12 MART 1971 MUHTIRASI ARAŞTIRMA RAPORU. BÖLÜM 2
EK.50. Kocaeli Milletvekili Nihat Erim tarafından CHP Genel Başkanlığına gönderilen 19.03.1971 tarihli dilekçe [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–24; Fihrist No: 7963–2].
EK.51. Kumandanların Muhtırası ve Kurulan Hükümet Hakkında Sağ Basındaki Yankılar ve Sağ Cephenin, Kürtçülerin, Azınlıkların Görüş ve Düşünüşleri Hakkında Çok Gizli İbareli Not [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–24; Fihrist No: 7965–8].
EK.52. Maraş Bağımsız Milletvekili İbrahim Öztürk tarafından Cumhurbaşkanlığı
Makamına gönderilen 05.01.1971 tarihli yazı [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–19; Fihrist No: 7781–31].
EK.53. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanlığı tarafından yayınlanan 18.12.1970 tarihli bildiri [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–19; Fihrist No: 7781–9].
EK.54. Mustafa Kemal Derneği tarafından Cumhurbaşkanlığı makamına gönderilen 27.12.1970 tarih ve özel sayılı yazı [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–19; Fihrist No: 7781–5].
EK.55. Ordu’nun Verdiği Muhtıra ile İlgili Muhtelif Sağ Basında Neşredilen Çok Gizli İbareli Makale, Fıkra ve Yorumlardan Önemli Özetler [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–24; Fihrist No: 7965–2].
EK.56. Ödemiş Kaymakamı Yusuf Doğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Makamına çekilen 01.01.1971 tarihli telgraf [Türkiye Cumhurbaşkanlığı Evrakı No: 3/24].
EK.57. Prof. Dr. Nihat Erim’in kimliği [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–24; Fihrist No: 7963–4].
EK.58. Sayın Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisinde Grubu Olan Siyasi Partilerin Heyetleri ve Cumhuriyet Senatosu Milli Birlik Grubu ve Kontenjan Grubu Başkanlarıyla Yapacağı İstişareler İçin 17.03.1971 Tarihli Muhtıra [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–24; Fihrist No: 7961–4].
EK.59. Sivas Senatörü Hüseyin Öztürk tarafından Cumhurbaşkanlığı Makamına
gönderilen 18.12.1970 tarihli yazı ve ekleri [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–19; Fihrist No: 7781].
EK.60. TBMM Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanlığının 02.04.2012 tarih ve 303 sayılı yazısı.
EK.61. TC Başbakanlık Basın Merkezi Bildirisi [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/5–24; Fihrist No: 6625].
EK.62. Tekstil İşçileri Sendikası Genel Başkan Vekili Sabri Tığlı tarafından
Cumhurbaşkanlığı Makamına çekilen 01.01.1971 tarihli telgraf [Türkiye Cumhurbaşkanlığı Evrakı No: 3/18].
EK.63. Turhan Feyzioğlu tarafından Sayın Cumhurbaşkanına 7 Ocak 1971 Günü Şifahen Arzedilmiş Olan Hususlarla İlgili Not Başlığını taşıyan 21.01.1971 tarihli yazı ve ekleri [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/6–19; Fihrist No: 7781–55].
EK.64. Türk Aydınlar Ocağı tarafından Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a gönderilen 16.07.1971 tarihli yazı ve ekleri [Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/7–12; Fihrist No: 9009]
EK.65. Türkiye Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin 27.10.1971 tarihli yazısı
[Cumhurbaşkanlığı Cevdet Sunay Arşivi Yer No: 5/5–21; Fihrist No: 6288–1].
EK.66. Zonguldak Senatörü Ahmet Demiryüce tarafından Cumhurbaşkanlığı Makamına çekilen 23.12.1970 tarihli telgraf [Türkiye Cumhurbaşkanlığı Evrakı No: 3/15].
EK.67. 9’ncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in 07.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 14.45–18.55].
EK.68. Hasan Celal Güzel’in 13.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 11.00–14.08].
EK.69. Bülend Ulusu’nun 14.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 11.00–12.45].
EK.70. Mustafa Kalemli’nin 21.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 11.09–14.42].
EK.71. Bedii Faik’in 26.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 11.30–13.15].
EK.72. Süleyman Arif Emre’nin 26.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 12.00–?].
EK.73. Numan Esin’in 26.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 14.07–16.13].
EK.74. Talat Turhan’ın 26.06.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 17.37–19.00].
EK.75. Prof. Dr. Mete Tunçay’ın 11.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 11.42–13.00].
EK.76. Rasim Cinisli’nin 11.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 18.02–19.05].
EK.77. Ali Kırca’nın 11.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 10.20–11.40].
EK.78. Sönmez Targan’ın 11.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 19.08–19.40].
EK.79. Kurtul Altuğ’un 11.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 14.10–15.20].
EK.80. Ertuğrul Kürkçü’nün 31.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 10.30–12.06].
EK.81. Ferruh Bozbeyli’nin 31.10.2012 Tarihli Dinleme Tutanağı, TBMM Tutanak
Hizmetleri Başkanlığı [Saat: 14.03–15.26].
KISALTMALAR
ABD: Amerika Birleşik Devletleri
Alb.: Albay
AP : Adalet Partisi
AÜ : Ankara Üniversitesi
AÜHFD: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
AÜSBE : Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
AÜSBF: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
AÜSBFD: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi
Bkz.: Bakınız
Bnb.: Binbaşı
CGP: Cumhuriyetçi Güven Partisi
CHP: Cumhuriyet Halk Partisi
CKMP : Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi
CP : Cumhuriyetçi Parti
çev.: Çeviren
DDKO: Devrimci Doğu Kültür Ocakları
DEV-GENÇ : Devrimci Gençlik Federasyonu
DGM :Devlet Güvenlik Mahkemesi
DİSK: Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu
DSİ: Devlet Su İşleri
DP : Demokrat Parti, Demokratik Parti
DPT: Devlet Planlama Teşkilâtı
E.: Emekli
EMİNSU: Emekli İnkılâp Subayları
FKF: Fikir Kulüpleri Federasyonu
İGD: İlerici Gençlik Derneği
İTÜ: İstanbul Teknik Üniversitesi
İÜ: İstanbul Üniversitesi
İÜSBE: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
İÜSBF: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Karş.: Karşılaştırınız
KHK : Kanun Hükmünde Kararname
KKTC: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Kora.: Koramiral
Korg.: Korgeneral
KTFD: Kıbrıs Türk Federe Devleti
Kur.: Kurmay
MBK: Milli Birlik Komitesi
MC: Milliyetçi Cephe
MESS : Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası
MGK: Milli Güvenlik Konseyi; Milli Güvenlik Kurulu
MGP : Milli Güven Partisi
MHP : Milliyetçi Hareket Partisi
MİSK: Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu
MKP : Milli Kalkınma Partisi
MKYK: Merkez Karar ve Yönetim Kurulu
MNP: Milli Nizam Partisi
MP : Millet Partisi
MSP: Milli Selâmet Partisi
NATO: North Atlantic Treaty Organization
OHAL: Olağanüstü Hal
Ora.: Oramiral
Org.: Orgeneral
OTDÜ: Ortadoğu Teknik Üniversitesi
POL-BİR: Polis Birliği
POL-DER: Polis Derneği
RP : Refah Partisi
SKB: Silâhlı Kuvvetler Birliği
SKD: Sosyalist Kültür Derneği
SODEP : Sosyal Demokrasi Partisi
SSCB: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği
TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi
TBP : Türkiye Birlik Partisi
Tğm.: Teğmen
THKO : Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu
THKP-C: Türkiye Halk Kurtuluş Partisi Cephesi
TİKKO: Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu
TİP: Türkiye İşçi Partisi
TKP: Türkiye Komünist Partisi
TKP: Türkiye Köylü Partisi
TPAO: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
TRT: Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu
TSK: Türk Silâhlı Kuvvetleri
TTK: Türk Tarih Kurumu
Tuğa. : Tuğamiral
Tuğg. : Tuğgeneral
Tüma.: Tümamiral
Tümg.: Tümgeneral
TÜRK-İŞ: Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu
ty : Tarih yok
ÜGD: Ülkücü Gençlik Derneği
Ütğm.: Üsteğmen
vd.: ve devamı
Yb.: Yarbay
YÖK: Yüksek Öğretim Kurumu
YSK: Yüksek Seçim Kurulu
YTP: Yeni Türkiye Partisi
Yzb.: Yüzbaşı
GİRİŞ
Demokrasiye yönelik tehditlerin başında hiç kuşkusuz doğrudan veya dolaylı yollarla meşru otoriteyi etkisiz kılmayı veya ortadan kaldırmayı hedefleyen darbe veya muhtıra teşebbüsleri yer alır. İnsan topluluklarının ve yönetimlerin cevap aradığı kadim sorulardan biri sivil-asker ilişkilerinin dengeli ve meşru otoriteye bağlı olarak nasıl kurulacağı ve uygulanacağıdır. Tarihin farklı dönemlerinde belli grup veya güçler yönetimler ele geçirme ve kendi istedikleri biçimde o mekanizmayı ve süreci biçimlendirme arzusu taşımışlardır. Bu nedenledir ki, örneğin büyük düşünür Aristoteles, bir toplumda askerlerin sayı ve güç bakımdan içinde yaşadığı halkla orantılı olması gerektiğini, ne ülke savunmasını zaafa uğratacak bir durumda ne de kendi toplumlarını baskı altına alacak bir büyüklük ve güçte olmamaları konusunda hatırlatmalarda bulunmuştur. Yönetimlerin güçlü olduğu dönemlerde kurumlar arası güç ve otorite ilişkilerinin de kamu yararını gözetecek biçimde kurulduğu, olağandışı koşullarda
ise meşru otorite dışında aktörlerin güç devşirdikleri görülmüştür.
Her ne kadar farklı zamanlarda ve farklı toplumlarda askeri darbeler, muhtıralar, anti demokratik yönetimler ve diktatörlükler görülmüş olsa da, bu tür patolojik durumların hangi şartlarda ortaya çıktığına ilişkin araştırmalar ve elde edilecek cevaplar tüm insanlık için olduğu kadar ülkemiz için de hayati bir önemi haizdir.
TBMM Darbeleri Araştırma Komisyonu Türkiye’de darbelerin nedenlerini, süreçlerini, sonuçlarını araştırmak; darbelerin nasıl önlenebileceğine ilişkin incelemelerde bulunmak ve elde ettiği bilgi ve bulguları Meclis Genel Kurulu’nu ve kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla kurulmuştur. Komisyon bünyesinde 27 Mayıs 1960 darbesi ile 12 Mart 1971 muhtırasını araştırmak üzere kurulan alt komisyonumuz darbe girişimlerinin nedenlerini, aktörlerin kendilerini nasıl meşrulaştırdıklarını, hangi koşulların darbe ve muhtıralar için elverişli olduğu,
darbe ve muhtıraları önleme konusunda ne tür yasal, toplumsal, eğitsel, sosyal, ekonomik tedbirler alınabileceği gibi hususlar üzerinde durmuştur.
Araştırma çerçevesinde, kapsamlı arşiv, belge ve literatür taramaları gerçekleştirilmiş, konu hakkında bilgi sahibi olan çok sayıda kişinin tanıklığına müracaat edilmiştir.
3 CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder