12 MART 1971 MUHTIRASI ARAŞTIRMA RAPORU. BÖLÜM 32

12 MART 1971 MUHTIRASI ARAŞTIRMA RAPORU. BÖLÜM 32

1979 

2 Ocak 1979: Kahramanmaraş olaylarında yeteri kadar etkili olamamakla suçlanan İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı istifa etti. 

3 Ocak 1979: 42 milyonluk Türkiye’de, sadece 4 milyon kişinin vergi ödediği açıklandı. 

12 Ocak 1979: İçişleri Bakanlığı’na CHP Sakarya Senatörü Hasan Fehmi Güneş atandı. 

24 Ocak 1979: Ortak Pazar, Türkiye’ye acil yardımı görüştü. AET Komisyonu Türkiye’ye verilen kredilerin iki katına çıkarılmasını kararlaştırdı. 

30 Ocak 1979: Amasya Taşova Cumhuriyet Savcısı, kimlikleri belirlenemeyen kişilerce öldürüldü. 

1 Şubat 1979: Milliyet Gazetesi Başyazarı ve Genel Yayın Müdürü Abdi İpekçi, İstanbul Nişantaşı’nda evinin önünde otomobilinin içindeyken tabanca ile öldürüldü. Cinayeti daha Sonradan Mehmet Ali Ağca’nın işlediği tespit edildi. Ağca tutuklandı, yargılanırken cezaevinden kaçtı. Uzun yıllar sonra İran’a dönen İmam Humeyni’yi Tahran’da 2 milyon kişi karşıladı. 

21 Şubat 1979: CHP Genel Merkezi bombalandı. Adana, Ankara ve Kars’ta meydana gelen olaylarda toplam 7 kişi öldü. 

25 Şubat 1979: Dünyada yaşanan petrol bunalımı Türkiye’yi derinden etkiliyor. Akaryakıt karneye bağlandı, kriz had safhada. Yunanistan’dan mazot istendi, olumsuz yanıt verildi. 

13 Mart 1979: Yunanistan, NATO’nun askeri kanadına döndü. 

15 Mart 1979: Türkiye’de CENTO’dan çekildiğini açıkladı. 

27 Mart 1979: Yeşilköy Hava alanına döviz yokluğundan dolayı pist lambası alınamadı, pilotlar günlerce Havaalanına kör iniş yaptılar. 

1 Nisan 1979: İran İslam Cumhuriyeti kuruldu. 

7 Nisan 1979: Türkiye Emekçi Partisi Genel Başkanı Mihri Belli, İstanbul 
Sultanahmet’teki parti merkezine giderken yaylım ateşine tutularak ağır şekilde yaralandı. 

9 Nisan 1979: CIA hesabına casusluk yaptığı öne sürülen MIT İstihbarat Başkan 
Yardımcısı emekli Albay Sebahattin Savaşman 17 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum oldu. 

18 Nisan 1979: Adana’da militanlar, gözaltına alınan 5 arkadaşlarını 

1 Mayıs 1979: İstanbul’da, partililer ile beraber sokağa çıkan TİP Genel Başkanı Behice Boran ve TSİP Genel Başkanı Ahmet Kaçmaz gözaltına alındılar. İstanbul’da sokağa çıkma yasağını ihlal eden 1059 kişi gözaltına alındı. 

2 Mayıs 1979: Gözaltına alınanlardan 415’i serbest bırakılırken, 644 kişi savcılığa sevk edildi. 

8 Mayıs 1979: Mersin Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Halit Velioğlu ve eşi evlerinde, biri bayan üç terörist tarafından öldürüldü. 

10 Mayıs 1979: IMF ile anlaşma sağlanamadı. Kredi umutları söndü. 

11 Mayıs 1979: İstanbul Ataköy’de, NATO görevlisi 3 Amerikalı asker silahlı saldırıya uğradı, biri öldü, biri yaralandı. 

14 Mayıs 1979: TÜSİAD gazetelere ilan vererek, Ecevit Hükümetinin çekilmesini istedi. 

15 Mayıs 1979: Brüksel’de yapılan NATO toplantısında Milli Savunma Bakanı Neşet Akmandor: “Gerekli askeri yardımı alamayan Türkiye’den, bundan sonra bir şey beklemeyin” dedi. 

1 Haziran 1979: Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Dev-Genç’i kapattı. 

4 Haziran 1979: Kahramanmaraş olaylarının sanığı 803 kişinin duruşması Adana’da başladı. 330 sanık için idam isteniyor. 

11 Haziran 1979: IMF’nin şartlarını kabul ettik. Devalüasyon yapıldı, dolar 47.10 lira. 

30 Haziran 1979: Ankara’da MHP Genel Merkezine bomba atıldı, makineli tüfeklerle tarandı, 2 kişi öldü. 

13 Temmuz 1979: IMF ile Londra’da anlaşma imzalandı. Borçlarımız ertelendi. 

19 Temmuz 1979: IMF, 320 milyon dolar krediyi onayladı. 

30 Temmuz1979: AP Urfa Milletvekili Mehmet Celal Bucak ve yakınlarının iftara davet edildiği Hilvan ilçesinin Kırbaç köyündeki ev, otomatik silahlı 20 kişi tarafından tarandı, 4 kişi öldü, 11 kişi yaralandı. 

1 Ağustos 1979: 2 gün önce Kırbaç köyünde baskına uğrayan Bucak aşireti, Siverek’te bir köyü bastı, 2 kişi öldü, 10 kişi yaralandı. 

6 Ağustos 1979: Adana’da Hacı Ömer Sabancı Kültür Sitesi’ne bomba atıldı, 3’ü çocuk 4 kişi öldü. İlaca %100 zam yapıldı. 

18 Ağustos 1979: Demirel, ‘Apoculara karşı’ Cumhurbaşkanı Korutürk’ten tedbir istedi. 

21 Ağustos 1979: Komutanlar Güneydoğu’ya gittiler. Demirel TBMM’de yaptığı 
konuşmada, “Güneydoğu’da Devletin yerini Apo almış.” dedi. 

22 Ağustos 1979: Bugün Ramazan Bayramı ancak tüm Yurtta anarşik olaylar hız kesmeden devam ediyor. 

29 Ağustos 1979: Son 1 ay içerisinde 17 kişinin öldürüldüğü Siverek’ten, halk göç etmeye başladı. 

28 Eylül 1979: Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul, ülkücü olduğu öne sürülen teröristlerce şehit edildi. 

5 Ekim1979: Hafta Sonu Gazetesi, Artist Aynur Aydan ile olan ilişkisini açıklayınca, İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş istifa etti. 

16 Ekim 1979: Başbakan Bülent Ecevit istifa etti. 

18 Ekim 1979: Hükümeti kurma görevi AP Lideri Demirel’e verildi. 

21 Ekim 1979: Kızılay Kan Merkezi tarafından dağıtılan hastalıklı kanlar yüzünden 30 kişinin öldüğü açıklandı. 

24 Ekim 1979: Sıkıyönetim 19 ilde 2 ay daha uzatıldı. 

27 Ekim 1979: İstanbul Bayrampaşa’da bir kahvehane tarandı, 6 kişi öldü, 6 kişi de yaralandı. 

12 Kasım 1979: AP Lideri Demirel, MHP ve MSP’nin dışarıdan desteklediği azınlık Hükümeti’ni açıkladı. 

19 Kasım 1979: Gazeteci İlhan Darendelioğlu, İstanbul’da öldürüldü. 

20 Kasım 1979: Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Ümit Yaşar Doğanay öldürüldü. 

25 Kasım1979: Mehmet Ali Ağca, askeri cezaevinden kaçtı. AP azınlık Hükümeti, MHP, MSP ve CHP’den ayrılan bazı milletvekillerinin desteğiyle güvenoyu aldı. 

26 Kasım 1979: İstanbul’da TOB-DER’Ii 1 öğretmen ile 4 işçi öldürüldü. 

28 Kasım 1979: - Urfa’nın Hilvan ve Siverek ilçelerinde gizli bir Kürt partisi kuran 242 Apocu yakalandı. 

1 Aralık 1979: Başbakan Demirel tarafından, Başbakanlık Müsteşarlığı’na Turgut Özal atandı. 

4 Aralık 1979: Kırıkhan’da 8 kişilik bir alevi ailesi, benzin dökülerek yakıldı. 

7 Aralık 1979: İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Cavit Orhan Tengil, 4 terörist tarafından kurşunlanarak öldürüldü. 

10 Aralık 1979: 52 ilin Emniyet Müdürü değiştirildi. 

15 Aralık 1979: İstanbul Beşiktaş’ta bir kahvehaneye bomba atıldı, 5 kişi öldü, 19 kişi yaralandı. 

23 Aralık 1979: Bugün meydana gelen anarşik olaylarda toplam 9 kişi öldü. 

1980 

2 Ocak 1980: Komutanların Hükümete bir uyarı mektubu verdiği ileri sürüldü ancak mektubu kimse sahiplenmedi. Diyarbakır Belediye Başkanı Mehdi Zana hakkında, bölücülük ve Kürt propagandası yaptığı gerekçesiyle dava açıldı. 

5 Ocak 1980: Demirel, Ecevit’in ‘AP-CHP işbirliği’ önerisini reddetti. 

16 Ağustos 1980: Adalet Bakanlığı’nda bazı önemli dosya ve belgelerin çalındığı 
açıklandı. 

24 Ocak 1980: Ünlü “24 Ocak Kararları” alındı. IMF’nin isteklerini kabul edildi. 
Devalüasyon sonucu dolar 70 lira oldu. 

21 Şubat 1980: Büyük turizm acentesi TUI, yaşanan anarşi ortamı ve can güvenliği olmadığı gerekçesiyle Türkiye’yi kara listeye aldığını açıkladı ve yapılmış olan rezervasyonların yaklaşık yarısını iptal etti. 

9 Mart 1980: Genelkurmay başkanı Org. Kenan Evren, Cumhurbaşkanlığına aday olacağı söylentilerini yalanladı. 

21 Mart 1980: Nevruz Bayramı nedeniyle yurdun çeşitli yerlerinde çıkan olaylarda 8 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı. 

23 Mart 1980: TBMM’de Cumhurbaşkanlığı seçimi, aday bulunamadığı için yapılamadı. 

26 Mart 1980: TBMM’de Cumhurbaşkanlığı seçimleri için turlara başlandı. Yapılan ilk turda bağımsız aday Nurettin Yılmaz 80 oy aldı. 

1 Nisan 1980: Van Cezaevi’nde 58 mahkum, kazdıkları tünelden kaçtı. 

2 Nisan 1980: Devalüasyon yapıldı. Dolar 75 lira oldu. 

5 Nisan 1980: Ortadoğu Gazetesi yazarı İsmail Gerçeksöz, solcular tarafından öldürüldü. 

6 Nisan 1980: Eskişehir’de DİSK’in düzenlediği mitingde çıkan olaylarda 5 kişi öldü, 4 kişi yaralandı. 

7 Nisan 1980: 7 yıllık görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, törenle Çankaya Köşkü’nden ayrıldı. Cumhuriyet Senatosu Başkanı Ihsan Sabri Çağlayangil, Cumhurbaşkanı Vekili oldu. 

12 Nisan1980: Yazar Ümit Kaftancıoğlu, Müslüman Kardeşler Birliği adlı örgüt tarafından öldürüldü. 

22 Nisan 1980: Sağmalcılar Cezaevi’nden de 23 mahkum kaçtı. 

5 Mayıs 1980: Anayasa Mahkemesi, Türkiye Emekçi Partisi’ni kapattı. 

28 Mayıs 1980: MHP Milletvekili ve eski Bakanlardan Gün Sazak öldürüldü. 

10 Haziran 1980: Bu yıl içinde 8. kez devalüasyon yapıldı. 

23 Haziran 1980: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Yardımcısı Bülent Demir, Müslüman Kardeşler Birliği adlı örgüt tarafından öldürüldü. 

28 Haziran 1980: Adana Cezaevi’nde 16 mahkum, kazdıkları tünelden firar ederken Güvenlik Güçlerinin fark etmesi sonucu çatışmaya girdiler, 4 mahkum öldü, diğerleri kaçmayı başardı. 

3 Temmuz 1980: TBMM’den güven isteyen Demirel, 214 red, 227 kabul oyu aldı. 

4 Temmuz 1980: Cumhurbaşkanlığı seçimleri bir türlü sonuca bağlanamıyor. Partiler arasında en ufak bir uzlaşma ümidi görünmüyor. Bunalım Devleti derinden etkiliyor. 

5 Temmuz 1980: Çorum ateşler içinde. Alevi-Sünni çatışması çıktı. Olaylarda 3 kişi öldü, 30 kişi yaralandı. 

6 Temmuz 1980: Çorum’da olaylar yatıştırılamadı, çatışmalar devam ediyor. Kente askeri birlikler gönderildi. Askerler yollara barikatlar kurdu. Sokağa çıkma yasağı kondu. 

7 Temmuz 1980: Çorum’da çatışmalar devam ediyor. Ölü sayısı 20’ye çıktı. 

8 Temmuz 1980: Polis ve Asker Çorum’a hakim olabildi, şehirde azda olsa sükunet sağlanabildi. 

9 Temmuz 1980: Fatsa’da 2 Astsubay, DEV-YOL’cular tarafından kuşatıldı. 

10 Temmuz 1980: Fatsa’da gerginlik doruk noktasında, çatışmalar devam ediyor. Komando birlikleri şehri kuşattı. - Çorum’da çatışmalar sona erdi, toplam ölü sayısı 25. 

12 Temmuz 1980: Güvenlik Kuvvetleri Fatsa’ya hakim oldu. 200’den fazla kişi gözaltına alındı. 

16 Temmuz 1980: CHP İstanbul Milletvekili Abdurrahman Köksaloğlu öldürüldü. 

19 Temmuz 1980: Eski Başbakanlardan Nihat Erim, solcu teröristlerin düzenlediği bir suikast sonucu öldürüldü. 

22 Temmuz 1980: DİSK eski Genel Başkanı ve Maden-İş Sendikası Başkanı Kemal Türkler öldürüldü. 

6 Ağustos 1980: ASALA militanları, Türkiye’nin Lion Konsolosluğu’nu bastılar, 4 
Konsolosluk görevlimiz yaralandı. 

9 Ağustos 1980: Kahramanmaraş olaylarının faillerinden 22 kişi idama mahkum edildi. 

27 Ağustos 1980: Alman Hükümeti, Türkiye’ye verdiği notada MSP Genel Başkanı ve eski Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan’ı eroin kaçakçılığı ile suçladı. 

28 Ağustos 1980: Ankara Savcılığı, Erbakan’ın dokunulmazlığının kaldırılmasını istedi. 

5 Eylül 1980: AP’li Dışişleri Bakanı Hayrettin Erkmen, gensoru ile düşürüldü. İlk defa bir Bakan gensoru ile düşürülmüş oldu. 

6 Eylül 1980: MSP, Konya’da Kudüs’ü kurtarma yürüyüşü yaptı. İstiklal Marşı okunurken protestolar oldu, bazı kişiler yere oturdu. 

12 Eylül 1980: DARBE... Genelkurmay Başkanı Org. Kenan Evren Başkanlığında, Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Org. Sedat Celasun’dan oluşan Milli Güvenlik Konseyi (MGK) yönetime el koydu. Milli Güvenlik Konseyi’nin yaptığı açıklama ile, Hükümet, Senato ve Parlamento feshedildi. Siyasi Partilerin faaliyetleri durduruldu. Milletvekilleri ve Senatörlerin dokunulmazlıkları kaldırıldı. Tüm yurtta saat 05.00’den itibaren sokağa çıkma yasağı kondu. Anayasa yürürlükten kaldırıldı. Tüm sendikalar faaliyetten men edildi. Tüm dernekler kapatıldı. 
Yurtdışına çıkışlar yasaklandı. 

13 Eylül 1980: Org. Kenan Evren, Devlet Başkanlığı görevini üstlendi. Milli Güvenlik Konseyinden yapılan açıklamada, AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, CHP Genel Başkanı 

Bülent Ecevit ve MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan’ın güvence altına alındıkları bildirildi. 

14 Eylül 1980: DİSK, HAK-İŞ, TÜRK-İŞ ve MİSK yöneticilerine teslim olmaları için 15 Eylül günü saat 18.00’e dek süre tanındı. İşçi ve memur maaşlarına %70 zam yapıldığı ve tüm grevlere son verildiği açıklandı. - Alparslan Türkeş teslim oldu. 

15 Eylül 1980: Tüm sendikaların, bankalarda bulunan paraları bloke edildi. Darbeden önce grevde bulunan 51.000 işçi işbaşı yaptı. 

16 Eylül1980: Sendikacılar teslim olmaya başladılar. 

17 Eylül 1980: Gözetim altında tutma süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı. 

18 Eylül 1980: Kenan Evren ve MGK üyeleri, TBMM’de törenle ant içtiler. AP’den 7, CHP’den 25, MHP’den 11, MSP’den 5 ve Bağımsızlardan 2 olmak üzere toplam 50 parlamenter gözetim ve güvence altına alındığı açıklandı. 

19 Eylül 1980: Avrupa Parlamentosu, AET-Türkiye ilişkilerinin askıya alınmasını reddetti. Enflasyon oranının %78 olduğu açıklandı. 

20 Eylül 1980: Devlet Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Org. Kenan Evren, eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Bülent Ulusu’yu Hükümeti kurmakla görevlendirdi. 

21 Eylül 1980: Bülent Ulusu, Kabinesini açıkladı. 

21 Eylül 1980: Değişiklik yapılan yeni Sıkıyönetim Kanunu yürürlüğe girdi. 

22 Eylül1980: TÜRK-İŞ’e bağlı kapatılan sendikaların yeniden açılmasına karar verildi. 

26 Eylül 1980: Ellerindeki silah ve patlayıcı maddeleri 15 gün içinde teslim edenlerin affedileceği açıklandı. 


27 Eylül 1980: Hükümet programını, Milli Güvenlik Konseyine sundu. 

8 Ekim 1980: Balgat Katliamı sanıklarından sağcı Mustafa Pehlivanoğlu ile Telsizler Katliamı sanıklarından solcu Necdet Adalı idam edildi. 8 yıldan beri uygulanan ilk idam cezaları. Suç işleyen milletvekillerinin dosyaları, mahkemelere gönderilmeye başlandı. 

10 Ekim 1980: MGK, faaliyetleri durdurulan sendikalara ‘kayyum’ tayinini öngören yasayı onayladı. 

11 Ekim 1980: Güvence altında tutulan parlamenterler ile sendikacıların salıverilmesine başlandı. 

13 Ekim1980: Münih-İstanbul seferini yaparken ‘akıncı’ olduklarını söyleyen 4 terörist tarafından kaçırılan THY’ye ait uçak, korsanlar tarafından Diyarbakır’a indirildi. Siyasi Partilere ‘kayyum’ tayinini öngören yasa kabul edildi. 

14 Ekim 1980: Korsanlar tarafından Diyarbakır’a kaçırılan uçağa operasyon düzenlendi. Korsanlar yakalandı. 

17 Ekim 1980: 27 ilin valisi değiştirildi. 

22 Ekim 1980: Gözaltında tutulan 500 DİSK üyesi, serbest bırakıldı. 

23 Ekim 1980: 160.000 silahın yetkili makamlara teslim edildiği açıklandı. 

24 Ekim 1980: 14 Eylül tarihinde Yüzbaşı Bülent Angın’ı şehit eden Serdar Soyergin, idam edildi. Demirel ve Ecevit’in evlerinde ifadeleri alındı. 

27 Ekim 1980: Geçici Anayasa açıklandı. Siyasi Partiler ve Sendikalar dışındaki 
kuruluşlara Kayyum tayinini öngören yasa, MGK’da kabul edildi. 

30 Ekim 1980: Ecevit, CHP Genel Başkanlığı’ndan istifa etti. 

7 Kasım 1980: Toplu olarak işlenen suçlarda gözaltında tutma süresi 30 günden 90 güne çıkarıldı. 34’ü tutuklu bulunan 44 eski milletvekili hakkında dava açıldı. 

8 Kasım 1980: MGK bünyesinde, yurt dışında Türkiye aleyhindeki propagandaları izleyecek bir denetleme kurulu oluşturulduğu öğrenildi. 

10 Kasım 1980: Güvenlik Kuvvetlerince gözaltına alınan yazar ve yayıncı İlhan Erdost’un askeri araçla Mamak Cezaevi’ne götürülürken, bir askerin başına vurması sonucu öldüğü açıklandı. 

11 Kasım 1980: Cumhuriyet Gazetesi kapatıldı. 

1 Aralık 1980: İsrail ile ilişkiler donduruldu. 

24 Aralık 1980: Irak, Türkiye’nin tüm petrol ihtiyacını karşılamayı taahhüt etti. 


33 CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,

***