DEMOKRASİ, DARBELER ve TÜRK MODERNLEŞMESİ BÖLÜM 5
Bu olgu, hem insan hakları ihalelerinin vahim olarak algılanmasını zorlaştırmış, hem de TSK’nın ekonomik, siyasal veya askeri başarısızlıkların müsebbibi olarak
görülmesi ihtimalini azaltmıştır. Oysa Arjantin, Brezilya ve Şili gibi ülkelerde uzun süreli askeri yönetimler, orduların yıpranmasını kaçınılmaz kılmış böylece askeri müdahalelere karşı geniş bir toplumsal ittifakın temelleri atılmıştır.66
TSK’yı aranılır kılan faktörlerin başında, demokratik siyasetin ve sivil kurumların etkili çalışmadığına dair yaygın kanı gelmektedir. Toplum içinde bir arada yaşama, belli fonksiyonların yerine getirilmesini gerekli kılar. Eğer bazı kurumlar kendilerinden beklenen işlevleri yerine getirmekte zorlanıyorlar ise, diğer bazı kurumların devreye girmesi temel sosyolojik aksiyonlardan biridir. Toplumsal olaylarda polis yerine, askerin çağrılması, görevini kanunlara uygun ve tarafsız bir biçimde yapması gereken emniyet teşkilatına güvensizliğin bir göstergesidir. Mesela, demokratik siyasetin Alevilerin sorunları konusunda çözüm üretemeyeceği ne inanılması, Cem Vakfı başkanının umutlarını MGK’ya bağlamasında etkili olan faktörlerdendir.67
Aynı minvalde başörtüsü meselesinde de sivil siyasi irade özgürlükten yana tavır koymak yerine “devlet” eksenli bir yaklaşım sergilemiştir. Üniversite kapılarından geri çevrilen, eğitim hakları ellerinden alınan kız çocuklarına okumaları için bu ülkenin dışında ülkeler gösterilmiştir. Burada paternalist (babacı) devlet bakışının bir yansıması olarak güçlü, tam itaat bekleyen, erkek egemen baba figürü anlayışının tezahür ettiği görülmüştür. Komisyonumuzca dinlenen 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel şunları söylemiştir:
Bir basın toplantısında, basın toplantısının sunucusu sual soruyor: “Bu başörtüsü meselesini niye halletmediniz?” Benim verdiğim cevap şu: Başörtüsü meselesi
dediğiniz meseleyi iyi ayıralım. Benim anam başörtülü, kız kardeşim başörtülü, eşim başı açık ve kimsenin bir şey dediği yok, aynı evde oturuyoruz. Bizim
başörtüsü diye bir meselemiz yok, başörtüsü üniversitenin var, devlet dairelerinin var. Bu devlet dairelerinde ve üniversitede başörtüsü istenmemesi de mevcut hukukun gereği. Benim itirazım, Türkiye Cumhuriyeti’nin kanunlarına uyulmamasınadır. Eğer, Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasa Mahkemesi ve
Danıştay’ı o kararları vermişse ona uyacaksınız. “Peki, okumak isteyenler ne yapsın?” Okumak isteyen bu kadar çocuk var yani. Aşağı yukarı, bugün,
üniversite öğrencilerinin yarısı kız. Bunların yüzde 90’ının-95’inin bir problemi yok. Onlar da ona uysunlar, o kızlara uysunlar. “Peki, onu yapmıyor, ne yapsın?”
O zaman, bu işin serbest olduğu yere gider kardeşim. Neresi serbestse oraya gider. Nerede serbest? Avusturya’da, oraya gider yahut Arabistan’da, oraya gider insanlar. Vay sen misin bunu diyen! Demirel, “Türban takan Arabistan’a gitsin.” dedi. Öyle diyen falan yok. Denilen şu: “Eğer türbanı mutlaka takacaksan, bunun müsait olduğu, münasip olduğu yere git.” Benim başörtüsü diye bir meselem yok. Benim sadece Türkiye Cumhuriyeti’nin kanunları meselem var.68
Askeri vesayet sisteminin tamamen zora ve korkuya dayalı olarak ayakta durduğu görüşü ve tezini sorgulamak gerektiğini ifade eden Tanel Demirel: “Vesayet sisteminin tam olarak bittiği kanaatinde değilim. Vesayet sistemi dediğimizde sistemin kurumları, onun yasal çerçevesi, onu besleyen zihniyet dünyası halen devam ediyor. Bu sistemin hukuki alt yapısına fazlaca dokunulmuş değil; vesayet sistemini besleyen zihni donanımla tam anlamıyla mücadele edilebilmiş değil. Belki daha önemlisi bizim vesayet sistemi dediğimiz şeyi bir garanti olarak gören veya vesayet sistemini şu ya da bu şekilde benimseyen hiç de azımsanmayacak bir seçmen kitlesi mevcuttur. Biz 1950 Demokrat Parti zaferinden söz ediyoruz, CHP’nin aldığı oy yüzde 39,45. Halen bu taban olduğu içindir ki bu ülkede vesayet dediğimiz şeyin tasfiyesinde zorluklar yaşanıyor. Türkiye’de farklı toplumsal kesimler ve gruplar var, farklı kesim ve grupların birbirlerine karşı şüpheleri, korkuları ve kaygıları var. Ve Silahlı Kuvvetler darbelere destek devşirirken karşısına aldıkları bir kesime karşı ötekilerin desteğini almayı başarıyor. 27 Mayıs 1960 darbesinde darbeye maruz kalanlar genellikle muhafazakâr, mütedeyyin, köylü, taşralı kesimlerdi. Arkasından 12 Mart ve 12 Eylül darbelerinde bir şekilde bu kesimlerin desteği alındı. İhtilalleri meşrulaştırmak için “Biz 12 Mart’ı, 12 Eylül’ü sizin kutsallarınız olan devlet ve dini korumak için yapıyoruz. Sola karşı yapıyoruz. Batılılaşmacı elitin çocukları solcu oldu ve arkalarındakilerin büyük bir kısmı alevidir.” tezi ileri sürüldü ve kendine ciddi bir destek de buldu. 28 Şubat ve sonrasında ise
Alevilerin desteği arandı. “sizi bu Sünni dindarların baskıcılığından ancak biz koruruz” mesajı verilince, Alevi kesimde ciddi bir çoğunluk “Ne yapalım, demokrasi olmasa da olur. Sünni korkusu çok daha önde.” deyip bu hareketleri alkışladılar. Alkışlamasalar bile en azından tepki göstermediler. Askeri vesayet sisteminin tamamen zora ve korkuya dayalı olarak ayakta durduğu görüşü ve tezini sorgulamak lazım.”69
İttihat Terakkinin önde gelenlerine bakıldığında, bu ülkenin bugünkü siyasal kültürünün temellerini atmış olan kadrolardır. Cumhuriyeti kuran kadrolar buradan gelmişlerdir. Dikkat edilecek olursa bunların hepsi mütevazı orta kesim ailelerinin çocuklarıdır. Yani Sadrazam Talat Paşa bir posta memurudur örneğin. Enver Paşa’dan Mustafa Kemal Paşamıza kadar hepsi mütevazı orta sınıf ailelerin çocuklarıdır. Bunların bir ekonomik gücü yoktur yani üretim sürecinde belirleyici bir rolleri yoktur. Toplumun beğenisini kazanıp, onun üzerinden bir siyasi güç devşirme kaygıları yoktur. Peki, nereden aldılar güçlerini? Üniformalı ve silahlı olmaktan kaynaklanan devlet aygıtı ve devlet memuriyeti üzerinden toplumu yönetme ve yönlendirme geleneğinden aldılar güçlerini. Türkiye’de İttihat Terakki anlayışı bugüne kadar hiç değişmedi. Memurun ne topluma karşı bir sorumluluğu ne de ekonomik bir artı değer yaratma kaygısı vardı. Memurun devlet aygıtını kontrol edip toplumu şekillendirme, yönetme ve yönlendirme gücünü eline geçirmesi bu toplumda normalleştirildi, makulleştirildi,
yasallaştırıldı ve kurumsallaştırıldı. Şimdi, darbeleri çağırmaya, darbe ortamı yaratmaya lüzum yok. Türkiye’de zaten bunun hem hukuksal, hem kurumsal, hem psikolojik alt yapısı oluşturulmuş bulunuyor. Askerlerin yaptıkları, sadece zamanı geldiğinde bu alt yapıyı, bu mekanizmaları harekete geçirmek ve bu İttihat Terakki geleneğini sürdürmek. Mehmet Ali Birand, “Faks çektim Genelkurmay Başkanına, ‘Allah’a faks çekilir mi?’ dedi. Bir teşkilat ki kendi teorisini oluşturmuş, bu tabii laik siyasal bir teoloji, kendi Allah’ını ve ruhban sınıfını da oluşturmuş. Toplumdan soyut bu anlayış fevkalade tehlikeli bir şey. Bu orduyu lojmanlar marifetiyle toplumdan soyutlamanın gerekçesi ise şudur: Askerler halkın içinde yaşayınca yani kiralık ev tutunca o zaman halk gibi düşünmeye başlar, ordunun yeniçeri gibi düşünmesi lazım yani padişahın şahsına bağlı olması, bu çok tehlikeli.70
Bunun önemi şurada. Siz ordunuzu halkın içinden seçiyorsunuz, halkı bir tarla olarak düşünün, oradaki çiçekleri kökünden koparıyorsunuz; işte askerî lise, harp okulu, daha ileri olanları, harp akademisi. Bu halk çocuklarının bir zaman sonra artık halkla hiçbir teması kalmıyor, bunlar devletin çocukları oluyorlar. Devletin çocuğu olduğu zaman, kendisini de kamu görevlisi olarak görmüyor yani topluma karşı sorumlu memur olarak görmüyor, “devlet memuru” diyor kendisine ve “sadakati devlete karşı”; ama o, devleti de kendisinin işlettiği bir aygıt olarak gördüğünden aslında kendine hizmet ediyor. Kendi ayrıcalığına, kendi gücüne hizmet ediyor. O yüzden, bürokrasinin devlet aygıtını bırakması mümkün değildir.
Bütün gücü, imtiyazı ve bütün kaynakları, derlediği ve kullandığı kaynakları devlet mekanizmasından elde ediyor ve bunu da paylaşıyor. Bunu kısmen siyasilerle, kısmen işte akademisyenle paylaşıyor, basınla paylaşıyor; işte basının arkasındaki ekonomik çıkarlarla paylaşarak yani bir tür avantajların distribütörlüğünü yaparak, bu ayrıcalıklı konumunu ve bu ayrıcalıkları sağlayan düzeni sürdürebiliyor. Bu düzen bugün siyasi gücünü kaybetmiştir ama hukuken varlığını sürdürmektedir, kurumsal olarak da hâlâ ayaktadır. Ne zaman ki bugün, baskın olan siyasi otorite yavaşlar bu mekanizma tekrardan işleyebilir. Darbe dediğiniz şey sadece mevcut iktidarı değiştirmek değildir. Darbecinin yıldırarak ve sindirerek bir toplumu köleleştirmesidir, onu bir sürü hâline getirmesidir. Türkiye’de toplum maalesef bir sürü hâline getirildi, darbeyi ve darbecileri onaylayacak bir psikolojiye maruz bırakıldı. Türkiye’nin
asıl mücadele etmesi gereken budur ve buna üniversite de alet oldu, basın da alet oldu ve kendisine aydın diyenler de. Çünkü değişmeyen iktidar askerler olduğu için devletin olanaklarından onlar da yararlandırıldı.71
Bazı kaynaklarda ‘son darbe’, kamuoyunda da ‘postmodern darbe’72 olarak bilinen 28 Şubat’ı analize tabi tutan Mustafa Erdoğan; sözde irticaya karşı yapılan bu girişimin aslında kendisinin irticai bir hareket olduğunu ve 28 Şubatçıların tarihi geri çevirmek istediklerini söyler: “28 Şubat’ın failleri siyasette meşruluğun kaynağının halk olduğunu reddetmişlerdir.
Onlara göre, meşruluğun kaynağı halkın iradesi değil resmi ideoloji, hatta onun karikatürize edilmiş biçimci bir türüdür. Onlar Türkiye halkının siyaseten ergin olmadığını ve ilanihaye vesayet altında yaşamaya müstahak olduğunu düşünen haddini bilmezlerdir. Onlara göre “halk” dediğin “dünkü” erbaş ve yedek subaylardan olan bir yığından başka bir şey değildir.
Onlar Türkiye’nin bütün problemlerinin kaynağının halkın siyasi tercihleri olduğunu vehmetmişlerdir. Modernleşme dönemi Türkiye tarihinde hukukun bu kadar açıkça ve kaba saba bir şekilde ihlal edildiği başka bir dönem göstermek zordur. 28 Şubat bu bakımdan 12 Eylül rejimiyle bile yarışabilecek bir durumdadır. Anayasayı kanunla, kanunları yönetmelikle etkisiz kılmaya çalışmak ancak 28 Şubat zihniyetinin akıl edebileceği bir işti.
Hukukun evrensel ilkeleri fütursuzca ve sistematik olarak bu dönemde çiğnenmiştir. Bu zihniyetin insan haklarıyla ilişkisini ‘düşmanlık’ kelimesiyle ifade etmek belki de anlamsızdır; çünkü bu kafa yapısı esasen “insan hakları” diye bir kavramdan habersizdir. Açıktır ki, 28 Şubatçılar her bir kişinin ‘insan onuru’na sahip bir değer olduğu fikrine yabancıdırlar. İşte bu zihniyet, gayet doğal olarak, devlet eliyle insan haklarına karşı bir saldırı kampanyası başlatılmasına, başta din ve vicdan, ifade ve örgütlenme özgürlükleri olmak üzere temel hakların fütursuzca çiğnenmesine yol açmıştır. 28 Şubatçılar toplumsal çeşitliliği ortadan kaldırarak bütün bir toplumu tek-biçimli hale getirmek, standardize etmek istemişlerdir. İnsanların doğuştan getirdikleri, kendi iradelerinin eseri olmayan farklılıklarını bile bir komplo olarak değerlendirmişlerdir.
Onun içindir ki, devlet merkezli kaba bir milliyetçilik anlayışını hâkim kılmaya çalışmışlar, bu anlayışı karanlığın örtüsü yapmışlardır. Kürt kimliğini ve İslami
hassasiyetleri resmi düşman olarak ilan etmiş ve buna göre icraat yapmış, yaptırmışlardır. Kışla düzenini bütün bir topluma teşmil etmek, toplumu demirden bir disiplin altına almak istemişlerdir. Karmaşık toplumsal sorunları bu nedenle anlamamışlar, her türlü sorunun emirle yok edilebileceği zehabına kapılmışlardır. 28 Şubat bilim karşıtı, dogmatik bir hareket olduğundan, üniversiteleri kışlalaştırmaya yeltenmiş; bu çerçevede bilim adamlarının sorgulayıcı ve tartışmacı değil, resmi ideolojinin buyruklarını sorgusuz sualsiz kabul eden ‘dogmatik’ kişiler olmalarını ve öğrencilerini de öyle yetiştirmelerini sağlamaya çalışmıştır. 28 Şubat kalkışması tipik bir ‘cahil cesareti’ örneğidir.73
Oktay Ekşi’ye göre Türkiye’de darbeler dönemi artık tarihe gömülmüştür: Sultan Abdülaziz’den alıp bugüne gelebilirsiniz. Ta o tarihten itibaren sürece
bakarsanız giderek metotların değişmekte olduğunu ve yumuşamakta olduğunu da görürsünüz. Bu neyi ifade eder? Bu, toplumun artık darbelere tahammülünün kaba, ağır, baltayla olayın üstüne gider gibi darbe yapma geleneğinin toplumdan tepki görmesinin ve toplumdaki olgunlaşmanın getirdiği bir sonuçtur. Nitekim en son hatırladığımız kiminin “darbe” dediği, kiminin “elektronik darbe”, “e-darbe” dediği 27 Nisan’a gelince bakıyoruz ki artık İnternete kadar inmiş darbe metodu.
Bu, zaten ölümün geldiğini gösteren bir gelişmedir, yani darbeciliğin öldüğünün bir somut örneğidir. Ben bunu daha çok toplumdaki gelişmeye, iletişimin
yaygınlaşmasına ve demokrasinin hakikaten artık kuşakların iliklerine, genlerine kadar işlemiş olmasına bağlıyorum. O nedenle, darbenin, darbeciliğin artık
öldüğünü düşünüyorum.74
1960, 1971, 1980 darbeleri, hatta 1990’lardaki 28 Şubat postmodern darbesi ya da 27 Nisan gibi askeri yönetim ve müdahaleler aynı zamanda Türkiye’de demokrasi adına büyük fırsatlardı. Yunanistan’da, İspanya’da, Portekiz’de, Arjantin’de sivil siyasetçiler, 1970’li ve 1980’li yıllarında askeri dönemlerin noktalanmasıyla birlikte hem darbecilerden hesap sordular, hem darbecileri cezalandırdılar, hem de darbeleri tarihe gömen demokrasi reformlarını yaptılar. Yunanistan’da 1960 darbesini yapan ve yedi yıl süreyle ülkeyi demir yumrukla yöneten askeri cuntanın tüm üyeleri yargılandılar, hapse atıldılar. Bir kısmı hapiste öldü. Sonuncu general, 2009 yazında yaş haddi ve sağlık nedeniyle hapisten çıkmadan önce, parlamento tarafından kamuoyu önünde yazılı olarak özür dilemek zorunda bırakıldı. Bizde ise hep tersi yaşandı. 27 Mayıs darbesini yapan cuntanın lideri cumhurbaşkanı seçildi. Cunta üyeleri, ömür boyu senatör yapıldılar. 12 Mart’ı yapanlara dokunulmadı. Hatta biri75 az daha yine cumhurbaşkanı seçiliyordu. 1970’li yıllarda patlayan “Lockheed Yolsuzluk Skandalı”nın asker kanadındaki hesabı bir tek Türkiye’de sorulmadı. 12 Eylül’ü yapanlara da dokunulmadı.
Cuntanın lideri cumhurbaşkanı seçildi. Hatta daha ilginci, Süleyman Demirel daha sonraki yıllarda cumhurbaşkanı olunca, 1980’de kendisini deviren 12 Eylül darbesinin liderini Çankaya Köşkü’nde ağırlayabildi.76
12 Eylül 1980’den 6 Kasım 1983’e kadar bütün mevzuat yeni baştan ele alınmıştır, ihtiyaca uygun hâle getirilerek âdeta ikinci bir anayasa yapılmıştır. Sonra sistem kendi hâlinde işlemeye bırakılmış ama bu sefer, daha evvel 71’deki ara müdahale benzeri bir durumu yaratmak üzere 28 Şubat müdahalesi yapılmıştır. Fakat bu müdahale, eskiden yapıldığı gibi doğrudan doğruya silahlı güç kullanarak veya güce dayanarak yönetimi kendi kontrolüne almak şeklinde olmamıştır. Çünkü böyle bir metot, Türkiye'nin gitgide gelişen, Batı dünyasıyla bütünleşme yolundaki ilişkilerine, yeni profiline artık uymuyordu. Darbeler konusunda toplumda iyi kötü bir bilinç oluşmuştu. Türkiye'nin, 12 Eylül darbesi sonrasında Avrupa Konseyinden çıkarılması için bazı Kuzey Avrupa ülkeleri girişimde bulunmuşlardı ve Türkiye NATO’daki ve Amerika’nın nezdindeki kredisinden dolayı Avrupa Konseyinden çıkarılmaktan kurtulmuştu. Daha sonraki dönemde bu tecrübe göz önünde tutulmuştur ve daha akıllıca, ustaca bir yöntemle bu sefer sivil veya yarı sivil güç unsurlarının devreye sokulması suretiyle genel bir atmosfer yaratılmıştır. Görünüşte biçimsel olarak demokratik süreçler işliyor gibi görünüyor fakat gerçekte yetki anayasal kurumlarda değil fiilen başka yerdedir.77
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, darbeleri filin züccaciye dükkânına girmesine benzeterek darbelerin Türkiye’ye büyük zararlar verdiğini ve memleketi kurtarıcılardan kurtarmak gerektiğini Komisyonumuza ifade etmiştir:
Darbeler Türkiye’ye büyük zarar vermiştir. Eğer Türkiye bir darbe ülkesi olmasaydı bugünkü durumdan daha iyi olurdu her şey, çok daha iyi olurdu.
Darbeyi alkışlayanlar dâhil veya darbeyi teşvik edenler dâhil veya darbeden memnun olanlar dâhil, olmayanlar, olanlar, hepsi zarar görmüş. Bunun idraki
içinde olunmazsa, bundan sonra Türkiye’yi ileriye götürmekte zorluk olur. Onun için, birinci mesele halkın sıkıntılarının çözümünü olağanüstü birtakım
reçetelerde, olağanüstü birtakım kurallarda, olağanüstü yönetim şekillerinde değil, kendi hür iradesiyle seçtiği idarelerde araması lazım ve eğer halk kendi hür iradesiyle seçtiği idarelerden memnun değilse, bekleyecek, yani o idarenin değişme zamanı gelinceye kadar bekleyecek. Değişme zamanı sandıktır. Sandık
gelene kadar bekleyecek ve orada kendi iradesini kendisi ortaya koyacak. Bunu yerleştiremedikçe Türkiye’de huzuru, sükûnu sağlamakta sıkıntılarımız zor geçer, ne kadar uğraşsak zor geçer. Yani şunu söylemek istiyorum: Türk vatandaşı birbiriyle olan meselesini darbe yoluyla halletmeye kalkmamalı, bir. İki, kendi meselesine yine darbe yoluyla çözüm aramaya kalkmamalı, bunların hepsini, meşruiyetten uzaklaşmamalı, meşru yollardan giderek neyi arıyorsa onu bulmalı. Darbe, aslında filin züccaciye dükkânına girmesidir. Yani girdiği zaman kırmadık, dökmedik bir şey bırakmaz, kırar döker, “İyi yapıyorum” diye yapar,
“Kötü yapıyorum” diye yapmaz veya yani kabiliyetsizliğinden öyle yapar veya onun işi değildir, yanlış bir işin içine girmiştir ama zarar verir ülkeye neticede ve
ondan sonra yeniden böyle şeylerle karşılaşmayalım diye uğraşmak gayet doğaldır. Yani bir milletin askeri onun emrinde olacak. Eğer bundan sonra darbe olmasın istiyorsak, mutlaka silahlı gücün Anayasa’daki yerini iyi tayin etmemiz, nereden, kimden direktif alacağını iyi tayin etmemiz ve millî irade üstünlüğünü, Anayasa üstünlüğünü mutlaka tesis etmemiz lazım. Zaten asker sivil idarenin emrinde değilse, ona demokrasi demek de mümkün değildir. Onun için, bu 35’nci maddeyi kaldırmak veya tadil etmek hangi şekil olursa olsun, netice itibarıyla yine aslında devletin birden fazla silahlı gücü olmayacağına göre, münhasıran silahlı güç devlete ait olduğuna göre, yani devletten başkasının silahlı güç kurmaya kalkması felaket. Ne olması lazım? Devletin silahlı gücü devletin emrinde dediğimiz zaman, millî iradenin karar yeri olan Meclisinden ve onun ondan güvenoyu almış hükümetinden mutlaka direktif alması lazım ve o zaman, o direktifle, o direktife dayanarak hizmetini görmesi lazım.
“Bizim kurtarılacak bir şeyimiz yok.” İhtilal yapanların kullandıkları şey: “Memleket uçurumun kenarına geldi. Bölünüyordu memleket de onun için biz el
koyduk.” oluyor. Kullanılan gerekçe bu. Bu gerekçe, yani “memleket bölünüyor. Memleket uçurumun kenarına geldi. Çöküyoruz, yıkılıyoruz.” gerekçesi aşağı
yukarı bütün ülkelerde ihtilalcilerin kullandığı gerekçedir ve bizim memleketimiz de de 1912’deki subayların meydana getirdiği bir grubun beyannamesi de budur, bu oraya dayanır ve 27 Mayıs beyannamesine bakıyorsunuz, aynı şey, “Memleket çöküyordu. Ülke bölünüyordu. Ne yapalım? Biz el koyduk.” Vatandaş da diyor ki: “Memleket madem çöküyormuş, bölünüyormuş, ordu el koymuş, yani?” “İşte, el koymuş!” Sonra anlıyor neyin ne olduğunu falan. 12 Eylül’e gelirseniz, o da aynı şey. Yani farklı farklı şeyler olmalarına rağmen, gerekçeleri hepsinin aynıdır. Bu gerekçeden Türkiye’yi kurtarmak lazım. Şu manada söylüyorum: “Kurtaralım” talebi karşısında veya teklifi karşısında “Neyi kurtaracaksın?” diyebilmeli vatandaş. “Bizim kurtarılacak bir şeyimiz yok.” diyebilmeli. “Kurtaralım” diyorsa, “Gel kurtar kardeşim” dememeli. Bunu çok önemsiyorum yalnız. Bu “kurtaralım” aşağı yukarı tesirsiz hâle getirilmesi lazım gelen önemli, çok önemli bir olay.
O 27 Mayıs ki Adnan Bey’i astı. Eğer bir ülkede Meclisi hapishaneye götürürseniz, o ülkede ondan sonra seçim manasını yitirmiştir ve bir kere
başbakan asarsanız, ondan sonra gelecek başbakanların hepsi çalıştığı oda darağacı görür. Bunlar yapılmış. Yani şimdi bugün “Bunlara bir şey yapalım.” diye söylemiyorum bunları, bunlar yapılmış ama şimdi, bütün bunlar bu ülkede olan şeyler. Ben Türkiye’nin uğradığı zararları söylüyorum. Darbe hem rejiminize zaaf getiriyor hem de bu ülkede 27 Mayıs bayramı oldu. Belki bir kısmınız hatırlamaz, yaşınız müsait değil, bayram yaptık 27 Mayısı. O 27 Mayıs ki Adnan Bey’i astı. Yassıada’nın hayaleti! Siz, neler çektiler o adamlar biliyor musunuz Yassıada’da, Yassıada’ya gidenler? Onların, karısı, kızı, çoluk çocuğu nasıl sefil
oldu biliyor musunuz? Nasıl sefil oldular? Ne kadar büyük eziyet yapıldı o insanlara biliyor musunuz? Yalnız o insanlara değil, onlara oy vermiş olan
insanlara da… Yani çok önemli hadise. Korkular, bu şeyin getirdiği korkuları küçümsemeyin. Korku insani bir şey. Yani herkesten kahramanlık bekleyemez siniz.
BÖLÜM DİPNOTLARI;
66 Tanel Demirel; Türk Silahlı Kuvvetlerinin Toplumsal Meşruiyeti Üzerine, Bir Zümre, Bir Parti Türkiye’de Ordu, Birikim Yayınları, İstanbul, 2009, s. 353, 358, 396.
67 Alevilerin umudu MGK. Cem Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. İzzettin Doğan, siyasi partilerin yıllardır Alevi sorununun çözümü için her defasında söz verdiklerini ama sözlerini yerine getirmediklerini ifade etti. Devlet adamı tutabileceği sözü vermeli ve bunun gereğini yapabilmelidir. Yalancı eşittir siyaset adamı, imajının silinmesi gerekir. Sorunlarımız büyük. Bunların çözümü için söz veren siyasi partiler her defasında sözlerini tutmadılar. Bu yüzden umudumuz Millî Güvenlik Kurulu. Bu meseleyi ancak MGK çözebilir. Buna da inanıyorum. (Milliyet Gazetesi,
http://www.milliyet.com.tr/2000/08/13/yasam/yas01.html 13 Ağustos 2000, Erişim: 1 Temmuz 2012).
68 Süleyman Demirel, Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu
Dinleme Tutanağı, 7 Haziran 2012, Ankara Güniz Sokak, s. 45, 46.
69 Muhsin Öztürk (2012); s. 187, 188.
70 Doğu Ergil, Siyaset Bilimci, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu Dinleme Tutanağı, 4 Ekim 2012, s. 18- 20.
71 Doğu Ergil, Siyaset Bilimci, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu Dinleme Tutanağı, 4 Ekim 2012, s. 18- 20.
72 Postmodern Darbe: Kavram, ilk olarak Radikal Gazetesi yazarı Türker Alkan'ın 13 Haziran 1997 tarihli ve “postmodern bir askerî müdahale" başlıklı yazısında yer aldı. 28 Şubat 1997 döneminde Genelkurmay Genel Sekreteri olan Tümgeneral Erol Özkasnak da 14 Ocak 2001'de katıldığı Ceviz Kabuğu programında: “28 Şubat postmodern bir darbedir!” şeklinde açıklamasıyla darbeyi itiraf etmiştir. Hulki Cevizoğlu, Generalin 28 Şubat İtirafı “Postmodern Darbe”, ismiyle konuyu kitaplaştırmıştır. (Ceviz Kabuğu Yayınları, 2001).
73 Mustafa Erdoğan, 28 Şubat Günlüğü Post-Modern Darbenin Anatomisi, Orion Kitabevi, Ankara, 2012, s. 39-43.
74 Oktay Ekşi, Gazeteci, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu Dinleme Tutanağı, 30 Ekim 2012, s. 42, 43.
75 Orgeneral Faruk Gürler. Türk Silahlı Kuvvetleri 15. Genelkurmay Başkanı. 12 Mart Muhtırasında Kara Kuvvetleri
Komutanı sıfatıyla imzası vardır.
76 Hasan Cemal (2010); Türkiye’nin Asker Sorunu Ey Asker, Siyasete Karışma! Doğan Kitap, İstanbul, s. 20, 21.
77 Mustafa Erdoğan, Akademisyen - Hukukçu, TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu Dinleme Tutanağı, 18 Ekim 2012, s. 2.
KAYNAK PDF FORMATLI
https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss376_Cilt1.pdf
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ DARBELERİ ARAŞTIRTIRMA KOMİSYONU RAPORU
Dönem: 24
Türkiye Büyük Millet Meclisi Demokrasiye Girişi
Kasım 2012 S. Sayısı: 37
Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 376)
6 CI BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR
***