TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ., BÖLÜM 30

TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ.,  BÖLÜM 30  

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 

Terörizm konusundaki en temel sorunun onun ortak tanımı konusundaki muğlaklık olduğundan çokça söz edildi. Esasında ortak tanımın yapılamaması 
sorun değildir; sorun terörist olarak kabul edilecek örgütlerin kıstaslarını belirlemede karşımıza çıkmaktadır. Bu mesele uluslararası arenada varlığını 
sürdürürken ülkelerin terörle mücadelesi de farklı konseptler içinde dünyanın her yerinde bugün devam etmektedir. 

Terörist örgütlerle mücadele konusunda Avrupa ve Ortadoğu'daki en belirgin örneklerden biri Türkiye'dir. Türkiye'nin bugün terörizme mücadele alanında çok 
daha önemli bir yerde olduğu açıkça ortadadır. Türkiye'nin terörle mücadeleden terörizmle mücadeleye geçişi sürecinde pek çok politik ve askeri hatalar yapılmış ve bunların maliyetlerine katlanılmıştır. Kabul etmek gerekir ki; artık PKK ne bağımsızlık sevdasındaki bir terör örgütü ne de etkisi kalmamış bir terörizm örneğidir. PKK bugün Kürt Sorunu'nun en önemli çözüm ayağı olarak karşımızda durmaktadır. 

PKK'yı siyasallaşmaya zorlayan ve böylece daha da etkili hale getiren yerel ve uluslararası konjonktür aynı şekilde terörle mücadelenin de terörizmle mücadele 
biçiminde evrilmesini zorunlu kılmıştır; fakat PKK'nın hâlâ terörizm tehdidi oluşturması en önemli sorun olarak görünmektedir ve bu durum Kürt Sorunu'nun çözüm aşamasının sancılı geçmesinin önemli bir nedenidir. PKK'nın marjinalleşmesini dahası aşırı Kürt milliyetçiler tarafından kutsanmasını da bir 
başka sorun olarak kabule mecburuz. 

PKK'nın bu yeni durumu, Kürt Sorunu'nun sadece kültürel haklar ile 
çözülecek bir sorun olmamasına neden olmuş ve PKK'nın da Kürt Sorunu'nun 
çözümü aşamasında bir çeşit afla ödüllendirilmesi de gündeme gelmiştir. Altan 
Tan'ın çözüm paketi bunun açık bir göstergesidir ve bu madde de Kürt Sorunu'nun çözümünde önemli bir engeldir. Çözüm sürecinin uzun bir sürece dayandırılarak aşama aşama ve kontrollü bir şekilde yürütülmesi bu bakımdan önemlidir. 

Tarih, şiddetin sadece cephede bir çözüm olduğunu defalarca göstermesine rağmen Türkiye'deki karar vericilerin PKK ile mücadelede sadece şiddete 
dayanması ve akabinde oluşan toplumsal travma Türkiye'yi bugünlere getirmiştir. 

Bu bakımdan Türkiye'nin Kürt Sorunu ve PKK konusunda bugün içinde bulunduğubu zor durum da Türkiye'nin 1980'lerde başlayan terörle mücadelesi ile yakından ilgilidir. 

PKK ile mücadelenin kelle sayısıyla değerlendirilmesi, 1980 Darbesi ile bölge halkına yapılan muamele, JİTEM cinayet ve işkenceleri, faili meçhul 
cinayetler, istihbarat faaliyetlerinden daha çok askeri faaliyetlere önem vermek, kültürel hakların verilmemesi, köy boşaltma uygulaması, amacını aşan köy 
koruculuğu ve benzerleri önemli hatalar olarak karşımızda durmaktadır. Yapılan en büyük hatalarından biri ise nerdeyse otuz yıl boyunca PKK'nın "bölücü örgüt" 
denilerek büyütülmesi, önemsenmesi ve onu var eden koşul ve nedenlerin yadsınmasıdır. 

Türkiye'nin terörle ya da terörizmle mücadelesi daha önce uzun uzun belirttiğimiz gibi genel itibariyle iki odak tarafından düzenlenmiştir. Bunlardan ilki yasama erkidir. Yasam erkinin terörle mücadele ekseninde düzenlemeleri oldukça çok olmasına rağmen en önemlileri 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'dur. Bu düzenlemeler terörle mücadele sürecinde güvenlik politikalarının ağırlıklı olduğu dönemlerde oldukça önemli iken terörizmle mücadele sürecinde bu düzenlemeler daha net, kapsamı daha açık ve dar olacak şekilde değişime uğramışlardır. 

Değişime uğrayan bir başka konu ise PKK'ya ve Kürt Sorunu'na karşı oluşan algıdır. Daha önceleri "Kürt Sorunu yoktur; terör sorunu vardır" söylemi ile 
PKK'nın dış destek tarafına olduğundan çok önem verilmiş, PKK'yı ve Kürt Sorunu'nu yaratan nedenler yadsınmıştır. 

Kürt Sorunu'nun Kürtlerin devlet kademesinde yer almaması sorunu ya da Kürtlerle Türklerin eşit haklara sahip olmaması sorunu olarak algılanması bugün 
derinden değişime uğramıştır. Kürt Sorunu'nun aslında var olmadığını savunan çevrelerin devlet kademesindeki Kürtleri örnek göstererek yaptıkları savunma 
bugün için küçük bir kesim tarafından savunulsa da esasında bu Kürt Sorunu'nun kültürel haklar bağlamında ele alınmaması nedeniyle rasyonel değildir ve Kürt Sorunu'nu PKK ve terörizme endekslemek bir başka yanılgıdır. 

Kürt Sorunu; Türkiye'nin doğusunun geri kalması noktasında ekonomik, Kürtlere etniklik konusunda yapılan kısıtlamalar ile sosyolojik, PKK ile 
mücadelede devletin yaptığı hatalar noktasında ise siyasi bir anlam taşımaktadır. 

Türkiye'nin Kürt Sorunu'na yönelik çözüm süreci önce Kürtlerin varlığının, sonra Kürt Sorunu'nun kabulü, daha sonra ise PKK'nın aslında salt bir terör örgütü 
olmadığının anlaşılması biçiminde ilerlemiştir. Son aşamada ise artık PKK daha doğrusu Öcalan çözüm sürecinin gizli ajanı olmuştur. 

Çözüm sürecine dair raporları özetlersek; raporların tamamının kültürel haklara, demokratikleşmeye, şiddetin durmasına, insan haklarına ve hukuka vurgu 
yaptığını söyleyebiliriz. Raporların birbirinden en önemli farkını ise PKK ve Öcalan'ın çözümde aktör olup olmaması konusu oluşturmaktadır. Bir diğer fark ise yerel yönetimler reformunun özerkliğe doğru eğilim gösterip göstermeyeceği durumudur. Federatif ve başkanlık sistemi tartışmaları ile kamuoyunun nabzının 
yoklanmasının sebebi de budur. 

Kürt Sorunu ya da PKK ile ilgili araştırmaların ortak yanı PKK'ya Kürtlerden bağımsız bir örgüt olarak, kandırılmış, beyni yıkanmış, tek amacı şiddet yaratmak olan bir örgüt olarak bakılmasıdır. Elbette bu görüş araştırmamızın en başında açıkladığımız terörizm kavramı çerçevesinde gerçekçi değildir; çünkü örgütlü, stratejik ve rasyonel davranan teröristlerin meydana getirdiği terörü teröristlerin kendi yaptıkları çılgın, akıl almaz ve vahşi eylemlerini meşrulaştır ma, mazeret arama veya kendilerini ikna etme yöntemi olarak ele almak, halk tarafından rağbet görse de özünde bilimsellikten uzaktır. PKK'ya da bu açıdan bakmak gereklidir. 

Nitekim PKK'ın bugün Kürt siyasetinde edindiği yer bunun açık bir göstergesidir. 

Kürt Sorunu ya da PKK ile ilgili eski araştırmalar bilimsel bir çerçevede hazırlanmış olsa da bu araştırmalardaki ortak nokta Kürt Sorunu'nun aslında var 
olmadığı, sorunun aslında PKK ya da terörizm sorunu olduğudur. Bu bakış açısının bilimsellikten ve gerçeklikten ne denli uzak olduğunu daha önce açıkladık. 

Araştırmaların bir başka ortak yanı ise araştırmaların araştırma sonunda çözüm önerilerinde bulunmasıdır; fakat Kürt Sorunu ve PKK ile ilgili 
araştırmamızda çözüm önerisinde bulunmak yerine Kürt Sorunu, PKK ve terörle mücadele sürecini tüm yönleri ile açıklamak şüphesiz daha bilimseldir. 

Sonuç olarak Türkiye terörle mücadele sürecinde hataları, eksiklikleri, doğruları, zayıflıkları, güçlü yanları ile bugüne dek gelmiştir. Her şey bir yana tarih 
ve Türkiye'nin terörle mücadelesinin en önemli sonucu; rasyonel ve yerinde kullanılmayan, dahası aşırı olan şiddetin her zaman geri teptiğidir. Kürt Sorunu ve PKK bugün gelinen ve yavaş yavaş aşılan nokta da budur. Her şeye rağmen Kürt Sorunu ve PKK cumhuriyet tarihinin en önemli sorunu karşımızda durmaktadır. 

EKLER;  

KAYNAKÇA 

Acar, Ü. (2012) A'dan Z'ye Terörizm, Kripto Basım Yayımları: Ankara. 
Akar, A. (2007) Derin Dünya Devleti, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Alexander, Y., Myers, K. A. (2002) "Avrupa'da Terörizm", Silinen Yüzler Karşısında Terör, Derl.: C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 209-217. 
Alkan, N. (2000) Psikolojik Harekât Terörizm ve Polis, TEMÜH Dairesi Yayınları: Ankara. 
Alkan, N. (2008) Söz Bitmeden: Terörle Mücadelede Önleme Stratejileri, USAK: Ankara. 
Alkan, N. (2010) Türkiye'de Bir Terör Örgütünde Sosyolojik Açıdan Kadınlar, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji 
ABD: Ankara. 
Arakon, M. (2010) "Ayrılıkçı Kürt Hareketinin Tarihsel Dinamiklerine Kısa Bir Bakış", Alternatif Politika, c. 2, s. 2, ss. 175-194. 
Arınç, K. (2010) "Siyasi ve Tarihi Coğrafya Perspektifiyle: Türkiye'nin Terör Sorununun Analizi ve Jeopolitik-Jeostratejik Açıdan Değerlendirilmesi", 
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 2, s. 14, ss. 1-34. 
Arslanoğlu, İ. (1996) "Sosyo-Kültürel Bütünleşme ve Türkiye'de Bölücülük", Yeni Forum Dergisi, 17 (328), 
http://w3.gazi.edu.tr/~iarslan/Sosyokulturelbutunlesme.pdf (29.11.2012), ss. 39-44. 
Atıcı, B., Gümüş, Ç. (2002) "Bireylerin Terör Hareketlerine Katılım Durumları ile Eğitim Düzeyleri Arasındaki İlişki", Türkiye'nin Güvenliği Sempozyumu, 
17-19 Ekim 2001, Fırat Üniversitesi: Elazığ, ss. 83-90. 
Avcı, H. E. (2012) "Dış Destekli Uluslararası Terör Örgütü Örneği: Daşnaksutyun ve Faaliyetleri (1890-1922)", Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, c. 3, 
s. 1, ss. 89-101. 
Aydemir, C. (2005) "E-Ticaret", İnternet ve Toplum, Ed.: A. Tarcan (Anı Yayıncılık: Ankara), ss. 146-160. 
Aydın, D. (2006) "Terör Eylemlerinin Siyasal Suç Açısından Değerlendirilmesi", Uluslararası Hukuk ve Politika, c. 2, nu. 7, ss. 1-20. 
Aydınalp, H. (2008) İntihar Eylemleri Ekseninde Din ve Terör İlişkisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat ABD Din 
Sosyolojisi Bilim Dalı: İstanbul. 
Aykın, H., Sönmez, H. K. (2009)"Terörün Finansmanı", MASAK: Ankara. 
Aytar, V. (07.02.2013) "Daha Karanlık Bir Geleceğe Doğru mu? Terörle Mücadele Kanununda Yapılan Değişiklikler", 
http://www.tesev.org.tr/Upload/Publication/52b9b38c-f36b-4093-b3ef-57537fe5eeca/TESEVTMKRaporu-VolkanAytar.pdf 
Bahar, H. İ. (20.11.2012) "PKK'nın Finansmanı", www.ankarastrateji.org/yazar/prof-dr-halil-ibrahim-bahar/pkk-nin-finansmani/ 
Bahar, H. İ. (2009) Sosyoloji, USAK: Ankara. 
Baharçiçek, A. (2000) "Etnik Terör ve Etnik Terörle Mücadele Sorunu", Fırat 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 10, s. 1, ss. 11-27. 
Bal, İ. (2006a) Alacakaranlıkta Terörle Mücadele ve Komplo Teorileri, USAK: Ankara. 
Bal, İ. (2006b) "Terör Nedir, Neden Terörist Olunur?", Terörizm, Derl.: İ. Bal (USAK: Ankara), ss. 7-25. 
Bal, İ. (2006c) "Türkiye'nin Terörle Mücadele Deneyimi: Hizbullah Terör Örgütü Örneği", Terörizm, Derl.: İ. Bal (USAK: Ankara), ss. 25-47. 
Bal, İ. (2007) "PKK Terör Örgütü Tarihsel Süreç ve 28 Mart Diyarbakır Olayları Analizi", Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi, c. 2, s. 8, ss. 75-89. 
Bal, İ. (2010) "Türkiye'de Terörle Mücadele: PKK Örneği", Dünyadan Örneklerle Terörle Mücadele, Derl: İ. Bal, S. Özeren (USAK: Ankara), ss. 17-79. 
Bal, İ., Özkan, E. (14.12.2012) "Dünyada Önemli Olaylar Kronolojisi PKK (Partiya Karkeren Kürdistan-Kürdistan İşçi Partisi) Terör Örgütü Kronolojisi (1976-
2006)", 
www.usak.org.tr/dosyalar/dergi/z6UFq2LoFkdiuzBbZSt9qHMi7u4Ke2.pdf 

Bayar, F. (2008) "Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye", Ekonomik Sorunlar Dergisi, s. 32, 
www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi32/firatbayar.pdf, ss. 25-34. 
Ben-Meir, A. (2011) "11 Eylül: Sonuçları ve Yeni Düzen" 11 Eylül Sonrası Ortadoğu, Ed.: S. Laçiner, A. C. Ekinci (USAK: Ankara), ss. 9-41. 
Beşikçi, İ. (1991) Bilim Yöntemi, Yurt Kitap Yayın: Ankara. 
Bois, Th., Minorsky, V., Mc Kenzie, D. N. (2004) Kürtler ve Kürdistan (Çev. K. Fıratlı), Doz Yayınları: İstanbul. 
Borum, R. (2004) Psychology of Terrorism, University of South Florida: Tampa. 
Bourdieu, P. (2006) Karşı Ateşler (Çev. H. Yücel), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul. 
Bölügiray, N. (1996) Anarşi ve Terör Nasıl Önlenir, Tekin Yayınevi: İstanbul. 
Caşın, M. H. (2008) Uluslararası Terörizm, Nobel Yayın Dağıtım: Ankara. 
Chomsky, N. (2002) "Uluslararası Terörizm", Silinen Yüzler Karşısında Terör, Derl.: 
C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 217-255. 
Cirhinlioğlu, Z. (2004) Terör ve Toplum, Gündoğan Yayınları: İstanbul. 
Cohen, G. (1998) Karl Marx'ın Tarih Teorisi (Çev. A. Fethi), Toplumsal Dönüşüm 
Yayınları: İstanbul. 
Çandar, C. (2011) "Dağdan İniş-PKK Nasıl silah Bırakır?", 
http://www.tesev.org.tr/Upload/Publication/674c1f00-fc7f-4f91-b2e4-
2ef8d91f1815/11452%20SilahsizlandirmaWEB.pdf (14.03.2013) 
Çapçıoğlu, İ. (2004) "Terör Tipolojileri Üzerine Bir Literatür Taraması" Dinî Araştırmalar, c. 7, s. 20, ss. 387-414. 
Çayan, M. (08.11.2012) "Yeni Oportünizmin Niteliği Üzerine", 
www.kurtuluscephesi.com/eris/yenioport.html 
Çeçen, A. (1977) "Siyasal Rejimlerin Sosyal Yapıları", 
www.auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-1977-34-01-04/AUHF-1977-34-01-04-Cecen.pdf ss. 88-145. 
Çınar, B. (1997) Devlet Güvenliği, İstihbarat ve Terör, Sam Yayınları: Ankara. 
Çiçek, N. (2009) İtirafçı, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Çukuradi, İ. (2002) "İnsan Haklarından Devlet Kavramına", Silinen Yüzler Karşısında Terör, Derl.: C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 332-345. 
Deligöz, Ö. (2012) KCK Demokrasi Kılıfında Terör, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Demirci, S. (2011) "Radikal Sol Hareketlere Analitik Bakış", Terörizm Paradoksu ve Türkiye, Ed.: S. Özeren, M. Sever (Karınca Yayınları: Ankara), ss. 201-233. 
Denker, M. S., Kurubaş, E. (2003) "Jeo Politika ve Jeo Strateji Açısından Kürt konusu, PKK ve Türkiye (II)", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Dergisi, s. 8, ss. 225-251. 
Dilmaç, S. (16.11.2012) "Global Bir Tehdit: Terörizm", 
www.caginpolisi.com.tr/30/30-31-32-33-34.html 
Dilmaç, S. (2011) Terörizmde Tanım Sorunu ve Yaklaşımlar, Doktora Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Yönetimi ve Stratejileri 
ABD: Ankara. 
DİSK (2010) "Kürt Sorunu ve Demokratik Çözümü Konusunda Görüş ve Değerlendirmelerimiz", 
http://www.disk.org.tr/content_images/DiSK_KurtSorunuYAZI.pdf   (16.04.2010) 
Dolgoff, S. (1998) Bakunin Hayatı, Mücadelesi, Düşünceleri (Çev. C. Atila), Kaos Yayınları: İstanbul. 
Döner, İ. (11.10.2012) "Uluslararası Hukukta ve Türk Hukukunda Terör ve Terörizm", 
www.e-akademi.org/incele.asp?konu=ULUSLARARASI%20HUKUKTA%20VE%20T%DCRK%20HUKUKUNDA%20TER%D6R%20VE%20TER%D6R%
DDZM&kimlik=1129233217&url=makaleler/idoner-1.htm 
Dündar, S. (2009) Kürtler ve Azınlık Tartışmaları, Doğan Kitap: İstanbul. 
EGM, (2004) Kürtçü-Bölücü Terör Örgütleri, İDB Yayınları Nu: 94: Ankara. 
Ekici, N., Sözer, M. A., Atak, S. (2010) "İdeoloji ve Örgütsel Yapının Örgüte Eleman Kazanma Üzerindeki Etkisi: Türkiye'de DHKP/C ve Hizbullah Örneği", 
Uluslararası Güvenlik Terörizm Dergisi, c. 1, s. 1, ss. 37-57. 
Ekinci, N. (2011) Pimi Çekilmiş Bomba Geçici Köy Koruculuğu, Do Yayınları: İstanbul. 
Ekinci, T. Z. (2008) "TİP ve Gençlik Hareketi", 
www.lekolin.com/modules.php?name=News&file=article&sid=225   (30.11.2012). 
Eren, V., Özel, M., Altınkaya, Ö. F. (2009)"Türkiye'de Göç, Gecekondu ve Terör 
Üzerine Bir Araştırma: Adana Kenti Örneği", I. Uluslararası Terörizm ve 
Sınıraşan Suçlar Sempozyumu, 13-15 Kasım 2009. 
Ergil, D. (1980) Türkiye'de Terör ve Şiddet, Turhan Kitapevi: Ankara. 
Ergil, D. (1992) "Uluslararası Terörizm", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler 
Fakültesi Dergisi (Profesör Bedri Gürsoy'a Armağan), c. 47, s. 3-4, ss. 139-143. 
Ersever, A. C. (2010) Kürtler PKK ve Abdullah Öcalan, Milenyum Yayınları: İstanbul. 
Ersever, A. C. (2010) Üçgendeki Tezgah, Milenyum Yayınları: İstanbul. 
Ertekin, O. (2006) Modern Demokraside "İstisna Durumu"nun Yeniden Doğuşu: "Terörizm İstisnası"nın Yaratılması ve Hukuk Düzeninin Egemen İnşası, 
Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Siyaset Bilimi) ABD: Ankara. 
Eser, B., Yüksel, H. (2012) "Korporatizm, Faşizm ve Solidarizm Kavramları Ekseninde Erken Dönem Cumhuriyet Siyasası Üzerine Bir İnceleme", 
Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, c. 8, s.16, ss. 181-200. 
Fendoğlu, H. T. (16.11.2012) "Terör ve Medya", 
www.sde.org.tr/tr/kose-yazilari/1144/teror-ve-medya.aspx 
Fuller, E. G., Barkey, H. J. (2011) Türkiye'nin Kürt Meselesi (Çev. H. Kaya), Profil Yayıncılık: İstanbul. 
Goebel, O. (2000) "Türkiye'de Gladio", Gladio NATO'nun Gizli Terör Örgütü, Yayınlayanlar: J. Mecklenburg, M. Perner, D. N. Azzellini, O. Goebel, K. 
Zellhofer (Sorun Yayınevi: İstanbul), ss. 127-137. 
Grimal, J. C. (2001) "Dünyada Uyuşturucu Ticareti (I)" (Çev. S. Özbudun), Ürün Sosyalist Dergi, 
www.urundergisi.com/makaleler.php?ID=1761 (15.12.2012) 
Grolier International America Encylopedia (1993) 12. Cilt, Sabah: İstanbul. 
Guevara, E. C. (1989) Askeri Yazılar, Yar Yayınları: İstanbul. 
Güller, M. A. (2011) Hükümet-PKK Görüşmeleri (1986-2011), Kaynak Yayınları: İstanbul. 
Gülşen, R. (2005) "İnternet ve Suç", İnternet ve Toplum, Ed.: A. Tarcan (Anı Yayıncılık: Ankara), ss. 200-257. 
Gürses, E. (2007) Etnik Terör, Profil Yayıncılık: İstanbul. 
Güzel, C. (2002) Silinen Yüzler Karşısında Terör, Ayraç Yayınevi: Ankara. 
Güzel, H. C. (27.09.2011) "Medya ve Terör", 
www.sabah.com.tr/Yazarlar/guzel/2011/09/27/medya-ve-teror 
Habermas, J. (2002) "Öteki" Olmak, "Öteki"yle Yaşamak-Siyaset Kuramı Yazıları (Çev. İ. Aka), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul. 
Hazır, H. (2001) Siyasal Şiddet ve Terörizm, Nobel Yayın Dağıtım: Ankara. 
Heywood, A. (2007) Siyaset, Adres Yayınları: Ankara. 
http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/18254.asp (20.02.2013a) 
http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/448452.asp#storyContinues (27.11.2012) 
http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/62983.asp (21.01.2013b) 
http://dosyalar.hurriyet.com.tr/hur/turk/99/06/08/sondakikaozel.htm (03.01.2013) 
http://gecmisgazete.com/?Apocular_Dogu-yu_kasip_kavuruyor&icerik=2633 (15.12.2012) 
http://gundem.milliyet.com.tr/pkk-nin-harac-tarifesi-
/gundem/gundemdetay/27.07.2012/1572656/default.htm (20.11.2012a) 
http://gundem.milliyet.com.tr/pkk-propagandasi-yapan-5-tv-
kanali/gundem/gundemdetay/31.07.2012/1574306/default.htm (23.11.2012b) 
http://medya.zaman.com.tr/2009/04/14/yapilanma2.jpg (15.01.2013) 
http://rojbas1.files.wordpress.com/2011/10/pkk-10-kongre-belgeleri.pdf (16.01.2013a) 
http://rojbas1.files.wordpress.com/2012/01/pkk-program-ve-tuzugu-1995.pdf (17.01.2013b) 
http://rojbas1.files.wordpress.com/2012/02/argk-genel-yonetmeligi.pdf (17.01.2013c) 

İşten, İ. (2010) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Terörle 
Mücadelede İnsan Haklarının Sınırlandırılması, Doktora Tezi, Gazi 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku ABD: Ankara. 
Kantarcı, Ş. (2005) "Terör-Medya-Devlet", www.turksam.org/tr/a423.html (17.11.2012) 
Kapani, M. (2007) Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi: Ankara. 
Karataş, H., Aytekin, A. (2003) Polis Terimleri Sözlüğü, Nüans Ajans Basın Yayın: İstanbul. 
Kaya, İ. (2005) Terörle Mücadele ve Uluslararası Hukuk, USAK: Ankara. 
Kaynak, M., Gürses, E. (2007a) Yeni Ortadoğu Haritası, Profil Yayıncılık: İstanbul. 
Kaynak, M., Mete, Ö. L. (2007b) Derin PKK, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Khairmukhanmedov, N. (2007) "Stalin Dönemindeki Siyasi Muhalifleri Tasfiye 
Uygulamaları ve Çalıştırma Kampları", Bilig Dergisi, s. 41, ss. 155-174. 
Kılıç, E. (2009) JİTEM, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Kışlalı, A. T. (2006) Siyasal Sistemler, İmge Kitabevi: Ankara. 
Kongar, E. (16.11.2012) "Terör ve Medya", 
www.kongar.org/medyanotu/182_Teror_ve_Medya.php 
Köseli, M., Yaşar, M. M. (2010) "Uyuşturucu, Terör ve FARC: Kolombiya'nın 
(Narko) Terörle Mücadelesi", Dünyadan Örneklerle Terörle Mücadele, 
Derl.: İ. Bal, S. Özeren (USAK: Ankara), ss. 377-413. 
Kurubaş, E. (2004) "Kürt Sorununun Uluslararası Boyutu ve Türkiye Cilt II 
1960'lardan 2000'lere", 
www.altinicizdiklerim.com/ozetler/KurtSorunununUluslararasiBoyutu2.pdf 
(29.11.2012), ss. 1-46. 
Kurubaş, E. (2012) "Kürt Sorununun Çözüm Mantığını Anlamak", 
http://www.ankarastrateji.org/_files/22082012214949-YKFSC.pdf 
(14.04.2013) 
Laqueur, W. (2002) "Terörizmin Yorumlanması", Silinen Yüzler Karşısında Terör, 
Derl.: C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 95-142. 
Long, D. E. (2002) "Terörist Davranışı Anlamak", Silinen Yüzler Karşısında Terör, Derl.: C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 415-433. 
Marighella, C. (2003) Şehir Gerillası El Kitabı, Eriş Yayınları: İstanbul. 
Marx, K., Engels, F. (2006) Komünist Manifesto, İthaki Yayınları: İstanbul. 
Matthew, R., Shambaugh, G. (2005) "Sarkaç Etkisi: Teröre Karşı Demokratik 
Tepkilerde Görülen Değişiklikleri Açıklamak", Toplumsal Konular ve 
Kamu Politikası İncelemeleri, c. 5, nu. 1, ss. 223-233. 
Matur, B. (2011) Dağın Ardına Bakmak, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Meydan Laroussea (1985) 12. Cilt, Meydan Yayınevi: İstanbul. 
Mumcu, U. (2007) Kürt Dosyası, um:ag Vakfı Yayınları: Ankara. 
Oran, B. (2010) "Kürt Meselesi", Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler 
Bölümü-IV Uluslararası Güncel Sorunlar-Prof. Dr. İlhan Uzgel, 
www.baskinoran.com/ders/KurtMeselesiDersi-SBF-Aralik2010.pdf 
(26.11.2012), ss. 1-49. 
Öcalan, A. (09.12.2012a) Partileşme Sorunları ve Görevlerimiz Cilt 1, Bilim 
Aydınlanma Yayınları, 
http://sterkaciwana.files.wordpress.com/2012/04/partilesme-sorunlari-ve-gorevlerimiz-cilt-1.pdf 
Öcalan, A. (10.12.2012b) "Bir Halkı Savunmak", www.abdullah-
ocalan.com/savunmalar/4/birhalkisavunmak.html 
Öcalan, A. (11.12.2012c) Kürdistan'da Kadın ve Aile, 
http://rojbas1.files.wordpress.com/2012/01/kurdistanda-kadin-ve-aile.pdf 
Öcalan, A. (1993a) Kürdistan Devriminin Yolu (Manifesto), Weşanên Serxwebûn 24: Köln. 
Öcalan, A. (1993b) PKK'ye Dayatılan Tasfiyecilik ve Tasfiyeciliğin Tasfiyeciliği, Weşanên Serxwebûn 60: Köln 
Öcalan, A. (1994a) Halk Savaşında Militan Kişilik, Weşanên Serxwebûn 64: Köln. 
Öcalan, A. (1994b) PKK Zindan Direniş Konferansı Konuşmaları, Weşanên 
Serxwebûn 68: Köln. 
Öcalan, A. (1994c) Seçme Röportajlar Cilt I, Weşanên Serxwebûn 69: Köln. 
Öcalan, A. (1995) Seçme Röportajlar Cilt II, Weşanên Serxwebûn 76: Köln. 
Öcalan, A. (1996) Devrimin Dili ve Eylemi, Weşanên Serxwebûn 82. 
Öcalan, A. (1998) İlk Konuşmalar, Belgesel Dizi-Cilt II Weşanên Serxwebûn 91. 
Öcalan, A. (2001) Sümer Rahip Devletinden Demokratik Uygarlığa AİHM 
Savunmaları Cilt II, Mezopotamya Yayınları: Köln. 
Öcalan, A. (2003) "Özgür İnsan Savunması", 
http://tr.scribd.com/doc/34893371/Ozgur-%C4%B0nsan-
Savunmas%C4%B1-Abdullah-Ocalan (09.12.2012) 
Öcalan, A. (2007) İdeolojik Kimlik, Abdullah Öcalan Sosyal Bilimler Akademisi 
Yayınları. 
Öcalan, A. (2009) Nasıl Yaşamalı Cilt-II, Weşanên Serxwebûn 81: Köln. 
Öcalan, A. (23.12.2012d) Çeteciliğe Karşı Mücadele, 
www.belgeler.com/blg/2ggx/etecilie-kari-mcadele-a-calan 
Ökmen, M. (2005) "Küreselleşme Sürecinde Yerelleşme Eğilimleri ve Yerel 
Yönetimler", Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I, Ed.: H. Özgür, M. 
Kösecik, (Nobel Yayın Dağıtım: Ankara), ss. 539-564. 
Öktem, E. (2004) "Uluslararası Hukukta Terörizm", İstanbul Ticaret Üniversitesi 
Dergisi, c. 3, s. 5, ss. 133-147. 
Özarslan, S. (2001) "Terör ve Kelâmî Perspektiften İslâm'ın Teröre Bakışı", Fırat 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 11, s. 2, ss. 369-382. 
Özcan, M. (2012) Terörün Matruşkası KCK, Hayat Yayın Grubu: İstanbul. 
Özdağ, Ü. (2007) Türk Ordusunun PKK Operasyonları, Pegasus Yayınları: İstanbul. 
Özeren, S. (2011) "Türkiye'de Paradigma Değişimi ve Terörle Mücadele", Terörizm Paradoksu ve Türkiye, Ed.: S. Özeren, M. Sever (Karınca Yayınları: 
Ankara), ss. 23-55. 
Özeren, S., Başıbüyük, O. (2011) "Kendi Dilinde KCK: Sivil Siyaset mi Yeniden PKK mı?", Terörizm Paradoksu ve Türkiye, Ed.: S. Özeren, M. Sever (Karınca 
Yayınları: Ankara), ss. 93-127. 
Özeren, S., Cinoğlu, H. (2006) "Terörizm ve Amerika Birleşik Devletleri: 11 Eylül Öncesi ve Sonrası Terörle Mücadele Politikalarının Değerlendirilmesi", 
Terörizm, Derl.: İ. Bal (USAK: Ankara), ss. 159-197. 
Özerkmen, N. (2004) "Terör, Terörizm ve Radikal İslamcı Terör", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, s. 44, ss. 247-265. 
Özkan, T. (2005) MİT'in Gizli Tarihi, Alfa Yayınları: İstanbul. 
Öztürk, O. M. (2007) Amerika Çökerken Yeni Kutuplaşma, Fark Yayınları: Ankara. 
Öztürk, S., Çelik, K. (2009) "Terörizmin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri", Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, c.1, s.2, ss. 85-106. 
Palabıyık, R. (05.11.2012) "Medya-Şiddet", Kriz Dergisi, c. 5, s.2, 
www.acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/801/1135.pdf, ss. 123-126. 
Pekasil, T. (2007) Türkiye'de 68 Kuşağı ve Din (Din Sosyolojisi Açısından Bir Neslin Analizi), Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 
İlahiyat ABD Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı: İstanbul. 
Püsküllüoğlu, A. (2006) Türkçe Sözlük, Can Sanat Yayınları: İstanbul. 
Rustemova, S. (2006) Küresel Terörizm, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler ABD: Ankara. 
Sabah Gazetesi, (24.08.2012) 
Sander, O. (2007) Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi: Ankara. 
Sander, O. (2009) Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi: Ankara. 
Sandıklı, A. (2010) "KCK Terör Örgütünün Yapısı ve Faaliyetleri", 
http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=1910:kck-teroer-oerguetuenuen-yaps-ve-faaliyetleri&catid=181:analizler-guvenlik (15.01.2013) 
Sandıklı, A. (2011) "Bilge Adamlar Kurulu Raporu Terörle Mücadele Stratejisi", 
BİLGESAM Yayınları: İstanbul. 
Saran, M., Bitirim, S. (2010) "Terörle Mücadelede Sosyal Pazarlama ve İletişim 
Stratejileri", Uluslararası Güvenlik Terörizm Dergisi, c. 1, s. 2, ss. 87-106. 
Sarıbay, A. Y. (2004) Modernitenin İronisi Olarak Globalleşme, Everest Yayınları: İstanbul. 
SDE, (2011) "Kürt Sorunu: Çözüm İçin Öneriler", 
http://www.sde.org.tr/userfiles/file/SDE%20Kurt%20Sorunu%20Raporu%20Ic%20Sayfalar.pdf (21.04.2013) 
Selçuk, S. S. (2012) "Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 12, s. 3, ss. 117-136, 
www.anadolu.edu.tr/sites/default/files/files/2012-03-09.pdf   (15.12.2012). 
Selvi, H. (2011) "Terör Eylemlerine Tarihsel Bir Yaklaşım: Osmanlı Devleti'nde Ermeni Terör Eylemleri ve Yurtdışı Bağlantıları", Uluslararası Güvenlik 
Terörizm Dergisi, c. 2, s. 1, ss. 39-56. 
Semiz, B. (2011) "PKK'da Değişen Ne?", Terörizm Paradoksu ve Türkiye, Ed.: S. 
Özeren, M. Sever (Karınca Yayınları: Ankara), ss. 55-93. 
Short, P. (2007) Mao Zedong-Bir Yaşam (Çev. Y. Alogan), İthaki Yayınları: İstanbul. 
Şahin, F. N. (1995) "Dış Politik Etkenler Açısından Türkiye'de Terör Olayı", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 5, ss. 79-102. 
Tan, A. (2011) Kürt Sorunu, Timaş Yayınları: İstanbul. 
Tarcan, A. (2005) "Dünden Bugüne İnternet Üzerine Felsefi Yaklaşımlar", İnternet ve Toplum, Ed.: A. Tarcan (Anı Yayıncılık: Ankara), ss. 2-10. 
Taşdemir, F. (2006) Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Kuvvete Başvurma 
Yetkisi, USAK: Ankara. 
Temel Britannica (1993) 17. Cilt, Hürriyet: İstanbul. 
Therbon, G. (1989) İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı (Çev. İ. Cüre), İletişim Yayınları: İstanbul. 
Töreli, T. (2002) PKK Terör Örgütü (Tarihsel ve Siyasal Gelişim Süreci Bakımından İncelenmesi) 1978-1998, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih ABD: Isparta. 
Tunçay, M. (1967) Türkiye'de Sol Akımlar 1908-1925, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: Ankara. 
Uğur, G. (2010) "Dünden Bugüne Anarşizm ve Anarşizmin Çözmesi Gereken Sorunlar", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 
 c. 1, s. 12, ss. 133-158. 
Uğur, H. A. (2011) Abdullah Öcalan'ı Nasıl Sorguladım, Kaynak Yayınları: İstanbul. 
USAK (2008) "PKK Terör Örgütü ile Etkin Mücadelede Analiz, Risk, Fırsat ve Öneriler" 
http://www.usak.org.tr//dosyalar/rapor/LbGgUKbAUezb7QhxHn3m6PTmImviRj.pdf (14.01.2013) 
UTSAM (2009) "Gladyo İtalyan Gizli Örgütlenmesi", Ed.: İ. Bal, Nu. 66: Ankara, 
www.utsam.org/images/upload/attachment/GLADYO%20%C4%B0talyan%20Gizli%20%C3%96rg%C3%BCtlenmesi.pdf (30.11.2012). 
Wilkinson, P. (2002) "Terör ve Terörizm", Silinen Yüzler Karşısında Terör, Derl.: C. Güzel (Ayraç Yayınevi: İstanbul), ss. 142-163. 
www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/04/120416_norway_update.shtml (06.11.2012a) 
www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/10/121001_syria_un.shtml (09.11.2012b) 
www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/07/050726_un_terrorism.shtml (21.09.2012c) 
www.bugun.com.tr/haber-detay/69592-planlanan-kurt-aciliminin-ayrintisi-haberi.aspx (03.02.2013) 
www.cnnturk.com/2011/dunya/01/03/iste.pkk.asala.isbirliginin.belgesi/601752.0/index.html (19.12.2012) 
www.cumhuriyet.com.tr/?hn=364900 (20.11.2012) 
www.diplomatikgozlem.com/TR/belge/1-8305/abdnin-korkulu-ruyasi-bin-ladin.html (22.11.2012) 
www.egm.gov.tr/temuh/mucadele4.htm (03.01.2013) 
www.firatnews.com/index.php?rupel=nuce&nuceID=20748 (12.12.2012) 
www.haber.gazetevatan.com/pkknin-olum-tarlalari/483228/1/Haber (20.11.2012) 
www.haber7.com/ic-politika/haber/965573-bulent-arinc-ben-de-olsam-daga-cikardim (20.12.2012) 
www.haberturk.com/gundem/haber/101838-iste-pkknin-10-kongresi (13.01.2013) 
www.haberturk.com/yasam/haber/731014-cocuk-kavgasi-meydan-savasina-dondu (06.11.2012a) 
www.haberturk.com/yazarlar/ihsan-bal/781265-terorun-mantigi (22.11.2012b) 
www.hazine.org.tr/tr/index.php/ekonomi/enflasyon (07.04.2013) 
www.hezenparastin.com/tr/index.php?option=com_content&view=article&id=177:k-
kuran-hpgye&catid=34:hpg&Itemid=298 (17.01.2013) 
www.hurriyet.com.tr/ekonomi/19196582.asp (20.11.2012a) 
www.hurriyet.com.tr/gundem/19039866.asp (28.12.2012b) 
www.hurriyet.com.tr/yazarlar/21993538.asp (20.11.2012c) 
www.hurriyet.com.tr/yazarlar/22180481.asp (20.12.2012d) 
www.ihd.org.tr/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=383 (16.11.2012) 
www.ihh.org.tr/cenin-katliami-03-nisan-2002/ (16.11.2012) 
www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chegerilla.html (01.06.2013) 
www.lib.utexas.edu/maps/middle_east_and_asia/kurdish_lands_92.jpg (16.12.2012) 
www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/652.html (20.02.2013) 
www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/809.html (09.08.2012) 
www.mevzuat.meb.gov.tr/html/133.html (10.08.2013) 
www.mfa.gov.tr/pkk_kongra-gel.tr.mfa (12.01.2013) 
www.mfa.gov.tr/terorizmle-mucadelede-uluslararasi-isbirligi_-ve-tanim-sorunu_-.tr.mfa (11.10.2012) 
www.milliyet.com.tr/2006/04/09/son/sontur12.asp (20.11.2012) 
www.pkkonline.com/tr/index.php?sys=article&artID=179 (02.01.2013a) 
www.pkkonline.net/tr/index.php?sys=article&artID=174 (14.01.2013b) 
www.pkkonline.net/tr/index.php?sys=article&artID=508 (21.12.2012) 
www.pkkonline.net/tr/index.php?sys=article&artID=850 (01.02.2013c) 
www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=79191 (22.12.2012a) 
www.radikal.com.tr/Radikal.aspxaType=RadikalYazar&CategoryID=97&ArticleID=1037824 (08.11.2012b) 
www.rizgari.com/modules.php?name=News&file=article&sid=21964 (29.11.2012) 
www.rtuk.org.tr/sayfalar/IcerikGoster.aspx?icerik_id=5a3cac1e-b6d9-4b23-bc7a-8dcd671fceba (18.11.2012) 
www.sabah.com.tr/Gundem/2009/08/22/yildiranin_iskenceleri_pkknin_temelini_atti (20.12.2012) 2012a 
www.sabah.com.tr/Gundem/2011/12/27/demokratik-acilimda-ikinci-donem-basliyor (12.12.2012) 2012b 
www.sabah.com.tr/Gundem/2012/07/30/pismanliktan-yararlanan-pkkli-yeniden-araniyor (25.02.2013) 
www.sabah.com.tr/Gundem/2012/12/16/licede-21-ton-esrar (17.2.2012b) 2012c 
www.samanyoluhaber.com/gundem/Karayilan-Kurtler-Amerikancidir/206968/ 
(15.01.2013) 
www.serxwebun.org/arsiv/102/files/assets/downloads/publication.pdf (27.12.2012b) 
www.serxwebun.org/arsiv/14/files/assets/downloads/publication.pdf (23.12.2012a) 
www.serxwebun.org/arsiv/149/files/assets/downloads/publication.pdf (28.12.2012c) 
www.serxwebun.org/arsiv/150/files/assets/downloads/publication.pdf (28.12.2012d) 
www.serxwebun.org/arsiv/158/files/assets/downloads/publication.pdf (30.12.2012e) 
www.serxwebun.org/arsiv/159/files/assets/downloads/page0008.pdf (23.12.2012f) 
www.serxwebun.org/arsiv/196/files/assets/downloads/publication.pdf (03.01.2013a) 
www.serxwebun.org/arsiv/204/files/assets/downloads/publication.pdf 
www.serxwebun.org/arsiv/210/files/assets/downloads/publication.pdf (04.01.2013b) 
www.serxwebun.org/arsiv/218/files/assets/downloads/publication.pdf (08.01.2013c) 
www.serxwebun.org/arsiv/235/files/assets/downloads/publication.pdf (11.01.2013d) 
www.serxwebun.org/arsiv/244/files/assets/downloads/publication.pdf (11.01.2013e) 
www.serxwebun.org/arsiv/244/files/assets/seo/page33.html (25.12.2012h) 
www.serxwebun.org/arsiv/264/files/assets/downloads/publication.pdf (13.01.2013f) 
www.serxwebun.org/arsiv/280/files/assets/downloads/publication.pdf (14.01.2013g) 
www.serxwebun.org/arsiv/282/files/assets/downloads/publication.pdf (14.01.2013h) 
www.serxwebun.org/arsiv/299/files/assets/seo/page14.html (08.01.2013i) 
www.serxwebun.org/arsiv/306/files/assets/downloads/publication.pdf (16.01.2013k) 
www.serxwebun.org/arsiv/321/files/assets/downloads/publication.pdf (16.01.2013j) 
www.state.gov/j/ct/rls/crt/2011/195547.htm (08.11.2012) 
www.takvim.com.tr/GuneBakis/2010/01/15/iste_hukumetin_kurt_acilimi_paketi (03.02.2013) 
www.taraf.com.tr/haber/osmanlidan-bugune-kurtler-ve-devlet-5.htm (02.12.2012) 
www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf (20.02.2013b) 
www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html (24.02.2013c) 
www.tmmm.tsk.tr/anasayfa.htm (07.04.2013) 
www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiyedeki-korucu-sayisi-ve-aldiklari-maas-
54735.html (03.04.2013) 
www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1 (20.02.2013) 
www.ydh.com.tr/HD1629_pkk-komuta-merkezinin-ateskes-sonrasi-mesaji.html 
(15.01.2013) 
www.yenisafak.com.tr/yazarlar/AliBayramoglu/buyuk-devlet-hatalariyla-
yuzlesebilen-devlettir/7887 (02.02.2013) 
www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=1053129 
(17.12.2012a) 
www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=628867&keyfield=4D616F697374204B6F6DC3BC6E6973742050617274697369 (28.11.2012b) 
www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?newsId=574649 (20.11.2012c) 
www1.gantep.edu.tr/~bidb/index.php?option=com_content&view=article&id=111%3Asaylarla-nternetin-2011-yl&catid=18%3Ahaberler&Itemid=26&lang=tr (09.11.2012) 
www2.tbmm.gov.tr/d23/7/7-12607s.pdf (30.01.2013a) 

Yargıç, S. (2009) Terör Olgusunun Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Hukuku 
Üzerindeki Değiştirici Etkisi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal 
Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku ABD: İstanbul. 
Yavuz, C., Şahin, M. (2011) Terör ve Terörizmle Mücadele: PKK "Özeli" ve Çözüm Arayışları, Berikan Yayınevi: Ankara. 
Yıldırım, Z. (2010) Hukuksal Açıdan Terörizmin Finansmanı, Önlenmesi ve Vergisel Boyutu, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk ABD: İstanbul. 
Yılmaz, Ö. (2007) PKK Terör Örgütünün Siyasal Alan ve Legalleşme Faaliyetleri 
(1975-2006), Yükseklisans Tezi, Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü:  Ankara 
Yılmaz, S. (02.02.2013) "Bölücü Terör İle Mücadelede Gelinen Aşama", 
http://www.beykent.edu.tr/WebProjects/Uploads/bolucu%20teror%20ile%20mucadelede%20gelinen%20asama.pdf 
Yılmaz, U. (2008) "Tarihin Mülksüzleri", Red Dergisi, s. 22, ss. 12, 
www.youblisher.com/p/152024-RED-Sayi-22/ (15.12.2012). 
Yükseköğrenim Kurulu, (1985) Türkiye'de Terörün Sebepleri ve Hedefleri, Ankara. 

ÖZGEÇMİŞ 


Kişisel Bilgiler 
Adı Soyadı : Davut TAŞ 
Doğum Yeri ve Tarihi : Tarsus 1988 
Eğitim Durumu 
Diğer : Ziraat Bankası 20. Dönem Bankacılık Okulu 
Önlisans Öğrenimi : Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 
Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Bölümü 
Önlisans Öğrenimi : Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 
Sosyal Bilimler ve Davranış Bilimi Bölümü 
Lisans Öğrenimi : Mustafa Kemal Üniversitesi İktisadi ve İdari 
Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü 
Yüksek Lisans Öğrenimi : Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü Kamu Yönetimi ABD 
İletişim 
E-posta Adresi : tas_davut@hotmail.com 
Tarih : . .2014 

DİPNOTLAR;

77 Daha önceki konularda eğitim ile terörist olma arasındaki zayıf ya da güçlü bağlara yönelik rakamlar eğitimsizliğin terörist olmanın tek ve birincil nedeni olmadığını ortaya koymaktadır. Bu konu başlığı altında eğitime vurgu yapılması ise bölgedeki vatandaşların eğitimsiz kaldıklarında terörizme yöneldikleri varsayımı değil, eğitimsizliğin hak arama önündeki temel engel oluşu ve şiddete yatkınlığa neden olması ile ilgilidir. 
78 TMK'da terörizm yerine terör kavramı kullanılması nedeniyle burada ve ilerleyen başlıklarda terör diyerek bizim de kastettiğimiz kavram terörizmdir. 
79 Başkan Salim Dervişoğlu (E. Oramiral), Başkan Yardımcıları Sami Selçuk (Prof. Dr./Yargıtay Onursal Başkanı), İlter Türkmen (E. Bakan/Büyükelçi), 

     Kurul Üyeleri 
    
    Kutlu Aktaş (E. Bakan/Vali), 
    Oktar Ataman (E. Orgeneral), 
    Sabahattin Ergin (E. Koramiral), 
    Orhan Güvenen (Prof. Dr.), 
    Ali Karaosmanoğlu (Prof. Dr.), 
    Sönmez Köksal (E. Büyükelçi), 
    Çelik Kurtoğlu (Prof. Dr.), 
    Ersin Onulduran (Prof. Dr.),
    Güner Öztek (E. Büyükelçi), 
    Özdem Sanberk (E. Büyükelçi), 
    Necdet Yılmaz Timur (E. Orgeneral), 
    İlter Turan (Prof. Dr.), 
    Nur Vergin (Prof. Dr.).


***

TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ., BÖLÜM 29

TÜRKİYEDE TERÖRLE MÜCADELEDE PKK ÖRNEĞİ.,  BÖLÜM 29  

3.3.3. Ankara Strateji Enstitüsü: Kürt Sorununun Çözüm Mantığını Anlamak 

Rapor terör sorunu ile Kürt Sorunu iç içe geçmiş olsa bile, bu ikili arasında bir ayrıma gitmek kaçınılmaz olduğunu belirtmiş ve Kürt Sorunu'nun sosyal, siyasal, ekonomik, temel ve kültürel haklar boyutlarında ele alınması gerekliliği üzerinde durmuştur. 

Çözüm için öne sürülen başlıklar ise şunlardır (Kurubaş, 2012: 20-68): 

. Çözümün ön koşulu olarak etnik milliyetçi paradigmadan kurtulmak. Etnik sorunların en önemli kaynağını, temelde bu ulus-devletin etnik milliyetçi 
politikaları ve ona karşı aynı mantıkla hareket eden etnik grupların başlattıkları milliyetçilikler oluşturmaktadır. Buna göre devletin etnik milliyetçilik ve ulus-devlet modelini revize etmesi, gerçekçi olmayan "kültürel türdeşlik efsanesi"nden ve bunun yansıması olan norm ve uygulamalardan kurtulması, çözümün önkoşulu olarak kendini dayatmaktadır. Böylece Kürt Sorunu bağlamında en önemli sorunlardan biri ulus-devletin tek millet dayatması ve buna tepki olarak ortaya çıkan ve şiddetlenen etnik milliyetçi paradigmadır. 

Bu tepki ayrı kimlik ve statü amaçladıkça sürece kaçınılmaz olarak etnik milliyetçi karaktere (niteliğe ve yöntemlere) sahip olurlar ve doyumsuz bir şekilde yaşamını sürdürür. 

Bu açıdan etnik milliyetçi paradigmadan kurtulmak, bu paradigmayı ortaya çıkaran ve buna sahip olan devletin bundan vazgeçmesi ile mümkündür. Ayrıca çözümün odağında bu etnik milliyetçi hareketlerin talepleri değil, bu hareketlerin etkisi altına girebilecek etnik grubun ihtiyaç ve şikâyetleri olmalıdır. 
. Çözümün hareket noktası: "Kimlik ihtiyacı"nın karşılanması. Çözüm konusunda iki yanlış noktadan hareket edildiğini ileri sürebiliriz: 

Bunlardan ilki, "Kürt Sorunu'nu PKK'ya endekslemek". Bu, devletin güvenlik ihtiyacının karşılanmasını imkânsız kılarak çözüm yolunu tıkıyor. 

İkincisi, "hakları terörle mücadeleye endekslemek". Bu da Kürtlerin kimlik ihtiyacının karşılanmasını imkânsız kılıyor. Sorunun temelinde bir kimliğin algılanan bir tehdide karşı savunulması güdüsü yani "toplumsal güvenlik" yatmaktadır. Günümüzde çok boyutlu ve girift bir hâl almasına karşın özünde Kürt Sorunu, çoğunluktan farklı bir etnokültürel kimliğin korunması, güvence altına alınması, serbestçe, korkusuzca ifade edilebilmesi ve gereklerinin yapılabilmesi sorunudur. Bu sorunun temelinde bir kimliğin algılanan bir tehdide karşı savunulması güdüsü yani "toplumsal güvenlik" yatmaktadır. Toplumsal güvenlik sorunu sadece bir grubun kolektif güvenlik sorunu değil, aynı zamanda ve her şeyden önce bireysel düzeyde hissedilen bir insani sorundur. Dolayısıyla bireylerin kimliklerinin tanınması talebiyle harekete geçmelerine neden olan, doğal bir ihtiyaç olarak görülmesi gereken kimliğin kaybedilmesi korkusu ise, o halde Kürt Sorunu, öncelikli olarak bir "siyasi statü" meselesi değil, kimliğin korunması ihtiyacından kaynaklanan, insan hakları gibi doğuştan sahip olunması gereken kültürel haklarla ilgili son derece "insani" bir sorundur. Bu nedenle çözüm çabalarının odaklanması gereken asli ve acil yön siyasi değil, insani boyutta yatmaktadır. Kürt Sorunu'nda izlenecek stratejinin özünü, öncelikli olarak PKK ve terörün bitirilmesine dayalı arayışlar değil, Kürtlerin kimlik ihtiyacının karşılanması ve güvence altına alınması oluşturmalı. 

Çözüm bekleyen temel sorun budur. 
Bu halledilebilirse, PKK'nın varlık nedeni de, gerekçesi de ortadan kalkar. 

Belki bu sayede Kürt siyaseti de şiddetten arınabilir. Buna rağmen terör devam ederse, artık karşınızda hiçbir makul gerekçesi kalmayan saf bir güvenlik sorunu var demektir. Onun da gereği kendi bağlamında yapılır. 

. Çözümün olmazsa olmazı: Kültürel haklar. İddiamız o ki, halen herhangi bir muhataba ve müzakereye gerek olmaksızın tam, eksiksiz ve 
gecikmeden verilecek kültürel haklarla Kürt kimliğinin korunması ve güvence altına alınması sayesinde Kürt Sorunu'nun büyük oranda çözümü 
mümkündür. İnsan haklarının da bir parçası olan kültürel hakların temel amacı, vatandaşların bir kısmının yaşadığı toplumsal güvenlik sorununu 
ortadan kaldırarak etkin eşitliği ve toplumsal bütünleşmeyi sağlamaktır. Katılımcı ve çoğulcu demokrasi ile sosyokültürel farklılıkların barış içinde 
bir arada yaşadığı bir siyasal sistem ancak bu haklar sayesinde kâmilen mümkün olacaktır. Bu açıdan kültürel hakların dört aşamalı bir işlev 
görmesi beklenmektedir: Toplumsal Güvenliğin Sağlanması, Etkin Eşitliğin Sağlanması, Toplumsal Bütünleşmenin Sağlanması, Katılımcı 
Demokrasi ve Çoğulcu Toplumun İnşası. Sonuç olarak günümüzde artık kültürel farklılaşma, toplumda bir bölünme değil, zenginlik kaynağı ve 
öğesi olarak görülmekte, devletlerin demokratik nitelikleri ve insan haklarına saygı göstermeleri bu farklılıkların korunmasıyla ölçülmektedir. 
O nedenle artık etnik, kültürel, dilsel ve dinsel kimliğe saygı gösterilmesi, bu kimliklerin ifade edilmesi, korunması ve geliştirilmesini sağlayacak 
uygun şartların oluşturulması çoğulcu ve gerçek anlamda demokratik bir toplumun olmazsa olmazıdır. Türkiye'de de devlet bu aşamalara uygun 
biçimde hareket etmiş, azınlıktaki farklı kimliklere geçmişte inkâr, baskı ve asimilasyon politikaları uygulamıştır. Ardından da 1990 başlarında 
gönülsüz de olsa "tanıma" politikasına, 2000 ortalarından itibaren de kısmen "koruma" politikasına yakın durduğu görülmektedir. Ama 
uygulamaya yansıyan haliyle tanınan kültürel hakların kâh "hoş görme", kâh "saygı duyma" bağlamında "kontrollü ve isteksiz bir tanıma" 
politikasının ürünü olarak verildiği gözlenmektedir. Kültürel hakların bu tarz bir yaklaşım çerçevesinde verilmesi ise devletin Kürtlerin kimliklerini 
koruma konusunda samimiyetinin ve inandırıcılığının sorgulanmasına yol açmakta ve istenen etkiyi doğurmamaktadır. Dolayısıyla kültürel hakların 
Kürt Sorunu'nun çözümünde etkili olması isteniyorsa, bu hakların zoraki tanıma politikalarının parçası olmaktan kurtarıp, samimi ve istekli bir devlet desteğini içerecek biçimde, koruma politikası çerçevesinde, tam ve eksiksiz verilmesi gerekiyor. Kültürel haklarla bu sorunun çözülemeyeceği düşüncesi de bu yanlış uygulama yaklaşımından kaynaklanıyor. PKK tipi hareketlerin ve daha genel olarak Kürt milliyetçiliğinin kültürel haklarla yetinmesi zordur. Çünkü milliyetçi hareketlerin nihai amacı sadece "kimliği korumak ve hak elde etmek" değil, aynı zamanda bu kimliği tam güvence altına alarak istediği gibi şekillendirebileceği bir "statü elde etmek"tir. Sonuç olarak Kürt Sorunu'nda gelinen aşamaya ilişkin tespitleri de dikkate alarak şunu söyleyebiliriz: Devlet daha fazla gecikmeden tam ve eksiksiz olarak kültürel hakları vermeli. Zaman daralsa da halen çözüm asgari düzeyini ve olmazsa olmazını bunlar oluşturuyor. Kültürel hakların verilmesinde ne kadar geç kalınırsa, çözümün olmazsa olmazı da o oranda güçlü siyasi statü verilmesi olacaktır. Yani gecikme arttıkça Kürt milliyetçiliği güçlenecek, o güçlendikçe de statü talebinin niteliği değişecektir. 
. Çözüm yolundaki zorluk: Kürt milliyetçiliğinin statü talebi. Kürt Sorunu, kimlik ve kültürel haklar bağlamında çözüldüğünde PKK varlık nedenini büyük oranda kaybederek zayıflasa bile, tamamen ortadan kalkmayacak. 

Çünkü PKK aynı zamanda artık Kürt milliyetçiliğini de temsil ediyor ve onun en güçlü damarlarından birini oluşturuyor. Milliyetçi hareketlerin en önemli ayıraçlarından birisi ise, kendine ait olabildiğince bağımsızlaştırılmış bir yönetsel birim elde etme çabasıdır. Gerçekçi olmak gerekirse, bu talebi görmezden gelerek sorunun önemli bir yönünü halletsek bile tamamını çözmüş olmayız. Çünkü aldığı 2,5 milyon oyla Kürtlerin siyaset sahnesinde doğrudan yer almalarında PKK destekli BDP'nin çok önemli bir yeri var. Dolayısıyla çözüm için statü talebini Kürt milliyetçiliğini teskin edecek düzeyde karşılayan, ama devleti de teröre boyun eğen bir aktör pozisyonuna düşürmeyen bir yaklaşım benimsenmek zorunda. Ama nasıl? Bu soruya cevap aramadan önce Kürt siyasetinin dile getirdiği bu statü talebinin neden kaynaklandığını, neden buna ihtiyaç duyulduğunu anlamaya çalışmalıyız. Buna dair iki açıklama getirilebilir. 

İlki, kimliğin güvence altına alınmasının en kestirme ve en güvenilir yolunun statü elde etmek olduğu söylenebilir. Bugüne kadarki inkâr ve asimilasyon politikalarının ve kültürel haklar konusundaki isteksizliğin Kürt siyasetini bu noktaya getirdiği düşünülebilir. Statü talebinin nereden kaynaklandığına ilişkin ikinci açıklama ise, milliyetçiliğin doğası ve Self Determinasyon hakkı çerçevesinde yapılabilir. Bu açıdan ayrı statü arayışı Kürt milliyetçiliğinin kendi siyasi birimini oluşturarak kendi kendini yönetme isteğinden/çabasından kaynaklanıyor olabilir. Çünkü milliyetçilik, içinde ürediği toplumu bir "ulus ya da halk" olarak nitelediğinden, ne pahasına olursa olsun "Self Determinasyon hakkı"na dayanarak kendine ait bir siyasi birim arayışı içindedir. Bu nedenle Kürtsiyaseti de artık kültürel hak değil, siyasi statü arayışındadır. Fakat böyle 
bir anlayıştan kaynaklanan bir statü talebi optimum çözümün parçasını oluşturmamaktadır. Çünkü daha önce de söylediğimiz gibi, çözüm Kürt 
milliyetçiliğinin tatmininde değil, Kürtlerin tatminindedir. Bu açıdan Self Determinasyon hakkı zaten bir kültürel hak olmadığı gibi, çözüm dilinin 
parçası da değildir. Zaten BM Anlaşmasında geçen Self Determinasyon hakkı bütün ulus ya da halklar açısından mutlak geçerli olmadığı gibi, "birlikte yaşama yolları tüketilmeden" ve bunun sonucunda "birlikte yaşama imkânı kalmadan" dile getirilebilecek bir hak da değildir. Kürt siyaseti acaba nasıl bir statü talep ediyor? Bu konuda Kürt siyasetinin net ve tutarlı bir cevabı yok aslında. 1970'lerden bu yana siyasi-bölgesel özerklikten, federasyona, hatta "bağımsız, birleşik Kürdistan" söyleminde görülen ayrı devlet kurmaya kadar tüm seçenekler zaman zaman dile getirilmiştir. Bu konuda "bağımsız, birleşik Kürdistan" hedefiyle ayrılıkçı bir hareket olarak yola çıkan ve 1990'lardan itibaren bu hedefini terk ederek "Türkiye içinde çözüm aradığını" ilan eden, ama bununla tezat oluşturacak biçimde 2007 "KCK Sözleşmesi"yle farklı bir bağlamda yine "bağımsız, birleşik Kürdistan" hedefine yönelen PKK'nın taleplerine bakıldığında, içeriği çok da iyi tanımlanmamış, uygulanabilirliği hiç düşünülme miş, maksimalist talepler içeren bir söylemler ve kavramlar yığını karşımıza çıkmaktadır: "kurucu ulus olma", "demokratik cumhuriyet", "demokratik konfederalizm", "demokratik ekolojik toplum" ve nihayet "demokratik özerklik". Bu bağlamda "kendi kaderini tayin etme" (Self Determinasyon) değil, ama demokratikleşme ve çağdaş yönetişimin gereği olan yerel yönetimlerin güçlendirilmesi mantığı üzerinden "kendi kendine yönetim" (self-government) anlayışıyla bir statünün ortaya çıkması mümkündür. Bu, çözüm için bir zorunluluk olmasa da, kimliğin korunması ve güvence altına alınmasının en kestirme ve en sağlam yolu olabileceği gibi, kültürel hakların daha kolay hayata 
geçmesine ve bölgesel sorunların daha kolay çözülerek şikâyetlerin giderilmesine yardımcı olabilir. Zaten artık katılımcı demokrasi ve kültürel haklar, katı merkeziyetçi yapıların yumuşatılarak bir biçimde yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesini gerektiren bir üçüncü ayağa sahiptir. Türkiye'deki Kürtlerin yaşadığı bölgenin hemen bitişiğinde, Irak'ta "Kürdistan Bölge Yönetimi", İran'da "Kürdistan Eyaleti" varken, Suriye'de de yakın gelecekte benzeri bir yapılanma görünürken Türkiye'nin bu statü talebini bir biçimde teskin edecek adımlar atması gerekmektedir. Bu da bizi bir kez daha yerel yönetimlerin güçlendirilmesi meselesine getirmektedir. Yerel yönetimlerin 
güçlendirilmesi, üniter yapı içinde "idari ve mali" açıdan yerel yönetimlerin yetkilerinin arttırılması ya da özerkleştirilmesi biçiminde uygulanabileceği gibi, yine üniter yapı içinde "siyasi" açıdan belli yetkilerle donatılmış "özerk bölgesel yönetimlerin kurulması" şeklinde de uygulanabilir. Türkiye açısından her halükarda katı merkeziyetçi devlet anlayışından vazgeçilerek yerel yönetimlerin güçlendirilmesini öngören köklü bir reform Kürt Sorunu'nun çözümünü kolaylaştıracaktır. Anlamlı bir idari ve mali özerklik çerçevesinde yerel yönetimlerin güçlendirilmesi bu statü arayışını teskin edebilir ve PKK'nın varlık nedenini zayıflatacak bir araç olabilir. Zaten bu, devletin bu yolla katılımcı demokrasiyi derinleştirmesi, Kürt kimliğini güvence alması ve kültürel hakları hayata geçirmesi anlamına da geleceği için aslında PKK'nın tek varlık nedeni 
olarak kalacak statü talebinin gerekçesini de ortadan kaldıracaktır. 

Genel Değerlendirme 

Raporun Türkiye gerçeğine uygun olarak çözümün gerekliliğine, hareket noktasına, olmazsa olmaz koşuluna ve zorluğuna odaklandığı görülmektedir. Rapor çözümün başlangıcı olarak etnik milliyetçi paradigmanın ortadan kalkmasına vurgu yapmış ve tarafların bu milliyetçi algısının ayrıştırıcı ve çatışmacı yanını belirtmiştir. 

Bir bakıma Kürtler arasında etnik milliyetçi tavrın oluşumu öncelikle ulus-devlet sisteminin tekçi yapısında aranmalıdır. Nihayetinde etnik milliyetçilik, etnikliğin 
kapsadığı dil, kültür ve yaşayış gibi temel değerlerin ulus-devlet kıskacınca olduğu toplumlarda gelişmektedir. Bu bakımdan çözümün hareket noktası olan kimlik ihtiyacının karşılanması ve çözümün olmazsa olmazı olan kültürel hakların verilmesi ancak ulus-devletin ve etnik milliyetçiliğin yapısından kaynaklanan dayatmaların tasfiyesi ile mümkündür. 

Raporun, çözüme uygun olmayan paradigmaların ortadan kalkması sonrası başlangıç sayılan kimlik ihtiyacın karşılanması ise ulus-devlet içindeki etniklerin yok sayılmamaları ve güvence altında ifade edilebilmelerini belirtmektedir. Rapor Kürt Sorunu'nun temelinde bir insani ihtiyaç olarak kimlik sorununun yattığını ve Kürt Sorunu'nun ortadan kalkmasının güvenlik tedbirleri ile değil ancak doyurulmuş kimlik ihtiyacı ile mümkün olacağını ileri sürmektedir. Bu bağlamda kültürel haklar çözümün olmazsa olmazı olarak karşımızda durmaktadır. Kültürel hakların insaniliği ve böylece gayri siyasi oluşu Kürt Sorunu'nun da esasında gayri siyasi olduğunu ortaya koymaktadır. Kültürel hakların geçmişte bölünme kaygısının aksine bütünleştirici yanına vurgu yapıldığı bu raporda elbette en büyük handikap Kürt milliyetçiliğinin statü talebidir. 

Kürt milliyetçilerinin statü talepleri hem milliyetçiliğin doğası gereği bağımsız devlet hedefinden hem de Kürtlerin bağımsız bir devlet ile daha çok haklara sahip olacaklarına inanmalarından kaynaklanmaktadır. Bu bakımdan kültürel haklar ile PKK ve Kürt Sorunu zayıflatılsa da PKK'nın her dönemde farklı biçimlerdeki statü talebi varlığını sürdürecektir. Bu statü taleplerinin ise mali ve yönetsel bakımdan güçlendirilmiş ve merkezden daha bağımsız yerel 
yönetim birimleri ile karşılanması mümkündür. Raporun bu bilgiler ışığında Kürt Sorunu'nu salt terör ya da salt kültürel haklar noktasında görmemesi gerçekçi bir bakıştır. 

3.3.4. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu: 

Kürt Sorunu ve Demokratik Çözümü Konusunda Görüş ve Değerlendirmelerimiz 
DİSK PKK ve Kürt Sorunu'na eğilen ilk kurumlardan birisidir ve DİSK'in bu konudaki kongre kararları uzun geçmişi ile bu gün de etkisini sürdürmektedir. 2009 yılındaki Demokratik Açılıma da destek verdiğini ilan eden DİSK'in önerilerini sıralayacak olursak (Devrimci İşçi Sendikası [DİSK], 2010: 3-11): 

. Açılım kararlılıkla yürütülmeli, geri adım atılmamalıdır, 
. Bölge halkını ucuz işgücü deposu olarak gören çözümlere başvurulmamalı, bölgesel asgari ücret uygulamasına yönelik çalışmalara son verilmelidir, 
. Bölge’de başta sağlık ve belediyecilik olmak üzere çeşitli kamu hizmetlerinin bölge dilleri ile de verilmesini sağlayacak adımlar atılmalıdır, 
. Bölgede çeşitli yayın organlarının dağıtımının engellendiğini, demokratik kitle örgütlerinin faaliyetlerine müdahale edilip yasaklandığını, sendikal 
  faaliyetlerin dahi büyük zorluklarla sürdürüldüğünü dikkate alarak bu uygulamaların kaldırılması için mücadele edilmeli, 
. Bu bağlamda Olağanüstü Hal Uygulaması'na son verilerek bölgede yaşayanların ekonomik ve sosyal sorunlarının ortadan kaldırılmasına 
  yönelik kamusal uygulamalara hızla başlanmalı, 
. Eğitim kurumlarında Kürt dilinin kullanılması ve öğrenilmesinin önündeki tüm engeller kaldırılmalı, 
. Ekonomik, sosyal ve siyasal alanda, düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğünü engelleyen her türlü yasa ve uygulamaya derhal son verilmeli, 
. Koruculuk sistemi dağıtılmalı, 
. Örgütlenme ve ifade özgürlüğü geliştirilmeli ve bu alanlardaki dil yasağı kaldırılmalı, 
. Seçim barajı kaldırılmalıdır, 
. Silahlı örgütün silahsızlandırılması için süreç içerisinde bir genel af çıkarılmalı, af sürecinde, toplumsal hassasiyetler dikkate alınmalı, tüm 
  toplumsal kesimlerin görüşü önemsenmeli ancak toplumu gerecek ve kutuplaştıracak tartışmalardan kaçınılmalı, 
. Sorunun çözümü için bölgenin kalkınması ve bölge halkının refahı çok önemlidir. Bu nedenle bölgede toprak reformu gerçekleştirilmeli, bölgenin 
  ekonomik kalkınması için bölgeye yönelik kamu yatırımları arttırılmalı, ekonomik ve sosyal yardımlar erzak ve eşya dağıtımı tarzında değil, 
  ihtiyacı olan ailelere asgari gelir desteği sağlanarak gerçekleştirilmeli, sağlık ve temel eğitim hizmetleri parasız sağlanmalı, böylece yoksulluk azaltılmalıdır, 
. Türkiye’de her alanda özgürlükleri, insan haklarını ve demokrasiyi geliştirecek yeni bir Anayasa hazırlanmalı, toplumun çoğulcu yapısı 
  anayasa, yasalar ve kurumlar nezdinde karşılığını bulmalıdır, 
. Herkesin dilini, kültürünü, inancını özgürce yaşayabileceği "Türkiye Cumhuriyeti Yurttaşlığı" kabul edilmelidir, 
. Yerinden yönetim ve katılımcı demokrasi uygulamaları geliştirilmeli, kendi hayatına dair konularda, katılımcı demokrasinin de bir gereği olarak, bölge halkının söz sahibi olması sağlanmalı, sivil toplum diyalogu geliştirilmelidir. 

Raporun özetle, dil kullanım özgürlüğüne, bölgesel istihdam ve gelişmeye, kültürel haklara, demokrasiye, koruculuğunun kaldırılması ve bölgenin 
normalleşmesine, anayasadaki yurttaş tanımının değişimine, PKK militanlarına af getirilmesine ve yerel yönetimlerin daha özgür ve daha bağımsızlaşmasına vurgu yaptığı görülmektedir. Bu bağlamda raporun Kürt Sorunu algısının kültürel ve bölgenin geliştirilmesi yönünde ise ekonomik düzenlemelere vurgu yaptığı 
anlaşılmaktadır. 

Raporun PKK'nın ortadan kalkması yönünde etkin bir önerisi bulunmamakla beraber bu durumun kısıtlanan kültürel haklar ve geri kalmışlık nedenli görülen Kürt Sorunu ile PKK'nın ayrı düşünülmemiş olmasına bağlayabiliriz. Böyle olunca Kürt Sorunu'nu ortadan kaldırmaya yönelik önlem ve düzenlemeler PKK için de geçerli görülmüş ve PKK'nın ortadan kalkması için gerekli düzenlemelerden söz edilmemiştir. Fakat Kürt Sorunu'nun ortadan kalkmasının PKK'yı da bitireceğini 
düşünmek PKK'nın geçmişi ve günümüzdeki karmaşıklığı göz önüne alındığında kesin bir yargı olamaz. Sonuç olarak rapor Kürt Sorunu algısının kültürel haklar ile ekonomik gelişmişlik ekseninde değerlendirmiş ve bu eksenindeki önerilerini Kürt Sorunu ve bu bağlamda PKK terörünün çözümü olarak sunmuştur. 

3.3.5. Stratejik Düşünce Enstitüsü: Kürt Sorunu Çözüm için Öneriler 

"Kürt Sorunu: Çözüm İçin Öneriler" başlığını taşıyan ve 22 Ocak 2011 tarihinde Ankara'da gerçekleştirilen etkinlik, konuyla yakından ilgili akademisyen, 
siyasetçi ve kanaat önderini yuvarlak masa etrafında bir araya getirmiştir (Stratejik Düşünce Enstitüsü [SDE], 2011: i). Bu şekilde zenginleştirilen rapor Kürt Sorunu'na daha net ve geniş perspektifte öneriler içermektedir. 

SDE'nin raporunda Kürt Sorunu'nun esası üç aşamalı olarak şöyle (SDE, 2011: 7) tarif edilmiştir: 

1. Cumhuriyetin tek dilli-tek uluslu olarak kurulmasıyla ilgilidir. 
2. Bu bahsedilen duruma itirazla ilgilidir. 
3. Bu itiraza silahın müdahil olmasıyla ilgilidir. 

SDE'nin bu şekilde Kürt Sorunu'nu ulus-devlet ile etnisitenin çatışması perspektifinde ele aldığı görülmektedir. Raporun bu perspektifte mevcut durumu, sorunun ortadan kalkması manasında avantajlı görmüş ve çözüm sürecinde somutlaşan tartışmalar olarak "Demokratik Özerklik" veya "Yerel Yönetimler Reformu" ile eğitimde anadilin kullanılmasına dikkat çekmiştir. 

Rapor Kürt Sorunu'nu ve böylece PKK'yı bitirecek sürecin yönetiminde atılması gereken adımlara ilişkin şunları (SDE, 2011: 15-24) önermiştir: 

1. Çatışmazlık Ortamının Korunması ve Şiddetsizlik Halinin Devamı: Süreci ilerletebilmek bakımından, silahların devreye girmesi mutlak surette 
engellenmeli ve çatışmama durumu muhafaza edilmelidir. Zira çatışmasızlık, demokratik çözümü zorlaştıran karşılıklı milliyetçiliklerin sönmesine, barışın inşası için gerekli olan reformların müzakere edilmesine ve sonraki aşamalarda yapılacaklar için toplumun hazırlanmasına imkân sağlar. 

2. Perspektif ve Dil: Kürt Sorunu konusunda ilk kez yaygın bir iyimserliğin egemen olduğu bir atmosfer ve çözüme ilişkin her türlü fikrin ifade edildiği bir müzakere atmosferi mevcuttur. Evrensel tecrübeyi göz önüne alan hak temelli bir perspektife uygun bir dil ve müzakere tarzı geliştirilmelidir. Bu bağlamda, açılım politikasının yürütülmesi sürecinde hiçbir talep peşinen reddedilmemeli, tersine, -anadilde eğitim talebinde olduğu gibi- kamusal müzakereye açılmalıdır. "Tek devlet, tek bayrak, tek vatan" gibi, son seksen yılın homojenleştirme politikasını çağrıştıran ve dolayısıyla Kürtler arasında olumsuz çağrışımları olan slogan ve söylemlerden kaçınılmalıdır. Aynı şekilde, "Teröristbaşı", "terör örgütü" veya "bölücü örgüt" gibi uzlaşma atmosferine zarar verici tanımlamalardan kaçınılmalı ve mümkün olduğunca değer yargısı içermeyen, nötr bir dil kullanılmalıdır. 

3. Sorunu Depolitize Edecek Üçüncü Bir Gücün İnşası: Sorunu "depolitize etmek", atılması gereken adımları siyasi öfke ve tarafgirlik duygularının 
ötesinde serinkanlı bir zeminde ele alabilmeyi ifade etmektedir. Bunun başarılması ise, çatışmaların doğrudan tarafı olmayan, dolayısıyla sorunun 
tartışılmasında ve çözüm perspektifinin geliştirilmesinde tansiyonu düşürecek ve konuyu soğutarak daha kolay ele alınmasını sağlayacak "üçüncü güç"ün devreye girmesini gerektirmektedir. Buradaki üçüncü güç, soruna şimdiye kadar doğrudan taraf olmamış, ama ondan etkilenen ve müdahil olmasıyla birlikte çözümün önünü açabilecek kesimler, âkil insanlar ve Cumhurbaşkanı’dır. 

4. Güven Arttırıcı Adımların Devamı: Seçimlere kadar geçecek olan zaman kritik öneme sahip olacaktır. Özellikle de Öcalan'ın somut bir gelişme 
olmadığı taktirde aradan çekileceğine ilişkin uyarısıyla Bölge'de gerilimin dozunun arttığına ilişkin duyumlar, içinde bulunduğumuz sürecin iyi 
değerlendirilmesinin gereğine işaret etmektedir. 

5. Yerel Yönetim Reformunun Gündeme Alınması: Önceki Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezer tarafından veto edilen kamu yönetimi reformuna ilişkin 
yasal düzenleme, sadece Kürt Sorunu'na çözüm bakımından değil, ülkenin ademimerkeziyetçi bir reorganizasyon ihtiyacına cevap verecek olması 
bakımından da önemliydi ve bu önem bugün de geçerlidir. Özellikle de PKK-BDP çizgisinin "demokratik özerklik" kapsamında dile getirdiği bazı taleplerle AB Sürecinin gerektirdiği yerel yönetimler reformunun buluşturulması için bir dizi sempozyum veya konferanslar düzenlenmeli ve bu konuda genel bir mutabakatın oluşması için çaba sarf edilmelidir. 

6. Anadilde Eğitime İlişkin Talep Doğrultusunda İrade Ortaya Koymak: Çalıştayda en fazla dile getirilen hususlardan biri, Kürt Sorunu'nda bugün 
anadil meselesinin vazgeçilmez bir talep olarak belirginleştiği ve bu talebi karşılamaya yönelik adımların önemli olduğuydu. Dolayısıyla Kürt meselesine yönelik bir çözüm planı, her şeyden önce, anadilinin, başta eğitim olmak üzere, kamusal makamlarla olan ilişkilerde kullanılması talebini karşılamalıdır. 

Özetle rapor Kürt Sorunu'nun çözüm anahtarı olarak kültürel taleplerin karşılanmasını, şiddetsizlik halinin devamını, diyaloğu ve yerel yönetimlerin daha da özerk ve güçlü hale getirilmesini ifade etmiştir. Raporda ifade edilen kültürel hakların verilmesi esasında sürecin devamlılığına ve Kürt Sorunu'nun ortadan 
kalkmasına engel teşkil etmezken yerel yönetimler konusundaki öneriler oldukça radikaldir. Çünkü BDP’nin talep ettiği özerkliğin ana hatlarını şöyle resmetmek 
mümkündür: Türkiye, idari ve siyasi bakımdan 25 farklı bölgeye ayrılacaktır: 

Bu ayrım, etnik bir temelde olmayacak -yani sadece Kürt coğrafyasına dayanmayacak- bütün ülkeyi kapsayacaktır; bölge meclisleri oluşturulacak ve meclisler -anayasada güvence altına alınan yetkileri kapsamında- bölge ile ilgili idari, siyasi ve iktisadi bakımlardan asıl yetkili organlar olacaktır (SDE, 2011: 7). Esasında yerel yönetimlerin yetki ve statü bağlamında durumu ya da özerkliğin kıstasları belirsiz başlıklar olarak önümüzde durmaktadır. Rapor yerel yönetimlerin reorganizasyonundan söz ederken BDP'nin yerel yönetim reformundan anladığı kuşkusuz çok farklıdır. Ayrıca rapor anadilde eğitimin üstünde önemle durmuştur. 

Rapor PKK ve Öcalan'a çözümleyici güç olarak bakmış ve çözüm sürecinde bu iki faktörle devletin arasında bir barış ve saygı çerçevesi kurulmasına vurgu 
yapmıştır. Öcalan'a yönelik olumsuz tasvirlerin kullanılmamasını dikkat çekmesine bu açıdan bakmak gerekir. Böylece rapor diğer raporların önerilerine benzer öneriler sunmasına rağmen radikal görüşleri ile önemlidir. 


30. CU  BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR..,,

***