenlemeden bahsedilirken kullanılan "aşama" terimi, Türkiye'de siyasi hayata hemen dâhil olmaları sağlanacak silahlarını bırakmış PKK'liler ile PKK yönetici kadrosu arasında ayrım yapma zorunluluğuna işaret etmektedir. Kandil'deki 60-65 kişilik yönetici kadronun, Türkiye'de siyasi hayata yasal biçimde dâhil olabilmesi için belli bir zaman planı oluşturulması ve bu zaman planının Öcalan için hazırlanacak olan ve onun da aynı imkânlardan yararlanmasını hedefleyen planla eşzamanlı olarak tasarlanmasının gerekliliği üzerinde  durulmaktadır. 

Genel Değerlendirme 

Yukarıdaki maddelerde görüldüğü gibi rapor Kürt Sorununun bitişini PKK'nın tepe yöneticisi olan Öcalan'dan militanlara kadar tüm yapısının affına, 
ayrıca Kürtlere çeşitli haklar verilmesine ve Kürtlerin kısmı yönetilme mekanizmasına kavuşturulmasına dayandırmıştır. Bu bakımdan raporun köklü bir rapor olduğu söylenebilir. Ayrıca rapor Öcalan'ın ve PKK'nın çözüm sürecindeki rollerinin ve muhatap kabul edilmelerinin gerekliliğini konu ile ilgili olan kişilerle yaptığı görüşmelere dayandırmış ve daha önce sözünü ettiğimiz Altan Tan'ın çözüm planı ile benzeşmiştir. 

Rapor değindiğimiz gibi Kürt Sorunu ile PKK'yı ayrılmaz birer parça olarak görmüş ve en etkili muhatabın Öcalan olduğu üzerinde durmuştur. Böyle olunca Kürt Sorunu'nu ortadan kaldırmaya yönelik plan PKK'nın ve Öcalan'ın affını temel gereklilik olarak görmüştür. Nihayetinde rapor Öcalan'ın ve PKK'nın affından sonra onların siyasi arenada yer almaları sürecini öngörmüş ve böylece Kürt Sorunu'nu PKK ve Öcalan'a endekslemiştir. Bu durumda raporun çözüm bağlamında Kürt Sorunu'na mı yoksa PKK'nın affına mı odakladığı tartışılır vaziyetttedir. Dahası PKK bu bağlamda Kürtlerin ve Kürt Sorunu'nun tartışmasız tek temsilci konumuna gelmektedir. 


29. CU  BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR..,,



***