Paris'te metro Hizmete girdi - 1900,
Paris Metrosu
Paris'in sembollerinden biri haline gelen Paris Metrosu, öncelikle şehir merkezinde yeralan istasyonları ve Art Nouveau'dan etkilenerek inşa edilmiş mimari yapısıyla dikkatleri üzerine çeker. Toplamda 211 km uzunluğundaki bu hızlı aktarma sistemi, 16 hatlıdır. Hatlar 1'den 14'e kadar numaralandırılmıştır ve iki tane de 3bis ile 7bis adı verilmiş küçük hat mevcuttur. Bunlar önceleri 3. ve 7. hatların birer kollarıyken daha sonra bağımsız birer hatta dönüşmüşlerdir. Mimar Hector Guimard tarafından tasarlanan istasyon girişlerinin 86'sı, orijinal hallerini günümüzde de korumaktadır.
1845 Yılında, Paris, şehir yönetimi ve demiryolu şirketleri, şehir içi bir demiryolu ağı kurmayı planlıyorlardı. Bu dönemde ortaya atılan iki farklı görüş, çeşitli tartışmalara ve bunun sonucunda da gecikmelere neden oldu. Demiryolu şirketlerinin kabul ettiği görüş, Londra'nın da uygulamasını yaptığı şekilde, varolan şehir hatlarına yeni yapılacak yeraltı şebekesinin eklenmesiydi. Şehir yönetiminin görüşü ise tam tersi olarak varolan hatla hiçbir bağlantısı olmayan, tamamen yeni ve bağımsız bir şebeke kurmaktı.
İki taraf arasında 1856'dan 1890'a kadar süren bu anlaşmazlık, şebekenin yapımını engelledi.
| Bu süre içerisinde Paris şehrinde hızla artan nüfus ve meydana çıkan trafik problemi, şebekenin inşa edilmemesi durumunda bu sorunların altından kalkılamayacağı gerçeğini ortaya koydu ve nihayetinde 1986'da yapım çalışmalarına başladı. |
Paris Metrosu'nun başlangıç hattı 1900 yılında, Dünya Fuarı Evrensel Sergisi sırasında törenle açıldı. Sistem, 1. Dünya Savaşı'nın patlak vermesine kadar çok çabuk genişledi ve metro ağının çekirdeği, 1920'de tamamlandı. Şehir merkezi sınırlarından dışarı, komşu banliyölere giden ilk uzantıların yapımı ise 1930'larda tamamlandı. Ayrıca Hat 11 de bu dönemde tamamlandı. Otomobil çağı (1950-1970 yılları arası) sırasındaki duraklamadan sonra ise diğer birçok banliyö de uzantılarla hatlara dahil edildi.
Teknik kararlar, orjinal ağın dizaynına, istasyonlar arasındaki mesafelere, az sayıda yolcu profilli trenlere ve uzantıları belirleyen limitlere göre alındı. İlave taşıma kapasiteleri, ve büyüyen tranway ağı, 1960'lardan itibaren oluşturulan Regional Express Network (RER) ağıyla desteklendi. Bununla beraber 20. yüzyılın sonunda Paris Metrosu, RER ağına ait Hat A'nın yükünü hafifletmek amacıyla tam otomatik olan Hat 14'ün açılışını yaptı. Hat 14, 70 yıl aradan sonra RER değil de Metro tarafından açılan ilk hat oldu. Sürücüsü olmayan bu hattaki trenlerde, intihar girişimlerini engellemek amacıyla özel pencereler kullanıldı.
Metro ağı, geçmişte ve günümüzde bazı kazalara da sahne olmuştur. 10 Ağustos 1903'de çıkan yangında 84 kişi hayatını kaybederken, alınan önlemlerle uzun süre bu tür bir facia yaşanmamıştır. 30 Ağustos 2000'de hızdan ve kontrolün kaybolmasından kaynaklanan bir problem nedeniyle, Notre-Dame-de-Lorette İstasyonu'nda 24 kişi hafifçe yaralanmıştır. Son olarak ise 6 Ağustos 2005'de ise Simplon İstasyonu'ndaki bir trende kısa devre sonucu meydana çıkan yangında, 19 kişi yaralanmıştır.
Paris Metropolitan Railway Company (CMP) adındaki, bu ulaşım ağının büyük kısmını işleten şirket, kısaca Métropolitain olarak bilinmektedir. İlk birkaç yıl içinde bu isim Metro olarak kısaltılmıştır. Günümüzde ise işletmesini, RER ağının bir kısmını, ayrıca Paris'deki ve çevre banliyöler arasındaki otobüs ve tranvay hatlarını da işleten "Régie autonome des transports parisiens" adında kamuya ait bir taşımacılık şirketi üstlenmiştir.
Bugün Paris Metrosu günde ortalama 4,5 milyon yolcuyu taşımaktadır ve 62'si başka hatlara bağlantı sağlayan, 297 adet istasyonla hizmet vermektedir.
Trenler, ağa bağlı her istasyonda yılın her günü sabah 05:00 ile gece 01:00 arasında hizmet verirler. Aralık 2006'dan itibaren ise cumartesi geceleri ve tatil öncesi gecelerde, saat 02:15'e kadar hizmet vermeye başlamışlardır. 2007 Aralığından itibaren cuma geceleri de istasyonların 02:15'e dek açık kalması planlanmaktadır.
Yeni Yıl, the Fête de la Musique (Müzik Günü) ya da Nuit Blanche (Beyaz Gece) gibi özel günlerde ise şebeke kısmi olarak tüm gece açıktır. Bu durum sadece ana istasyonlara ve hatlara (1,2,4,6), RER hatlarındaki bazı istasyonlara ve otomatik hatta (14) ait tüm istasyonlara özeldir.
Standart geçiş için kullanılan tek bilete "t" (ticket) adı verilir. Bu bilet, tüm Metro'da ve RER'in 1. bölgesinde 2 saat boyunca geçerlidir. Tek parça olarak (1.40 Avro) satın alınabildiği gibi 10'u bir arada olan şekliyle de (10.90 Avro) alınabilmektedir. Limitsiz olarak kullanılabilen paso çeşitleri de vardır. Haftalık ve aylık olarak bulunabilen pasoya "Carte Orange", günlük olanına ise "Mobilis" denmektedir. Yıllık olanının (İntegrale) yanı sıra, bir de Paris’e gelen ziyaretçilerin sıklıkla kullandığı 2-3 ya da 5 günlük pasolar mevcuttur ki bunlara da "Paris Visite" denmektedir.
2001 yılından itibaren, kademeli olarak bir gün tamamen carte orange’ın yerini alacak olan “Navigo Pass” hizmete girmiştir. Bunlar aylık ve ya haftalık olarak yeniden doldurulabilen kişiye özel biletlerdir. Diğerlerinden farklı olarak manyetik yapılı olmayan bu biletler RFID alt yapılı ve temas gerektirmeyen akıllı kartlardır.
Normal biletlerle ve ya pasolarla Metro girişlerine giren yolcular turnikeye girmeden önce biletlerini makinaya sokarlar ve geçtikten sonra da makinadan çıkan bileti alırlar. Yolculuk boyunca yanlarında taşımaları gereken bu bilet istendiğinde görevlilere gösterilmelidir. Navigo Pass kullanımında ise kartın turnikedeki sensore yaklaştırılması yeterlidir hatta yeterince yaklaştırıldığında makinanın okuması için cüzdandan çıkartılmasına bile gerek kalmamaktadır.
100 YIL SONRA TÜRKİYE MİZ.. METRO YAPTIK DİYE ÖVÜNÜYORUZ
***
