RSB Grup
Rusya Güvenlik Sistemleri (RSB) Grubu 2011’de kurulmuştur.
Şirketin başkanlığını eski Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) görevlisi olan Oleg Krinitsin yapmaktadır.14
Şirketin kurucuları arasında Rusya Sınır Servisi’nden emekli askerlerin yer aldığı kaydedilmektedir. Şirketin sunduğu hizmetler arasında uzun deniz seferlerinin
güvenliğinin sağlanması, karada nakliye işlemlerinin güvenliğinin tesisi, eğitim, istihbarat analizi, teknik koruma ve mayın temizleme hizmetlerinin yer
aldığı belirtilmektedir.15
Şirket Somali’de 10’dan fazla Rus ve yabancı uyruklu geminin güvenliğini sağlamıştır. Bunun dışında Ürdün, Mısır, Sri Lanka ve Güney Afrika’da da benzer hizmetler sunduğu belirtilmektedir. Şirketin denizlerdeki ticari ve resmî gemilere güvenlik sağlayan personelinin eski Rus özel kuvvetleri çalışanları olduğuna dair bilgi resmî internet sitesinde mevcuttur.
Gemilerin güvenliğinin sağlanması dışında petrol ve gaz platformlarının güvenliğinin sağlanması da şirketi hizmet alanları içine girmektedir.16
RSB Grup’un bir başka çalışma alanı ise karada büyük nakliyelerin güvenliğini sağlamaktır. Bu noktada ise Irak’ta çeşitli tır konvoylarına güvenli sağladığı kaydedilmekle birlikte, Bağdat’taki Rus Büyükelçiliği’nin güvenliğinin sağlanması noktasında da faaliyet göstermektedir.
Suriye özelinde şirketin karada operasyonlara katılan askerî gücü olduğuna dair bir veri bulunmamaktadır. Ancak farklı kaynaklarda Suriye’ye giden
Rusya bandıralı gemilerin ve Rusya’nın kontrolündeki tesislerin güvenliği noktasında görev aldıklarına dair bilgiler yer almaktadır.17
Moran Güvenlik Grubu:
Moran Güvenlik Grubu (MSG), 1999 yılında kurulmuştur. Şirketin başkanlığını Rusya Deniz Kuvvetlerinde uzun yıllar görev yapmış ve 8 başarı madalyasına
sahip İgor Nikov ve yine Rusya Deniz Kuvvetlerinde çalışmış ve 9 madalyaya sahip Sergey Emelin yürütmektedir. Şirketin sunduğu hizmetler arasında
denizlerde gemi taşımacılığı güvenliği, karada ise önemli tesisler ve konvoy güvenliğinin sağlanması yer almaktadır. Bununla birlikte kurtarma ve danışmanlık hizmetleri de şirketin görev tanımı içine girmektedir.
Şirket ilk sınıraşan görevini 1991-2001 yılları arasında Birleşik Arap Emirlikleri’nde ifa etmiştir. Sudanlı milliyetçi gruplar tarafından kaçırılan bir gemi, sahibinin talebi üzerine kurtarılmıştır. Yine aynı bölgede 20 petrol tankerinin Irak-Birleşik Arap Emirlikleri-Hürmüz Boğazı-Aden Körfezi-Güney Avrupa hattında güvenli ulaşımının
sağlanması temin edilmiştir.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin ardından Irak’ta çok sayıda görev üslenmiştir. Bu kapsamda Irak’ın farklı bölgelerinde 2004 yılı içinde 6 farklı koruma görevini yerine getirmiştir.
Bu görevlerden bazıları şunlardır:
• Zaho’dan Bağdat’taki Ulaştırma Bakanlığı’na gidecek olan 70 tırlık bir konvoyun güvenliğini sağlama.
• Tikrit yakınlarındaki bir petrol sahasına bazı ekipmanların ulaştırılmasına eşlik ederek olası saldırılara karşı bölgedeki güvenliği tesis etme.
< Suriye savaşında öne çıkanlar;
PMC Wagner,
Moran Güvenlik Grubu,
Slavonic Corps,
Antiterör Güvenlik Şirketi,
RSB Grup ve
Redut Özel Birliği’dir. >
• Kara-tepe bölgesine petrol-delme ekipmanlarının ulaştırılması.
• Basra-Kerbela arasındaki 2. stratejik boru hattı projesinin analizi.
• Zakha-Kerkük-Bağdat-Basra arasında 90 tırlık bir konvoyun güvenliği.18
MSG Irak’ın dışında Nijerya, Kenya ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde yerel güvenlik güçlerini eğiterek, VIP koruma hizmetinde bulunmuştur.
MSG, Suriye kapsamında Rusya’dan Tartus’a gelen askerî gemilerin güvenliğini sağlamakla birlikte, üsteki bazı güvenlik noktalarında da görev yapmaktadır.19
PMC Wagner
PMC Wagner Suriye’de görev yapan Rus özel askerî şirketler arasında en fazla adı zikredilen şirket olma özelliğine sahiptir. Şirketin kuruluş tarihine dair
net bir bilgi yoktur. Kurucuları arasında 2013’e kadar Pskov 2. Özel Birlik Tugayı’nda görevli olan Yarbay Dmitriy Utkin bulunmaktadır. Krasnodar
Kray bölgesi Molkino köyünde kamp merkezi bulunan Wagner ile aynı bölgede Rusya ordusuna ait 10. Askeri Tugayı yer almaktadır.
Suriye’ye giden Rus savaşçıların bir bölümünün, adı geçen köye 200 km uzaklıktaki Primorsko Havaalanı’ndan götürüldüğü kaydedilmektedir.20
“Wagner” elemanlarının büyük çoğunluğu Suriye’de savaşmaktadır. Suriye savaşına dair yayın yapan Rusça haber sitelerinde Suriye’den Sivastopol’e
cesetler geldiği ve bunların Wagner elemanı olduğuna dair geniş bilgiler yer almaktadır. Örneğin 24 Eylül 2015’te 10, 20 Ekim 2015’te ise 26 cesetin
Sivastopol Limanı’na gemilerle geldiği kaydedilmektedir.21
Petersburg merkezli Fon-tanka haber sitesinde görevli gazeteci Denis Korotkov’a göre, Wagner’in bünyesinde bine yakın personel görev yapmaktadır.
Doğu Ukrayna’da da savaşan Wagner elemanlarının, Rusya’nın askerî müdahalesiyle birlikte Suriye’ye kaydırılmaya başlandığına dair bilgiler
bulunmaktadır. Özellikle Doğu Ukrayna’daki Luhansk’ta bir ağaca asılmış olan ilanlar, durumun daha da somutlaşmasını sağlamaktadır.
Tablo 3: PMC Wagner Kurucusu Dmitriy Utkin (En Sağda) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile birlikte
Söz konusu ilanda “Neden Suriye’de savaşmak daha iyi” sorusu sorulmakta, cevaplarda ise “Donbas’ta savaşan bir kişinin 15 bin ruble kazandığı,
ancak Suriye’de savaşan birinin 200 bin ruble kazandığı” kıyaslamasına yer verilmektedir.22
Dikkat çekici diğer bir nokta ise Suriye’de savaşan birinin statü olarak daha yukarıda ve alacağı madalyaların daha üst düzey olduğunun belirtilmesidir.
Son kıyaslama ise karşılaştırmayı ideolojik bir boyuta taşımaktadır. “Düşmanınız kim” sorusuna Donbass bölgesi için verilen cevapta “ Ortodoks kardeşleriniz ”
yazarken, Suriye için verilen cevapta ise “ İslamcılar ” ifadesi yer almaktadır.23
Diğer taraftan Dmitriy Utkin 9 Aralık 2016’da Kremlin’de düzenlenen Anavatan Kahramanları Günü resepsiyonuna katılarak Rusya Devlet Başkanı
Vladimir Putin tarafından cesaretinden dolayı madalyaya layık görülmesi, Wagner ile Rusya resmî organları arasındaki bağlantı açısından önemli bir
gösterge olarak kabul edilmektedir.24
Slav-Corpus:
SlavCorps Suriye’de
Wagner ile birlikte aktif faaliyet gösteren özel askerî şirketler arasında öne çıkmaktadır. Şirketin resmî internet sitesi bulunmamaktadır.
Bu nedenle kuruluş tarihine dair net bilgi yoktur. Çalışanlarının tamamı profesyonellerden oluşurken, Afganistan, Irak, Afrika, Tacikistan, Kuzey Kafkasya ve Sırbistan’da daha önceden görev yapmış kişiler, şirket bünyesine daha kolay katılma imkânına sahiptir.
Şirketin 2013’ten itibaren Suriye topraklarında faaliyet gösterdiği açık kaynaklarda yer almaktadır. Şirkete bağlı silahlı güçlerin özellikle Palmira ve
Halep’teki çatışmalara dâhil oldukları belirtilmektedir. DerZor’un doğusundaki petrol kuyularının güvenliği de uzun bir dönem söz konusu şirketin çalışanları
tarafından sağlanmıştır.
Burada dikkat çekilmesi gereken önemli bir nokta ise tıpkı Wagner gibi SlavCorps’un da önce Doğu Ukrayna’daki savaşta yer almasıdır. İki şirket çalışanları da buradan Suriye’ye geçerek Rusya’nın çıkarları doğrultusunda görev almışlardır.
Ancak şirketin sahadaki operasyonlarda ilk yer almaya başladığı dönemde basına da yansıyan bazı sıkıntılar yaşanmıştır. Humus’ta 267 şirket savaşçısı 6 bine yakın muhalif tarafından çevrilince araçlarına binerek kaçmak zorunda kalmıştır. Bu olayın ardından Latakya üzerinden Rusya’ya dönen paralı savaşçılar Moskova’da tutuklanmıştır. Grubun liderleri arasında yer alan Vadim Gusev ve Evgeniy Sidorov da bu kapsamda içeri alınmıştır.25
Rusya’nın söz konusu şirket çalışanlarını Suriye’de kullanmasına rağmen geri döndüklerinde tutuklaması, iki ihtimali gündeme getirebilir. Birncisi
sahadaki gruplarla FSB arasında bir uyumsuzluk yaşanmış olmasıdır. İkinci ihtimal ise Rusya uluslararası kamuoyuna, “Devlet olarak bu grupları tanımıyorum ve arkasında değilim” mesajı vermiş olabilir. Bu noktada Rusya Savunma Bakanlığı içinde de özel askerî şirketlere karşı bir direnç olduğunu eklemek faydalı olacaktır.
3. Cİ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR,
***
