DEĞİŞEN DÜNYAYI KAVRAMAK.,

SONER POLAT,

06 NİSAN 2019

Dünya sadece jeopolitik, siyaset ve strateji alanlarında değil, yaşamın neredeyse her alanında büyük değişimlere sahne oluyor. Bu değişim ve dönüşümü kavrayanlar siyasette öne çıkmaya, yeni siyasi oluşumlar güçlenmeye başladı. Geleneksel tüketim alışkanlıkları tepeden tırnağa değişiyor. Özellikle 18-35 yaşları arasındaki kesimin davranışları belirgin ölçüde farklılaşıyor. Dünyaya başka bir açıdan bakan yeni bir kesim belki geleceğimizi de şekillendirecek...

YENİ BİR EKONOMİK YAKLAŞIM

Bu kesim sosyal sorumluluk projelerinde görev üstlenmeyi benimsiyor. Çok hızlı öğreniyor ve bilgilerini yaptıkları işlere mükemmel düzeyde yansıtıyor.

Kariyer planlaması onlar için vazgeçilmez bir uğraş alanı! Bu nedenle üst kademelere tırmanabilecekleri ve yeteneklerini sergileyebilecekleri iş kollarını tercih ediyorlar. Günlük mesai ile sınırlanan işler onlara cazip gelmiyor. Bu çerçevede çokuluslu şirketler ya da çeşitli ülkelerde çalışma alanları olan

firmalar onlar için bir cazibe merkezi niteliğinde! Konut alarak ömür boyu ev kredisi ödemek istemiyorlar. Kiralamayı bir özgürlük olarak algılıyorlar.

Pahalı arabalar alıp uzun süre borç ödemekten kaçınıyorlar. Bisiklet ve motosikleti daha fazla tercih ediyorlar. Metro sistemlerini yaygın olarak kullanıyorlar.

Çevreye ve insan haklarına son kerte duyarlı bu kesim hayvanların korunup kollanmasına da özel bir önem atfediyor. Dünya vatandaşı olmayı hedefleyen bu

kesim dinlere ve ideolojilere uzak duruyor.

TÜKETİCİNİN DOĞASI DEĞİŞİYOR...

Bütçeleri markalı şık kıyafetlere yetse de spor ve rahat kıyafetler giymek onlara cazip geliyor. Bazı dünya markaları bu eğilimi fark ederek şimdiden onlar

için daha düşük ücretlerle satılan yeni kıyafetler hazırlamış! Pahalı ürünlerin satışındaki ciddi düşüş bu firmalar için kalk borusu niteliğinde! Yeme-içme

ve seyahat için para harcamaktan kaçınmıyorlar. Sınırsızca para harcadıkları tek alan teknoloji ve iletişim! Çünkü geleceklerini orada görüyorlar. Yatırım

yapmak yerine para kazanmak ve bu kazançla diledikleri gibi hayatı sürdürmek istiyorlar. Tasarruf yapmıyorlar. “Belirli koşullar oluşunca, tasarrufa ya

da tüketime yönelme olur!” gibi genel ekonomi teorileri anlamını kaybetmeye başladı. Çünkü tüketicilerin doğasında ve her türlü alışkanlığında büyük değişikler

oluyor. Dünya bu değişim ve dönüşümü anlamadığı takdirde, küresel ekonomide bir durgunluk yaşanacağı anlaşılıyor.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Dünyada 1980’li yıllardan itibaren şaha kalkan küreselleşme çokuluslu şirketlerin önünü açma amacını güdüyordu. Ama sistem tıkandı. Yürüyemiyor. Her şeyi yakıp yıkarken kendini de yaktı. Ama toplumsal dinamikleri öylesine hareketlendirdi ki beklenmedik sonuçlar ortaya çıktı. Ulus devletleri yıkma amacı güden küreselleşme kısa bir süre için kısmen başarılı olsa da son dönemlerde ulus devletler yeniden ve daha güçlü bir şekilde ayağa kalktı. Küreselleşme ekonomik ilişkileri etkilediğinden doğal olarak yeni bir insan tipi ortaya çıkardı. Ancak ne yazık ki bu yeni insan tipi ne küresel elitlere ne de ulus devletlere çare oldu. Tüketim alışkanlıkları değişen bu yeni kesim küresel sistemin ezberlerini bozdu. Tüketim çarkının dişlileri arasına çomak soktu. Ama aynı zamanda kendileri açısından olumlu görülse de bireysel ve bencil davranışları ulus devletlerin doğasına pek uygun düşmüyor.

Aidiyet duygusu olmayanlar, milliyetçi eğilimleri azalanlar mutluluğu yakalayamaz. Mutluluk biraz da paylaşmaktır; içinde bulunduğu toplumun refah ve mutluluğu için fedakârlık yapmaktır. Mensup olduğu topluma karşı hiçbir sorumluluk duygusu olmayanlar, kişisel çıkar ve kişisel özgürlük peşinde koşanlar, önünde sonunda hüsrana uğrar. Zenginleşmek tek başına bütün sorunlara çözüm olamaz. Bugünlerde dillere pelesenk olan ve bir üstünlük göstergesi olarak sunulan “dünya vatandaşlığı” aslında çıkmaz bir sokaktır. Dünya vatandaşı “hiçbir yere ait olmayan” anlamındadır. Bu tercihi yapanların yalnız kalması kaçınılmazdır.

Unutmayalım, tek bir insan hiçbir değer yaratamaz. Değerler toplumsallaşma sonucu ortaya çıkar. Bunun için de birden fazla insanın bir araya gelmesi gerekir.

Türk yetkili ekonomi uzmanlarının bu değişen tüketici profilini dikkatle analiz etmesinde büyük bir fayda olduğunu değerlendiriyorum.

Yazımıza Aydın Durucan’ın dizeleri ile son verelim: “Varlığını/paranı paylaşmak/dünyanın en zengini olsan da/ne önemi var paylaşmadıktan sonra//Yaşamını/hayatını

paylaşmak/ben kendime yetiyorum diyorsan/paylaşma kalsın, dost kal yalnızlıkla//”

***